Fullvalda utan sambandsríkja Hjörtur J. Guðmundsson skrifar 29. mars 2025 23:32 Með Evrópusambandinu er verið að gera tilraun til þess að sameina Evrópuríki undir einni stjórn með hliðstæðum hætti í grundvallaratriðum og ítrekað hefur verið reynt áður í sögunni. Meðal annars af Rómarveldi undir forystu Júlíusar Sesars, Karli mikla Frankakonungi og Napóleon Bónaparte, keisara Frakklands. Munurinn er hins vegar sá að í tilfelli sambandsins er verið að beita annarri aðferðafræði til þess að ná því markmiði en áður hefur allajafna verið beitt. Hér er um að ræða óbeina tilvitnun í ræðu sem flutt var af Valéry heitnum Giscard d’Estaing, fyrrverandi forseta Frakklands og aðalhöfundi stjórnarskrár Evrópusambandsins sem í dag nefnist Lissabon-sáttmálinn og er grundvallarlöggjöf þess. Ræðuna flutti hann 29. maí árið 2003 í borginni Aachen í Þýzkalandi þar sem hann tók við Karlamagnúsarverðlaununum fyrir framlag sitt til samrunaþróunar sambandsins. Þá ekki sízt framlag sitt til grundvallarlöggjafar þess. „Heimsálfan okkar hefur orðið vitni að ítrekuðum tilraunum til þess að sameina hana; Sesar, Karlamagnús og Napóleon ásamt öðrum. Markmiðið hefur verið að sameina álfuna með vopnavaldi, með sverðinu. Við viljum hins vegar sameina hana með pennanum. Mun penninn ná árangri þar sem sverðið hefur endanlega beðið ósigur? Mun fjaðurpenninn vega þyngra en blóði drifið sverðsblaðið á vogarskálum sögunnar?“ sagði forsetinn fyrrverandi meðal annars. Verði stórveldi með eigin her Frá upphafi hefur lokamarkmið samrunans innan Evrópusambandsins og forvera þess að til yrði sambandsríki. Fram kom í Schuman-ávarpinu 1950, sem markaði upphaf samrunans, að fyrsta skrefið væri að kola- og stálframleiðslu Evrópuríkja færi undir eina stjórn en lokaskrefið evrópskt sambandsríki. Franski diplómatinn Jean Monnet, gjarnan nefndur faðir sambandsins, segir enn fremur í ævisögu sinni að stefnt hafi verið að Bandaríkjum Evrópu frá upphafi. Hreinlega hefur verið leitun að pólitískum forystumönnum í ríkjum Evrópusambandsins og stofnunum þess á liðnum áratugum, og ekki sízt hin síðari ár, sem ekki hafa lýst yfir stuðningi við lokamarkmiðið. Þar á meðal allir forsetar framkvæmdastjórnar sambandsins undanfarna áratugi og þar með talinn núverandi forseti hennar, Ursula von der Leyen og forveri hennar Jean-Claude Juncker. Samhliða því hefur Evrópusambandið stöðugt öðlast fleiri einkenni ríkis. Fram kom nú síðast í bréfi sem Valérie Haye, forseti Renew Europe, þingflokks frjálslyndra á þingi Evrópusambandsins sem evrópskir systurflokkar Viðreisnar tilheyra, sendi Ursulu von der Leyen, forseta framkvæmdastjórnar sambandsins, og António Costa, forseta leiðtogaráðs þess, í síðasta mánuði að tímabært væri að sambandið yrði að stórveldi (e. superpower) og kæmi sér enn fremur upp eigin sjálfstæðri hernaðargetu. Með öðrum orðum eigin her. Vægið færi eftir íbúafjölda Íslands Tal um að Ísland þurfi að ganga í Evrópusambandið til þess að forðast það að vera tekið yfir af Bandaríkjunum stenzt þannig enga skoðun. Til þessa hefur engum áhuga verið lýst af hálfu bandarískra stjórnvalda á því að innlima landið. Á hinn bóginn hefur ítrekað komið fram áhugi á því af hálfu ráðamanna í Brussel á liðnum árum að Ísland verði hluti sambandsins sem stefnir að því að verða sambandsríki og hvar vægi landsins tæki allajafna mið af íbúafjölda þess. Með inngöngu í Evrópusambandið yrði vægi okkar Íslendinga á þingi þess sex þingmenn af yfir 700 eða á við það að hafa um hálfan þingmann á Alþingi. Staðan yrði margfalt verri innan ráðherraráðs sambandsins, valdamestu stofnunar þess, þar sem vægið yrði allajafna á við einungis 5% af alþingismanni. Þetta yrði svokallað „sæti við borðið“ sem Evrópusambandssinnar hafa gjarnan talað um í seinni tíð í stað þess að tala um áhrif innan sambandsins eins og áður. Við Íslendingar eigum vitanlega hvorki að taka það í mál að fara undir stjórn amerísks sambandsríkis, sé á annað borð einhver áhugi á því þar, né verðandi evrópsks. Hagsmunum okkar er sem fyrr bezt borgið með því að standa vörð um fullveldi landsins sem gerir okkur kleift að taka ákvarðanir um okkar eigin mál í samræmi við hagsmuni okkar og aðstæður. Jafnvel formaður Viðreisnar og núverandi utanríkisráðherra virðist loks hafa áttað sig á mikilvægi þess. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál) og heldur úti vefnum Stjórnmálin.is. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjörtur J. Guðmundsson Mest lesið Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Tíðaheilbrigði er lykilatriði í jafnrétti kynjanna Berit Mueller skrifar Skoðun Þjóðarmorð – frá orðfræðilegu sjónarmiði Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Þakkir til starfsfólk Janusar Sigrún Ósk Bergmann skrifar Skoðun Mun gervigreindin senda konur heim? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Frá, frá, frá. Fúsa liggur á Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Nokkur orð um stöðuna Dögg Þrastardóttir skrifar Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun #blessmeta – þriðja grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvernig tryggir þú stærstu fjárfestingu lífins? Berglind Halla Elíasdóttir skrifar Skoðun Ritunarramminn - verkfæri fyrir kennara! Katrín Ósk Þráinsdóttir skrifar Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar Skoðun Feluleikur Þorgerðar Katrínar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ráðalaus ráðherra Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Spólum til baka Snævar Ingi Sveinsson skrifar Skoðun Sögulegur dómur Hæstaréttar – staðfestir sjálfstæði Alþingis Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Að vera fatlaður á Íslandi er full vinna Birna Ösp Traustadóttir skrifar Skoðun Sæluríkið Ísland Einar Helgason skrifar Sjá meira
Með Evrópusambandinu er verið að gera tilraun til þess að sameina Evrópuríki undir einni stjórn með hliðstæðum hætti í grundvallaratriðum og ítrekað hefur verið reynt áður í sögunni. Meðal annars af Rómarveldi undir forystu Júlíusar Sesars, Karli mikla Frankakonungi og Napóleon Bónaparte, keisara Frakklands. Munurinn er hins vegar sá að í tilfelli sambandsins er verið að beita annarri aðferðafræði til þess að ná því markmiði en áður hefur allajafna verið beitt. Hér er um að ræða óbeina tilvitnun í ræðu sem flutt var af Valéry heitnum Giscard d’Estaing, fyrrverandi forseta Frakklands og aðalhöfundi stjórnarskrár Evrópusambandsins sem í dag nefnist Lissabon-sáttmálinn og er grundvallarlöggjöf þess. Ræðuna flutti hann 29. maí árið 2003 í borginni Aachen í Þýzkalandi þar sem hann tók við Karlamagnúsarverðlaununum fyrir framlag sitt til samrunaþróunar sambandsins. Þá ekki sízt framlag sitt til grundvallarlöggjafar þess. „Heimsálfan okkar hefur orðið vitni að ítrekuðum tilraunum til þess að sameina hana; Sesar, Karlamagnús og Napóleon ásamt öðrum. Markmiðið hefur verið að sameina álfuna með vopnavaldi, með sverðinu. Við viljum hins vegar sameina hana með pennanum. Mun penninn ná árangri þar sem sverðið hefur endanlega beðið ósigur? Mun fjaðurpenninn vega þyngra en blóði drifið sverðsblaðið á vogarskálum sögunnar?“ sagði forsetinn fyrrverandi meðal annars. Verði stórveldi með eigin her Frá upphafi hefur lokamarkmið samrunans innan Evrópusambandsins og forvera þess að til yrði sambandsríki. Fram kom í Schuman-ávarpinu 1950, sem markaði upphaf samrunans, að fyrsta skrefið væri að kola- og stálframleiðslu Evrópuríkja færi undir eina stjórn en lokaskrefið evrópskt sambandsríki. Franski diplómatinn Jean Monnet, gjarnan nefndur faðir sambandsins, segir enn fremur í ævisögu sinni að stefnt hafi verið að Bandaríkjum Evrópu frá upphafi. Hreinlega hefur verið leitun að pólitískum forystumönnum í ríkjum Evrópusambandsins og stofnunum þess á liðnum áratugum, og ekki sízt hin síðari ár, sem ekki hafa lýst yfir stuðningi við lokamarkmiðið. Þar á meðal allir forsetar framkvæmdastjórnar sambandsins undanfarna áratugi og þar með talinn núverandi forseti hennar, Ursula von der Leyen og forveri hennar Jean-Claude Juncker. Samhliða því hefur Evrópusambandið stöðugt öðlast fleiri einkenni ríkis. Fram kom nú síðast í bréfi sem Valérie Haye, forseti Renew Europe, þingflokks frjálslyndra á þingi Evrópusambandsins sem evrópskir systurflokkar Viðreisnar tilheyra, sendi Ursulu von der Leyen, forseta framkvæmdastjórnar sambandsins, og António Costa, forseta leiðtogaráðs þess, í síðasta mánuði að tímabært væri að sambandið yrði að stórveldi (e. superpower) og kæmi sér enn fremur upp eigin sjálfstæðri hernaðargetu. Með öðrum orðum eigin her. Vægið færi eftir íbúafjölda Íslands Tal um að Ísland þurfi að ganga í Evrópusambandið til þess að forðast það að vera tekið yfir af Bandaríkjunum stenzt þannig enga skoðun. Til þessa hefur engum áhuga verið lýst af hálfu bandarískra stjórnvalda á því að innlima landið. Á hinn bóginn hefur ítrekað komið fram áhugi á því af hálfu ráðamanna í Brussel á liðnum árum að Ísland verði hluti sambandsins sem stefnir að því að verða sambandsríki og hvar vægi landsins tæki allajafna mið af íbúafjölda þess. Með inngöngu í Evrópusambandið yrði vægi okkar Íslendinga á þingi þess sex þingmenn af yfir 700 eða á við það að hafa um hálfan þingmann á Alþingi. Staðan yrði margfalt verri innan ráðherraráðs sambandsins, valdamestu stofnunar þess, þar sem vægið yrði allajafna á við einungis 5% af alþingismanni. Þetta yrði svokallað „sæti við borðið“ sem Evrópusambandssinnar hafa gjarnan talað um í seinni tíð í stað þess að tala um áhrif innan sambandsins eins og áður. Við Íslendingar eigum vitanlega hvorki að taka það í mál að fara undir stjórn amerísks sambandsríkis, sé á annað borð einhver áhugi á því þar, né verðandi evrópsks. Hagsmunum okkar er sem fyrr bezt borgið með því að standa vörð um fullveldi landsins sem gerir okkur kleift að taka ákvarðanir um okkar eigin mál í samræmi við hagsmuni okkar og aðstæður. Jafnvel formaður Viðreisnar og núverandi utanríkisráðherra virðist loks hafa áttað sig á mikilvægi þess. Höfundur er sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur (MA í alþjóðasamskiptum með áherzlu á Evrópufræði og öryggis- og varnarmál) og heldur úti vefnum Stjórnmálin.is.
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Skoðun Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Borgarlína, barnleysi og bíllaus lífstíll – hentar það Kópavogi? Einar Jóhannes Guðnason skrifar
Skoðun Kynbundinn munur í tekjum á efri árum Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Hvalveiðar eru ekki mannréttindi. Þetta er atvinnugrein sem hefur mistekist Ed Goodall skrifar
Um spretthóp og lestrarkennslu. Hvatning til mennta- og barnamálaráðherra um faglega starfshætti Auður Soffíu Björgvinsdóttir Skoðun