- kona þarf að hringja í Kvennaathvarfið um hádegið og fá ráð
- önnur þarf að hringja í bankann, af því hún fékk sms þar sem hún var beðin um að hringja
- fullorðin maður þarf að hringja á heilsugæsluna og panta tíma, aðeins er tekið við tímabókunum í síma og það fyrir hádegi
- einstæð móðir með lítið barn heima þarf nauðsynlega að hringja á leikskólann og láta vita að eldra barnið ætti helst að vera inni í dag
- fyrirtækjaeigandi þarf að hringja í skattinn og fá leiðbeiningar sem eru skattalegar eðlis og varðar hagsmuni sem hann einn ber ábyrgð á
- fimmtug kona vill hringja í foreldra sína út á landi og spyrjast frétta
- önnur fimmtug kona sem er skráður aðstandandi hringir og athugar með prláss fyrir foreldri sitt á hjúkrunarheimili sem mikið liggur á
- ungur maður sem er kosin í stjórn félags með málefni sem eru honum hugleikin og þarf að eiga símtal vegna verkefna sem hann ber ábyrgð á með stjórnsetu sinni
Allt fólkið sem kemur fyrir í upptalningunni á það sameiginlegt að vera heyrnarlaust, táknmálsfólk og notar táknmál sem fyrsta mál að tjá sig. Listinn er ekki tæmandi en gefur mynd af því að táknmáls samtöl í myndsímaþjónustu getur líka verið allskonar.
Þessi upptalning sýnir mögulega hvers konar símtöl fara í gegnum myndsímatúlkun Samskiptamiðstöðvar heyrnarlausra og heyrnarskertra (SHH) á táknmáli. Nákvæmlega sömu símtöl eru heyrandi full talandi fólki fullkomlega eðlileg og sjálfsögð dagsdaglega af sínum daglegu verkefnum sem upp koma upp og þurfa á úrlausnum að halda símleiðis.
Nú á föstudag kom svo tilkynning til okkar táknmálsfólks og notenda myndsímaþjónustu SHH að til 1. apríl sé lokað á öll myndsímasímtöl vegna fjárskorts. Sem sagt við eigum bara ekkert að vera að hringja þessa vikuna og við eigum ekkert að vera að sinna einhverjum félagslegum verkefnum eins og til dæmis fara á húsfund og samþykkja þar með kostnaðaráætlun vegna íbúðar okkar, sleppa að halda 60 ára afmælisveislu okkar yfir fullum sal af heyrandi gestum sem ekki kunna táknmál eða fara á fund vegna tómstundastarfs barna okkar sem við gerum eins og aðrir ábyrgir og áhugasamir foreldrar um tómstundir barna okkar, því að öll endurgjaldslaus táknmálstúlkunar þjónustu SHH lokaðist líka.
Má þetta bara si svona? einhver gæti sagt bara já já, ÞETTA MÁ ALVEG!, af því það er engin fjármögnun eða þá að það er illa/van fjármagnað miðað við fjölda símtala.
Það er samt ekki í fyrsta sinn sem þetta gerist en það eru reyndar nokkur ár síðan þetta gerðist síðast og maður hélt að það væri nú komin fullur skilningur í stjórnsýslunni því það var stjórnsýslan sem ákvað að félagslegi sjóðurinn sem við táknmálsnotendur gátum fengið táknmálstúlk í félagsleg verkefni eins og t.d. húsfundi, afmælisveislur, námskeið, fundi vegna tómstundastarfs barna okkar, fjölskyldufundi svo eitthvað sé nefnt, yrði innlimaður í rekstur SHH og þar með vorum við táknmálsfólkið sannfærð um nú væri þessum málum komið fyrir í ákveðin og miklu betri farvegur með öruggari fjármögnun fyrir táknmálstúlkun til okkar á félagslegum forsendum, en ó nei. það er bara enn sama óöryggið og var. Þetta er mikil afturför sem maður gat ekki ímyndað sér að myndi gerast á þessu ári 2025, þar sem öll stjórnsýsla er orðin mun skilvirkari og ætti því vel að sjá um að allt skuli vera í eðlilegum farveg eins og í upphafi var gert ráð fyrir og öllu komið í ákveðið ferli, til öryggis fyrir okkur táknmálsfólkð. Við erum ekki að fá neina lúxusþjónsutu eða forréttindaþjónstu, heldur er þetta sjálfsögð þjónusta sem á að vera fjármögnuð af hinu opinbera og það hefur verið viðurkennt af sjálfu stjórnvaldinu - alveg síðan 1990 þegar Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra var sett á laggirnar og lög um stofnunina samþykkt á Alþingi og stofnunin sett undir ákveðið ráðuneyti á þessum tíma.
Það er því mikil undrun að það hafi verið lokað á þjónustu til okkar táknmálsfólks. Það flæða yfir hugann spurningar eins og af hverju tók engin eftir hvert stefndi og gerðar voru áætlanir að koma í veg fyrir útilokun á þjónustu til okkar táknmálsfólks síðustu daga mánaðarins og okkar félagsleg verkefni? Hafði stjórnsýslan ekki yfirsýn? Vissu þau ekki fjölda myndsímtala og þannig að eitthvað yrði að gera til að koma í veg fyrir að myndsímtöl á táknmáli og félagsleg verkefni okkar yrðu bara PASS! Hver eiginlega heldur utan um hagsmuni okkar í stjórnsýslunni?
Er það þannig að stjórnsýslunni er bara alveg sama um okkur sem ekki heyrum og eigum táknmál sem fyrsta mál okkar? Líðum við fyrir það? Jafnvel þó það sé getið um í lögum nr. 61/2011 að íslenskt táknmál sé jafnrétthátt íslenskri tungu? Hvaða skilaboð önnur er verið að segja okkur með þessari skyndilegu lokin? Eigum við bara að setjast í sófann og gera helst ekki neitt, afneita öllum verkefnum okkar sem gera okkur sjálfstæð og láta aðra sjá um þau og vera upp á að aðra komin? Hvenær fáum við að búa við öryggi og virðingu fyrir sjálfstæðum rétt okkar á forsendum táknmálsins til að leysa okkar mál sjálf með táknmálstúlkun? Á hverra ábyrgð er að hafa yfirsýn með því að þjónustan sé veitt á réttan hátt miðað við fjármögnun? Hvenær hættum við táknmálsnotendur að lifa svona óöruggu daglegu félagslegu lífi? Hvenær verða mál okkar leyst í eitt skipti fyrir öll og við finnum fyrir raunverulegu öryggi?
Það er komin tími á að leita nýrra lausna með okkar mál og á hverra forsvari verður það?
Munið bara ekkert um okkur án okkar. Það vekur reyndar líka nokkra athygli að þetta skuli gerast í sömu vikunni og lögfesting Samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðra er rædd á Alþingi.
Höfundur hefur verið heyrnarlaus frá 8 ára aldri, kynntist táknmáli fyrst 10 ára og lærði það af öðrum heyrnarlausum jafnöldrum sínum. Hefur barist fyrir táknmáli á Íslandi, kennt táknmál og búið til táknmálsnámsefni, sagt fréttir á táknmáli RÚV. Setið á Alþingi. Hefur mikla þekkingu á texta/táknmálsaðgengi og hjálpartækjum fyrir heyrnarlausa og heyrnarskerta. Höfundur er með alþjóðlega diplómu í frumkvöðlafræðum og leiðsögumaður í ferðaþjónustu með táknmál sem aðalmál.
