Orkuverð og sæstrengir Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar 28. desember 2024 15:30 Það er alveg ljóst að í framhaldi þess að Norðmenn tengdu sig með sæstrengjum við Bretland og Danmörku fauk orkuverðið upp úr öllu valdi í Suður-Noregi. Það gerðist árið 2021, áður en stríðið í Úkraínu byrjaði. Stjórnvöld í Noregi eru ábyrg fyrir ástandinu en hafa reynt að breiða yfir staðreyndir með því að tengja hækkun á orkuverði stríðinu í Úkraínu. Stríðið hefur haft einhver áhrif en aðaláhrifin hafa verið frá ACER, sem sér um samninga um orkumagn og dreifingu og svo lokun kjarnorkuvera í Þýskalandi. Vindorkuverin í Evrópu eru óstöðug og þurfa endalausa jöfnunarorku sem kemur aðallega frá vatnsaflsvirkjunum Norðmanna. Hér á landi er almenningur mataður á röngum fréttum sem koma frá fréttamiðlum tengdum stjórnvöldum í Noregi. Núverandi ríkisstjórn undir forystu Jonas Gahr-Støre er spáð falli í næstu kosningum samkvæmt nýustu skoðanakönnunum. Ástandið er svo slæmt í Noregi að mörg fyrirtæki og iðnaður er á barmi gjaldþrots. Heimilum er skömmtuð niðurgreiðsla fyrir skýháa raforkureikninga. Er það lausnin? Nei segja Norðmenn. Þeir vilja fá fast orkuverð fyrir kílówattstundina og á því verði sem það kostar að framleiða vatnsaflsorkuna í Noregi. Vatnsaflsvirkjanir Norðmanna voru kostaðar af skattpeningum landsmanna og ættu að þjóna norskum heimilum og iðnaði. Nú, þegar orkupakkasamningar EES og EB telja orkuframleiðslu vera hverja aðra neysluvöru, er skylt að koma henni úr höndum ríkisins og í hendur einkaaðila. Innviðir sem eru lífsnauðsynlegir fyrir afkomu iðnaðar og framleiðslu eru teknir úr höndum Norðmanna og settir á opinn markað. ACER miðstýrir orkuframleiðslu álfunnar og þar með orkukostnaði. Þar með hafa Norðmenn misst sjálfræði yfir orkunni sinni. Í fréttum hér á landi má heyra að norsk heimili fái niðurgreiðslur og því ekkert mál að greiða rafmagnsreikninginn hvern mánuð. Þetta er alrangt. Niðurgreiðsla er aðeins upp að vissu marki. Orkukostnaður hefur verið frá 5-9 þús. nkr. á mánuði fyrir eldri húsnæði með niðurgreiðslu, eða allt að 110 þús. íkr. Margar fjölskyldur slökkva á rafmagninu, elda með gasi og hita upp með viði á veturna. Þá má spyrja sig hvort þetta sé rétta leiðin til að bjarga loftslaginu? Grafið sýnir hækkun á raforku í Suður-Noregi (bláar súlur) þar sem kaplarnir til Evrópu eru tengdir við vatnsorku landshlutans. Takið vel eftir ártölunum en kaplarnir voru tengdir 2021. Þegar grafið er undan efnahag ríkisins er ekki mikið sem ríkið getur gert til að byggja upp innviði. Þannig er það í Noregi í dag. Meðalstór og lítil orkufrek fyrirtæki eins og matvinnsla s.s. bakarí, og kjötvinnsla hafa einfaldlega ekki efni á að framleiða og fólk missir vinnu. Skattgreiðendum fækkar. Erlend risafyrirtæki sem geta ekki þrifist á vindorku vilja auðvitað fá vatnsorku á sérkjörum eins og við þekkjum varðandi álverin hér á landi. Í Noregi var það venja að orkufrek fyrirtæki tryggðu sjálf orkuþörf sína án þess að heimilin liðu orkuskort. Tölvuver ameríska tölvufyrirtækisins Google mun rísa í Skien á 2 þúsund ferkílómetra lóð. Planið er að fyrirtækið taki til starfa 2026 og verði keyrt á 99% vistvænni orku frá norska orkukerfinu. Google hefur þegar fengið leyfi fyrir 240 MW, en þarf fullbyggt 840 MW, sem er 5% af allri raforku sem framleidd er í dag í Noregi. Fimmtán ferkílómetra landflæmi undir vindtúrbínuver með 50 vindtúrbínum verður byggt til að tengja við tölvuverið. Slík orka er óstöðug og því þarf jöfnunarorku frá vatnsaflsvirkjun. Vindtúrbínuver þarf alltaf jöfnunarorku. Þetta mun hafa þær afleiðingar að rafmagnskostnaður heimilanna eykst töluvert auk þess að sveiflast til og frá eftir hvernig vindur blæs, í orðsins fyllstu merkingu. Þegar risafyrirtæki lofa mikilli uppbyggingu og gróða í litlu sveitarfélagi eru það peningar sem ráða ferð og allt annað svíður undan græðginni. Mikil mótstaða náttúruverndarsinna og almennings í Suður-Noregi hefur verið gegn þessum framkvæmdum, enda bæði náttúruslys vegna vindtúrbínuversins og gríðarlegt landsvæði sem fer undir vindtúrbínuverið og sjálft töluvuverið. Andstaða Norðmanna gegn EES hefur aukist mikið og vilja sífellt fleiri að Noregur gangi úr samningnum og rjúfi orkutenginguna við Evrópu. Tenglar á áhugaverða umfjöllun í Noregi: Strømpris-krisen: - - Kutt de føkkings kablene Strømpriser: Trond Giske vil true med stengte utenlandskabler – NRK Norge – Oversikt over nyheter fra ulike deler av landet https://www.nrk.no/nyheter/energiministeren-om-skyhoye-strompriser_-_-en-helt-jaevlig-situasjon-1.17165567 Höfundur er í Lýðræðisflokknum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Noregur Orkumál Evrópusambandið Innrás Rússa í Úkraínu Mest lesið Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir Skoðun Til hamingju Víkingur Heiðar! Halla Hrund Logadóttir Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju Víkingur Heiðar! Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Á hvorum endanum viljum við byrja að skera af? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Fyrirmyndar forvarnarstefna í Mosfellsbæ Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson skrifar Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir skrifar Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir skrifar Skoðun Geta öll dýrin í skóginum verið vinir? Steinar Bragi Sigurjónsson skrifar Skoðun Iðjuþjálfun í verki Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íbúðalán Landsbankans og fyrstu kaupendur Helgi Teitur Helgason skrifar Skoðun Að læra íslensku sem annað mál: ný brú milli íslensku og ensku Guðrún Nordal skrifar Skoðun Hamona Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Ógn og ofbeldi á vinnustöðum – hvað er til ráða Gísli Níls Einarsson skrifar Skoðun Lesum meira með börnunum okkar Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson skrifar Skoðun Núll mínútur og þrjátíuogeittþúsund Grétar Birgisson skrifar Skoðun Barnvæn borg byggist á traustu leikskólakerfi Stefán Pettersson skrifar Skoðun Kirkjur og kynfræðsla Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Ójöfnuður í fjármögnun nýsköpunarverkefna Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Það er alveg ljóst að í framhaldi þess að Norðmenn tengdu sig með sæstrengjum við Bretland og Danmörku fauk orkuverðið upp úr öllu valdi í Suður-Noregi. Það gerðist árið 2021, áður en stríðið í Úkraínu byrjaði. Stjórnvöld í Noregi eru ábyrg fyrir ástandinu en hafa reynt að breiða yfir staðreyndir með því að tengja hækkun á orkuverði stríðinu í Úkraínu. Stríðið hefur haft einhver áhrif en aðaláhrifin hafa verið frá ACER, sem sér um samninga um orkumagn og dreifingu og svo lokun kjarnorkuvera í Þýskalandi. Vindorkuverin í Evrópu eru óstöðug og þurfa endalausa jöfnunarorku sem kemur aðallega frá vatnsaflsvirkjunum Norðmanna. Hér á landi er almenningur mataður á röngum fréttum sem koma frá fréttamiðlum tengdum stjórnvöldum í Noregi. Núverandi ríkisstjórn undir forystu Jonas Gahr-Støre er spáð falli í næstu kosningum samkvæmt nýustu skoðanakönnunum. Ástandið er svo slæmt í Noregi að mörg fyrirtæki og iðnaður er á barmi gjaldþrots. Heimilum er skömmtuð niðurgreiðsla fyrir skýháa raforkureikninga. Er það lausnin? Nei segja Norðmenn. Þeir vilja fá fast orkuverð fyrir kílówattstundina og á því verði sem það kostar að framleiða vatnsaflsorkuna í Noregi. Vatnsaflsvirkjanir Norðmanna voru kostaðar af skattpeningum landsmanna og ættu að þjóna norskum heimilum og iðnaði. Nú, þegar orkupakkasamningar EES og EB telja orkuframleiðslu vera hverja aðra neysluvöru, er skylt að koma henni úr höndum ríkisins og í hendur einkaaðila. Innviðir sem eru lífsnauðsynlegir fyrir afkomu iðnaðar og framleiðslu eru teknir úr höndum Norðmanna og settir á opinn markað. ACER miðstýrir orkuframleiðslu álfunnar og þar með orkukostnaði. Þar með hafa Norðmenn misst sjálfræði yfir orkunni sinni. Í fréttum hér á landi má heyra að norsk heimili fái niðurgreiðslur og því ekkert mál að greiða rafmagnsreikninginn hvern mánuð. Þetta er alrangt. Niðurgreiðsla er aðeins upp að vissu marki. Orkukostnaður hefur verið frá 5-9 þús. nkr. á mánuði fyrir eldri húsnæði með niðurgreiðslu, eða allt að 110 þús. íkr. Margar fjölskyldur slökkva á rafmagninu, elda með gasi og hita upp með viði á veturna. Þá má spyrja sig hvort þetta sé rétta leiðin til að bjarga loftslaginu? Grafið sýnir hækkun á raforku í Suður-Noregi (bláar súlur) þar sem kaplarnir til Evrópu eru tengdir við vatnsorku landshlutans. Takið vel eftir ártölunum en kaplarnir voru tengdir 2021. Þegar grafið er undan efnahag ríkisins er ekki mikið sem ríkið getur gert til að byggja upp innviði. Þannig er það í Noregi í dag. Meðalstór og lítil orkufrek fyrirtæki eins og matvinnsla s.s. bakarí, og kjötvinnsla hafa einfaldlega ekki efni á að framleiða og fólk missir vinnu. Skattgreiðendum fækkar. Erlend risafyrirtæki sem geta ekki þrifist á vindorku vilja auðvitað fá vatnsorku á sérkjörum eins og við þekkjum varðandi álverin hér á landi. Í Noregi var það venja að orkufrek fyrirtæki tryggðu sjálf orkuþörf sína án þess að heimilin liðu orkuskort. Tölvuver ameríska tölvufyrirtækisins Google mun rísa í Skien á 2 þúsund ferkílómetra lóð. Planið er að fyrirtækið taki til starfa 2026 og verði keyrt á 99% vistvænni orku frá norska orkukerfinu. Google hefur þegar fengið leyfi fyrir 240 MW, en þarf fullbyggt 840 MW, sem er 5% af allri raforku sem framleidd er í dag í Noregi. Fimmtán ferkílómetra landflæmi undir vindtúrbínuver með 50 vindtúrbínum verður byggt til að tengja við tölvuverið. Slík orka er óstöðug og því þarf jöfnunarorku frá vatnsaflsvirkjun. Vindtúrbínuver þarf alltaf jöfnunarorku. Þetta mun hafa þær afleiðingar að rafmagnskostnaður heimilanna eykst töluvert auk þess að sveiflast til og frá eftir hvernig vindur blæs, í orðsins fyllstu merkingu. Þegar risafyrirtæki lofa mikilli uppbyggingu og gróða í litlu sveitarfélagi eru það peningar sem ráða ferð og allt annað svíður undan græðginni. Mikil mótstaða náttúruverndarsinna og almennings í Suður-Noregi hefur verið gegn þessum framkvæmdum, enda bæði náttúruslys vegna vindtúrbínuversins og gríðarlegt landsvæði sem fer undir vindtúrbínuverið og sjálft töluvuverið. Andstaða Norðmanna gegn EES hefur aukist mikið og vilja sífellt fleiri að Noregur gangi úr samningnum og rjúfi orkutenginguna við Evrópu. Tenglar á áhugaverða umfjöllun í Noregi: Strømpris-krisen: - - Kutt de føkkings kablene Strømpriser: Trond Giske vil true med stengte utenlandskabler – NRK Norge – Oversikt over nyheter fra ulike deler av landet https://www.nrk.no/nyheter/energiministeren-om-skyhoye-strompriser_-_-en-helt-jaevlig-situasjon-1.17165567 Höfundur er í Lýðræðisflokknum.
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun
Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Líf eftir afplánun – þegar stuðningur gerir frelsið raunverulegt Steinunn Ósk Óskarsdóttir skrifar
Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar
Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar
Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun