Fagmenntun er réttur barna en ekki lúxus Bentína Þórðardóttir, Ingibjörg Jónasdóttir, Júlía Guðbrandsdóttir og Sigríður Sigurjónsdóttir skrifa 7. febrúar 2025 14:01 Fagmenntun starfsmanna í leikskólum hefur áhrif á öll svið starfseminnar og tryggir þekkingu á mikilvægi leiks sem undirstöðu fyrir nám og þroska barna. Einnig stuðlar hún að því að læsi og málörvun fléttast inn í allt starfið okkar í leikskólanum. Þegar grunur er um mál- eða þroskafrávik barns þarf fagþekking að vera til staðar. Hlutfall barna af erlendum uppruna hefur aukist á undanförnum árum í leikskólum og með markvissum leiðum til að styðja við börn og fjölskyldur þeirra er mikilvægt að vel takist til við inngildingu. Til þess að börnin fái sem best brautargengi fyrir lífið og skólagöngu sína. Samkvæmt lögum um leikskóla (Lög um leikskóla, nr. 90/2008) skal að minnsta kosti helmingur starfsfólks leikskóla vera með fagmenntun. Aðalnámskrá leikskóla (2011) leggur einnig áherslu á að tryggja börnum nám og umönnun sem byggir á faglegri þekkingu og reynslu. Leyndarmál Rauðhóls Í leikskólanum Rauðhól starfar fjölbreyttur hópur starfsfólks bæði faglært og ófaglært sem hefur lagt grunn að metnaðarfullu og faglegu starfi. Þar er að finna gleði, vináttu og samvinnu en einkunnarorð Rauðhóls eru vinátta, virðing og vellíðan. Megin áhersla í starfi leikskólans er að börn og starfsfólk nýti áhugasvið ásamt styrkleikum sínum og blómstri þannig í leik og starfi. Leikskólinn starfar eftir hugmyndafræði um flæði þar sem stuðst er við kenningar Mihaly Csikszentmihalyi sem er einn af upphafsmönnum jákvæðrar sálfræði. Fagmennskan tryggir að allir þættir leikskólastarfsins, allt frá námstækifærum til félagslegrar vellíðunnar, séu í hávegum höfð. Þetta kemur ekki aðeins fram í daglegu starfi heldur líka í trausti foreldra og ánægju barna. Fagstarfið hefur haft mikla hvatningu fyrir ófaglært starfsfólk að sækja sér menntunar í faginu. Leikskólinn hefur gefið út endurskoðaða agastefnu þar sem stuðst er við, Uppeldi sem virkar – færni til framtíðar. Skólinn er með regnbogavottun Reykjavíkurborgar og leggur áherslu á öflugt útinám, meðal annars með sérstaka útideild, Björnslund, sem er í skógarrjóðri við Heiðmörk. Einnig höfum við gróðurhús í garðinum þar sem börnin vinna með ræktun plantna og matjurta. Læsisáætlun leikskólans, námskrá og annað fagefni má finna á www.raudholsgledin.com. Fagstarfið í Rauðhól er í sífelldri þróun. Kennarar sækja markvisst endur-og símenntun af ýmsum toga og myndast hefur kröftugt lærdómssamfélag í skólanum. Samstarf hefur verið við menntavísindasvið HÍ og við Háskólann á Akureyri. Nemar í leikskólakennarafræðum á grunn- og meistarastigi hafa verið í vettvangsnámi undir handleiðslu leiðsagnarkennara í Rauðhól. Árlega tekur leikskólinn á móti kennurum frá erlendum og íslenskum skólum sem og nemum í kennarafræðum sem fá kynningu um faglegt starf leikskólans. Kennarar í Rauðhól eru óhræddir að takast á við áskoranir og höfum við tekið þátt í fjölbreyttum þróunarverkefnum sem hafa styrkt okkur í starfi. Leikskólinn hefur haldið tvær fjölmennar ráðstefnur bæði fyrir atvinnulífið og fræðasamfélagið. Kennarar Rauðhóls héldu málstofu á Menntakviku Háskóla Íslands 2019 og hafa flutt erindi á ýmsum ráðstefnum. Með þessu öfluga fagstarfi og lærdómssamfélagi höfum við fengið sterkt og hæfileikaríkt fólk í vinnu við skólann. Í lögum um leikskóla og í aðalnámskrá leikskóla (2011) er skýrt tekið fram um mikilvægi fagmenntunar fyrir farsæld barna (Lög um leikskóla, nr. 90/2008). Í leikskólanum Rauðhól er þetta ekki aðeins markmið heldur hluti af daglegu lífi. Með hátt hlutfall fagmenntaðs starfsfólks er tryggt að börn njóti náms og umönnunar sem styður við alhliða þroska þeirra og undirbýr þau fyrir framtíðina. Hér fyrir neðan má sjá samanburð á menntun starfsfólks í leikskólanum Rauðhól og á landsvísu. Sláandi er að sjá hversu fáir leikskólakennarar eru starfandi á landsvísu. Hafa börn jöfn réttindi til menntunar í leikskólum? Fagmenntun í leikskóla á ekki að vera lúxus heldur sjálfsögð réttindi allra barna. Menntun leikskólakennara er fjárfesting í farsæld barna og gæðum menntunar. Við teljum að framtíð barna í leikskólum byggist á sterkum faglegum grunni sem styður við nám, þroska og leik hjá börnum. Þrátt fyrir öflugt fagstarf í mörgum leikskólum er álag og lág laun að hrekja leikskólakennara úr starfi. Undanfarin ár hafa leikskólakennarar fært sig yfir í grunnskólann þar sem starfsaðstæður eru aðrar en í leikskólum. Leikskólakennarar hafa nánast ekkert svigrúm til yfirvinnu og þurfa reiða sig á sín grunnlaun. Laun leikskólakennara með enga starfsreynslu eftir 5 ára háskólanám er 692.811 kr. Laun leikskólakennara með 20 ára reynslu er 805.268 kr. Laun deildarstjóra eru 755.750 kr. Deildarstjóri með 20 ára starfsreynslu er með 878.691 kr. í laun. Sumir segja að þetta séu nokkuð góð laun, en í samanburði við annað háskólamenntað starfsfólk eru þau ekki í takt. Eins og gögn frá Hagstofu Íslands (2023) sýna, er meðalheildarlaun allra sérfræðinga á almennum vinnumarkaði um 1.100.000 kr. á mánuði, en leikskólakennarar með deildarstjórastöðu og 20 ára starfsreynslu eru með 878.691 kr. á mánuði. Til samanburðar eru meðalheildarlaun allra fullvinnandi á Íslandi 950.000 kr. á mánuði, sem sýnir að leikskólakennarar með mikla starfsreynslu og menntun eru enn undir landsmeðaltalinu. Við köllum eftir vakningu frá ráðamönnum, foreldrum og samfélaginu öllu um að fjárfesta í menntun barna á leikskólastigi. Fyrstu ár í lífi barna hafa mótandi áhrif á alla þroskaþætti þeirra fyrir framtíðina. Við í Rauðhól veltum fyrir okkur nokkrum spurningum varðandi þeirri mismunun sem börn verða fyrir í öðrum leikskólum alla daga. Hvað með þau börn sem geta ekki mætt í leikskólann sinn vegna fáliðunar? Hvað með þau börn sem hafa einungis ófaglært starfsfólk alla daga öll leikskólaárin sín? Eru þessi börn ekki að verða fyrir mismunun á menntun? Í þessum tilvikum hver stendur vörð um jöfn réttindi barna til menntunar? Höfundar eru kennarar í leikskólanum Rauðhól sem er handhafi Íslensku menntaverðlaunanna 2022. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kennaraverkfall 2024-25 Leikskólar Mest lesið Halldór 31.05.2025 Halldór Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Sjá meira
Fagmenntun starfsmanna í leikskólum hefur áhrif á öll svið starfseminnar og tryggir þekkingu á mikilvægi leiks sem undirstöðu fyrir nám og þroska barna. Einnig stuðlar hún að því að læsi og málörvun fléttast inn í allt starfið okkar í leikskólanum. Þegar grunur er um mál- eða þroskafrávik barns þarf fagþekking að vera til staðar. Hlutfall barna af erlendum uppruna hefur aukist á undanförnum árum í leikskólum og með markvissum leiðum til að styðja við börn og fjölskyldur þeirra er mikilvægt að vel takist til við inngildingu. Til þess að börnin fái sem best brautargengi fyrir lífið og skólagöngu sína. Samkvæmt lögum um leikskóla (Lög um leikskóla, nr. 90/2008) skal að minnsta kosti helmingur starfsfólks leikskóla vera með fagmenntun. Aðalnámskrá leikskóla (2011) leggur einnig áherslu á að tryggja börnum nám og umönnun sem byggir á faglegri þekkingu og reynslu. Leyndarmál Rauðhóls Í leikskólanum Rauðhól starfar fjölbreyttur hópur starfsfólks bæði faglært og ófaglært sem hefur lagt grunn að metnaðarfullu og faglegu starfi. Þar er að finna gleði, vináttu og samvinnu en einkunnarorð Rauðhóls eru vinátta, virðing og vellíðan. Megin áhersla í starfi leikskólans er að börn og starfsfólk nýti áhugasvið ásamt styrkleikum sínum og blómstri þannig í leik og starfi. Leikskólinn starfar eftir hugmyndafræði um flæði þar sem stuðst er við kenningar Mihaly Csikszentmihalyi sem er einn af upphafsmönnum jákvæðrar sálfræði. Fagmennskan tryggir að allir þættir leikskólastarfsins, allt frá námstækifærum til félagslegrar vellíðunnar, séu í hávegum höfð. Þetta kemur ekki aðeins fram í daglegu starfi heldur líka í trausti foreldra og ánægju barna. Fagstarfið hefur haft mikla hvatningu fyrir ófaglært starfsfólk að sækja sér menntunar í faginu. Leikskólinn hefur gefið út endurskoðaða agastefnu þar sem stuðst er við, Uppeldi sem virkar – færni til framtíðar. Skólinn er með regnbogavottun Reykjavíkurborgar og leggur áherslu á öflugt útinám, meðal annars með sérstaka útideild, Björnslund, sem er í skógarrjóðri við Heiðmörk. Einnig höfum við gróðurhús í garðinum þar sem börnin vinna með ræktun plantna og matjurta. Læsisáætlun leikskólans, námskrá og annað fagefni má finna á www.raudholsgledin.com. Fagstarfið í Rauðhól er í sífelldri þróun. Kennarar sækja markvisst endur-og símenntun af ýmsum toga og myndast hefur kröftugt lærdómssamfélag í skólanum. Samstarf hefur verið við menntavísindasvið HÍ og við Háskólann á Akureyri. Nemar í leikskólakennarafræðum á grunn- og meistarastigi hafa verið í vettvangsnámi undir handleiðslu leiðsagnarkennara í Rauðhól. Árlega tekur leikskólinn á móti kennurum frá erlendum og íslenskum skólum sem og nemum í kennarafræðum sem fá kynningu um faglegt starf leikskólans. Kennarar í Rauðhól eru óhræddir að takast á við áskoranir og höfum við tekið þátt í fjölbreyttum þróunarverkefnum sem hafa styrkt okkur í starfi. Leikskólinn hefur haldið tvær fjölmennar ráðstefnur bæði fyrir atvinnulífið og fræðasamfélagið. Kennarar Rauðhóls héldu málstofu á Menntakviku Háskóla Íslands 2019 og hafa flutt erindi á ýmsum ráðstefnum. Með þessu öfluga fagstarfi og lærdómssamfélagi höfum við fengið sterkt og hæfileikaríkt fólk í vinnu við skólann. Í lögum um leikskóla og í aðalnámskrá leikskóla (2011) er skýrt tekið fram um mikilvægi fagmenntunar fyrir farsæld barna (Lög um leikskóla, nr. 90/2008). Í leikskólanum Rauðhól er þetta ekki aðeins markmið heldur hluti af daglegu lífi. Með hátt hlutfall fagmenntaðs starfsfólks er tryggt að börn njóti náms og umönnunar sem styður við alhliða þroska þeirra og undirbýr þau fyrir framtíðina. Hér fyrir neðan má sjá samanburð á menntun starfsfólks í leikskólanum Rauðhól og á landsvísu. Sláandi er að sjá hversu fáir leikskólakennarar eru starfandi á landsvísu. Hafa börn jöfn réttindi til menntunar í leikskólum? Fagmenntun í leikskóla á ekki að vera lúxus heldur sjálfsögð réttindi allra barna. Menntun leikskólakennara er fjárfesting í farsæld barna og gæðum menntunar. Við teljum að framtíð barna í leikskólum byggist á sterkum faglegum grunni sem styður við nám, þroska og leik hjá börnum. Þrátt fyrir öflugt fagstarf í mörgum leikskólum er álag og lág laun að hrekja leikskólakennara úr starfi. Undanfarin ár hafa leikskólakennarar fært sig yfir í grunnskólann þar sem starfsaðstæður eru aðrar en í leikskólum. Leikskólakennarar hafa nánast ekkert svigrúm til yfirvinnu og þurfa reiða sig á sín grunnlaun. Laun leikskólakennara með enga starfsreynslu eftir 5 ára háskólanám er 692.811 kr. Laun leikskólakennara með 20 ára reynslu er 805.268 kr. Laun deildarstjóra eru 755.750 kr. Deildarstjóri með 20 ára starfsreynslu er með 878.691 kr. í laun. Sumir segja að þetta séu nokkuð góð laun, en í samanburði við annað háskólamenntað starfsfólk eru þau ekki í takt. Eins og gögn frá Hagstofu Íslands (2023) sýna, er meðalheildarlaun allra sérfræðinga á almennum vinnumarkaði um 1.100.000 kr. á mánuði, en leikskólakennarar með deildarstjórastöðu og 20 ára starfsreynslu eru með 878.691 kr. á mánuði. Til samanburðar eru meðalheildarlaun allra fullvinnandi á Íslandi 950.000 kr. á mánuði, sem sýnir að leikskólakennarar með mikla starfsreynslu og menntun eru enn undir landsmeðaltalinu. Við köllum eftir vakningu frá ráðamönnum, foreldrum og samfélaginu öllu um að fjárfesta í menntun barna á leikskólastigi. Fyrstu ár í lífi barna hafa mótandi áhrif á alla þroskaþætti þeirra fyrir framtíðina. Við í Rauðhól veltum fyrir okkur nokkrum spurningum varðandi þeirri mismunun sem börn verða fyrir í öðrum leikskólum alla daga. Hvað með þau börn sem geta ekki mætt í leikskólann sinn vegna fáliðunar? Hvað með þau börn sem hafa einungis ófaglært starfsfólk alla daga öll leikskólaárin sín? Eru þessi börn ekki að verða fyrir mismunun á menntun? Í þessum tilvikum hver stendur vörð um jöfn réttindi barna til menntunar? Höfundar eru kennarar í leikskólanum Rauðhól sem er handhafi Íslensku menntaverðlaunanna 2022.
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun