Kosningaloforð? Sjónarhorn leikskólakennara Anna Lydía Helgadóttir skrifar 18. júní 2025 11:00 Kosningalykt er í loftinu og pólitíkin keppist við að lofa foreldrum að taka yngri og yngri börn inn í leikskólana. En þegar loforðin eru gefin er eins og þögn leggist yfir, þá heyrist oftar en ekki um hvernig á að manna þessa leikskóla. Við þurfum minna af loforðum og meira af raunhæfum áætlunum. Fjárfesting í kennurum er lykillinn Góðir kennarar skipta máli fyrir alla framtíðina. Ef við viljum samfélag þar sem öll börn, óháð uppruna eða aðstæðum, fá raunveruleg tækifæri til náms og betri framtíðar, þá verðum við að fjárfesta í kennurum. Þetta er í anda farsældarlaganna sem skuldbinda okkur til að tryggja öllum börnum jafnan aðgang að gæðaþjónustu. Jöfn tækifæri byrja með góðri kennslu og góð kennsla byrjar með góðum kennurum. Það skiptir ekki máli hversu marga leikskóla við byggjum ef við höfum ekki fagfólk til að starfa í þeim. Kennarar eru þrefalt líklegri en ófaglærðir til að halda áfram við kennslu. Há starfsmannavelta er kostnaðarsöm, en stöðugleiki í hópi góðra kennara skiptir börnin gríðarlega miklu máli. Í sumum sveitarfélögum hefur mikill metnaður farið í að byggja nýja leikskóla og fjölga plássum fyrir börn. En án fagfólks eru nýju leikskólarnir okkar bara tómar byggingar. Nú er kominn tími til að sýna sama metnað í að fjárfesta í kennurum og starfsfólki sem á að gera þessa leikskóla að raunverulegum menntastofnunum. Stöðugleikinn ræður úrslitum Samkvæmt nýjustu tölum Hagstofunnar eru aðeins 27,4% starfsfólks við uppeldi og menntun leikskólabarna menntaðir kennarar á landsvísu. Þetta þýðir að næstum þrír af hverjum fjórum sem vinna daglega með börnunum okkar eru ekki faglærðir kennarar. Við erum langt frá því markmiði laganna að minnsta kosti 2/3 hlutar starfsfólks hafi viðeigandi menntun. Sérþekking leikskólakennara er ómetanleg Í allri umræðunni um tölur, stefnur og úrræði verðum við að muna hvað skiptir mestu máli, börnin sjálf. Þau eiga skilið að fá að njóta leiðsagnar fagfólks með sérþekkingu á þroska og námi yngstu barna. Kennarar hafa djúpa innsýn í hvernig börn læra, þroskast og tengjast umhverfi sínu. Þeir þekkja þroskamerki og geta brugðist fljótt við ef barn þarf stuðning hvort sem það snýr að málþroska, félagslegri færni eða öðrum þáttum. Þeir búa yfir verkfærum til að móta nám og leik út frá þörfum hvers og eins barns, svo það fái að blómstra á eigin forsendum. Þessi fagþekking á ekki að vera lúxus, hún er forsenda gæða í leikskólastarfi. Þegar við fjárfestum í leikskólakennurum, þá fjárfestum við í framtíð barnanna okkar. Námsleiðir sem virka fyrir starfandi fólk Til að fjölga fagmenntuðum kennurum þurfum við að gera leikskólakennaramenntun aðgengilegri fyrir þá sem þegar starfa í leikskólum. Þetta krefst samvinnu milli ríkis, sveitarfélaga og háskóla um nýstárlegar lausnir. Stytting meðal dvalartíma barna Mörg sveitarfélög hafa farið í markvissar aðgerðir til að stytta meðal dvalartíma barna í leikskólum. Þar sem það hefur tekist hafa starfsaðstæður barna og kennara batnað og daglegt starf orðið rólegra og markvissara. Börn fá meiri athygli og kennarar ná betur að sinna faglegu starfi sínu án þess að vera í stöðugum tímaskorti. Þegar dvalartími er hóflegur, skapast einnig betri skilyrði til að halda í hæft starfsfólk og efla gæði náms og leikskólastarfs. Slíkt skilar sér í meiri stöðugleika á skólastiginu, öllum til hagsbóta. Raunhæf markmið í stað tómra loforða Eina raunhæfa leiðin í dag til þess að brúa bilið á milli leikskóla og fæðingarorlofs er að lengja fæðingarorlofið. Það þarf líka að taka samtalið miklu betur hvað er börnum fyrir bestu á aldursbilinu eins til tveggja ára. Kosningaloforð um að taka inn yngri börn í leikskóla hljóma vel á blaði en án fjárfestingar í fagfólki verða þau að orðum einungis. Ef stjórnvöld ætla sér að standa við þessi loforð þarf að fylgja þeim raunveruleg aðgerðaráætlun. Halda áfram að jafna laun á milli markaða Gera raunhæfa samninga við háskóla sem virka fyrir alla hagaðila Tryggja betri vinnutíma og starfsumhverfi svo fagfólk vilji halda áfram Setjum raunhæf markmið, fjárfestum í fagfólki og tryggjum öllum börnum þá gæðamenntun sem þau eiga skilið. Börnin okkar verðskulda ekki bara byggingar, þau verðskulda menntun. Góð menntun byrjar með góðum kennurum. Höfundur er leikskólakennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Leikskólar Skóla- og menntamál Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Sjá meira
Kosningalykt er í loftinu og pólitíkin keppist við að lofa foreldrum að taka yngri og yngri börn inn í leikskólana. En þegar loforðin eru gefin er eins og þögn leggist yfir, þá heyrist oftar en ekki um hvernig á að manna þessa leikskóla. Við þurfum minna af loforðum og meira af raunhæfum áætlunum. Fjárfesting í kennurum er lykillinn Góðir kennarar skipta máli fyrir alla framtíðina. Ef við viljum samfélag þar sem öll börn, óháð uppruna eða aðstæðum, fá raunveruleg tækifæri til náms og betri framtíðar, þá verðum við að fjárfesta í kennurum. Þetta er í anda farsældarlaganna sem skuldbinda okkur til að tryggja öllum börnum jafnan aðgang að gæðaþjónustu. Jöfn tækifæri byrja með góðri kennslu og góð kennsla byrjar með góðum kennurum. Það skiptir ekki máli hversu marga leikskóla við byggjum ef við höfum ekki fagfólk til að starfa í þeim. Kennarar eru þrefalt líklegri en ófaglærðir til að halda áfram við kennslu. Há starfsmannavelta er kostnaðarsöm, en stöðugleiki í hópi góðra kennara skiptir börnin gríðarlega miklu máli. Í sumum sveitarfélögum hefur mikill metnaður farið í að byggja nýja leikskóla og fjölga plássum fyrir börn. En án fagfólks eru nýju leikskólarnir okkar bara tómar byggingar. Nú er kominn tími til að sýna sama metnað í að fjárfesta í kennurum og starfsfólki sem á að gera þessa leikskóla að raunverulegum menntastofnunum. Stöðugleikinn ræður úrslitum Samkvæmt nýjustu tölum Hagstofunnar eru aðeins 27,4% starfsfólks við uppeldi og menntun leikskólabarna menntaðir kennarar á landsvísu. Þetta þýðir að næstum þrír af hverjum fjórum sem vinna daglega með börnunum okkar eru ekki faglærðir kennarar. Við erum langt frá því markmiði laganna að minnsta kosti 2/3 hlutar starfsfólks hafi viðeigandi menntun. Sérþekking leikskólakennara er ómetanleg Í allri umræðunni um tölur, stefnur og úrræði verðum við að muna hvað skiptir mestu máli, börnin sjálf. Þau eiga skilið að fá að njóta leiðsagnar fagfólks með sérþekkingu á þroska og námi yngstu barna. Kennarar hafa djúpa innsýn í hvernig börn læra, þroskast og tengjast umhverfi sínu. Þeir þekkja þroskamerki og geta brugðist fljótt við ef barn þarf stuðning hvort sem það snýr að málþroska, félagslegri færni eða öðrum þáttum. Þeir búa yfir verkfærum til að móta nám og leik út frá þörfum hvers og eins barns, svo það fái að blómstra á eigin forsendum. Þessi fagþekking á ekki að vera lúxus, hún er forsenda gæða í leikskólastarfi. Þegar við fjárfestum í leikskólakennurum, þá fjárfestum við í framtíð barnanna okkar. Námsleiðir sem virka fyrir starfandi fólk Til að fjölga fagmenntuðum kennurum þurfum við að gera leikskólakennaramenntun aðgengilegri fyrir þá sem þegar starfa í leikskólum. Þetta krefst samvinnu milli ríkis, sveitarfélaga og háskóla um nýstárlegar lausnir. Stytting meðal dvalartíma barna Mörg sveitarfélög hafa farið í markvissar aðgerðir til að stytta meðal dvalartíma barna í leikskólum. Þar sem það hefur tekist hafa starfsaðstæður barna og kennara batnað og daglegt starf orðið rólegra og markvissara. Börn fá meiri athygli og kennarar ná betur að sinna faglegu starfi sínu án þess að vera í stöðugum tímaskorti. Þegar dvalartími er hóflegur, skapast einnig betri skilyrði til að halda í hæft starfsfólk og efla gæði náms og leikskólastarfs. Slíkt skilar sér í meiri stöðugleika á skólastiginu, öllum til hagsbóta. Raunhæf markmið í stað tómra loforða Eina raunhæfa leiðin í dag til þess að brúa bilið á milli leikskóla og fæðingarorlofs er að lengja fæðingarorlofið. Það þarf líka að taka samtalið miklu betur hvað er börnum fyrir bestu á aldursbilinu eins til tveggja ára. Kosningaloforð um að taka inn yngri börn í leikskóla hljóma vel á blaði en án fjárfestingar í fagfólki verða þau að orðum einungis. Ef stjórnvöld ætla sér að standa við þessi loforð þarf að fylgja þeim raunveruleg aðgerðaráætlun. Halda áfram að jafna laun á milli markaða Gera raunhæfa samninga við háskóla sem virka fyrir alla hagaðila Tryggja betri vinnutíma og starfsumhverfi svo fagfólk vilji halda áfram Setjum raunhæf markmið, fjárfestum í fagfólki og tryggjum öllum börnum þá gæðamenntun sem þau eiga skilið. Börnin okkar verðskulda ekki bara byggingar, þau verðskulda menntun. Góð menntun byrjar með góðum kennurum. Höfundur er leikskólakennari.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun