Vildu fá að vita hvort ríkisstyrkir hefðu farið í málsóknir gegn orkuframkvæmdum Kjartan Kjartansson skrifar 5. september 2025 11:44 Eitt þriggja mála sem náttúruverndarsamtök sem fá styrk frá ríkinu höfðaði var vegna Suðurnesjalínu 2. Landsnet Þrenn félagasamtök fengu saman 16,8 milljónir króna í styrki frá ríkinu á sama tíma og þau ráku mál gegn Landsneti vegna framkvæmda við háspennulínur og flutningskerfið. Níu þingmenn Sjálfstæðisflokksins óskuðu eftir skýrslu um hvort opinberir styrkir hefðu verið nýttir til að kosta málarekstur af því tagi. Umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra skilaði Alþingi skýrslu um málaferli gegn orkufyrirtækjum og styrki til málsaðila í gær. Ráðuneytið hefur um árabil styrkt umhverfissamtök á grundvelli Árósarsamningsins svonefnda sem kveður meðal annars á um að þátttöku almennings í ákvarðanatöku í umhverfismálum. Níu þingmenn Sjálfstæðisflokksins með Guðlaug Þór Þórðarson, fyrrverandi umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, í fararbroddi óskaði eftir skýrslunni. Hún átti meðal annars að svara hvort félagasamtök hefðu átt aðild að málarekstri gegn opinberum eða einkareiknum orkufyrirtækjum, sveitarfélögum eða öðrum lögaðilum. Guðlaugur Þór Þórðarson var sjálfur umhverfis-, orku-, og loftslagsráðherra þegar ráðuneytið veitti Náttúruverndarsamtökum Suðvesturlands rekstrarstyrk á sama tíma og þau höfðuðu mál vegna Suðurnesjalínu 2.Vísir/Vilhelm Sögðu þingmennirnir að upplýsa yrði hvort og að hvaða leyti opinberir styrkir kynnu að hafa verið nýttir beint eða óbeint til að kosta málarekstur gegn uppbyggingu þess sem þeir kölluðu nauðsynlega innviða á borð við virkjunarframkvæmdi og dreifikerfi raforku. Markmið þeirra væri meðal annars að tryggt yrði að fjárstuðningur ríkisins samræmdist markmiðum um uppbyggingu sjálfbærrar orkunýtingar og velferð þjóðarinnar. Öll málin vegna flutningskerfisins Þrjú dómsmál komu í ljós við yfirferð ráðuneytisins yfir vefsíður dómstólanna þar sem samtök sem nutu ríkisstyrkja á þeim tíma stóðu að. Þau beindust öll að flutningsfyrirtækinu Landsneti. Landvernd höfðaði tvö málanna. Það fyrra snerist um kerfisáætlun Landsnet. Fyrirtækið var sýknað í héraði og Hæstiréttur vísaði málinu svo frá árið 2016. Í seinna málinu krafðist Landvernd ógildingar framkvæmdaleyfis Skútustaðahrepps vegna Kröfulínu. Það mál hlaut sömu lyktir árið 2017. Þriðja málið var kærumál Náttúruverndarsamtaka Suðvesturlands og Hraunavina gegn Landsneti og sveitarfélaginu Vogum vegna framkvæmdaleyfis Suðurnesjalínu 2. Landsréttur staðfesti niðurstöðu úrskurðarnefndir sem gaf grænt ljós á framkvæmdina í fyrra. Háspennulínur Landsnets í Kröflulínu.Landsnet Saman fengu samtökin þrjú sem stóðu að málunum þremur 16,8 milljónir króna í rekstrarstyrki frá umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu á meðan á málarekstrinum stóð samkvæmt skýrslu ráðherrans. Landvernd fékk 14,5 milljónir samtals árin 2015 til 2017, Náttúruverndarsamtök Suðvesturlands 1,1 milljónir frá 2023 til 2024 og Hraunavinir hálfa milljón króna í ár. Ráðuneytið sagðist hins vegar ekki geta svarað því hvort eða að hvaða leyti styrkirnir hefðu fjármagnað málaferlin. Benti það á að hvorki væri kveðið á um í úthlutunarreglum styrkjanna í hvað né í hvað þeir eigi ekki að fara. Þurfi að tryggja að fólki sé ekki refsað fyrir að leita réttar síns Þingmenn Sjálfstæðisflokksins sögðu í greinargerð sinni með skýrslubeiðninni að málarekstur samtaka og einstaklinga fyrir dómstólum hefði haft mikil áhrif á framkvæmdir sem væri ætlað að stuðla að uppbyggingu mikilvægra innviða í sjálfbærri orkunýtingu. Það væri orðið venja að mál væru höfðuð við hvert skref slíkra framkvæmda. Ráðuneytið áréttaði í skýrslunni að íslensk stjórnvöld hefðu fullgilt Árósarsamninginn. Með honum væri ríkið skuldbundið til þess að ábyrgjast þátttöku almennings í ákvarðanatöku og aðgang að réttlátri málsmeðferð. Þá bæri ríkjum sem ættu aðild að samningnum að styðja samtök sem ynnu að umhverfisvernd. Ákvæði samningsins kvæðu á um að ríki ættu að tryggja að einstaklingum sem héldu fram rétti sínum yrði ekki refsað, þeir sóttir til saka eða áreittir á annan hátt vegna afskipta sinna. Það ákvæði hafi verið talið ná til einstaklinga sem störfuðu í gegnum umhverfisverndarsamtök. Alþingi Félagasamtök Umhverfismál Orkumál Dómsmál Mest lesið Fjöldi fórnarlamba eftir skothríð og íkveikju í kirkju mormóna Erlent Skora á Snorra að gefa kost á sér Innlent Árásir stóðu yfir í rúma tólf tíma Erlent Bíll valt eftir flótta undan lögreglu og þrír slösuðust Innlent Banna dróna yfir Danmörku Erlent Með bílinn fullan af fíkniefnum Innlent Lögreglan með málið til rannsóknar Innlent Rándýr og stórbrotin afmæli hitta ekki í mark hjá krökkunum Innlent Báturinn áður sokkið í sömu höfn og án skýringar Innlent Rak frá Bretlandi til Íslands á einum mánuði Innlent Fleiri fréttir Allt niður í þriggja mánaða fiðluleikara „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ „Ákveðinn miski“ að geta ekki treyst vatninu Flúði próflaus undan lögreglu með einum of marga farþega þegar bíllinn valt Umfangsmiklar árásir og símengað neysluvatn Báturinn áður sokkið í sömu höfn og án skýringar Drukkinn ökumaður keyrði á þrjá bíla og reyndi að stinga af Um 200 nemendur eru í lögreglunámi á Akureyri Skora á Snorra að gefa kost á sér Bíll valt eftir flótta undan lögreglu og þrír slösuðust Reiknað með afskiptum af öllum samkomum Vítisengla Lögreglan með málið til rannsóknar Áframhaldandi aðgerðir gegn Vítisenglum Geirfinnsmálið, orkuöflun, gjaldeyrishöftin og íslenskan á Sprengisandi Drógu aflvana bát í land í Neskaupstað Með bílinn fullan af fíkniefnum „Það verður boðið fram í nafni VG“ Loka aftur fyrir umferð á slóðum Vítisengla „Þjóðaröryggisráð er ekki upp á punt“ Rak frá Bretlandi til Íslands á einum mánuði Bátur sekkur við Hafnarfjarðarhöfn Ellilífeyrisþegar sá hópur sem hafi það einna best Rándýr og stórbrotin afmæli hitta ekki í mark hjá krökkunum Þór sækist eftir endurkjöri Furðar sig á þjóðaröryggisráði og rándýr barnaafmæli Aftur flagnar Vesturbæjarlaug: „Eins og hún sé með skallablett“ Þyrlan kölluð út vegna vélsleðaslyss á Langjökli „Gervigreind er líka fyrir heimilið“ Hringvegurinn opnaður á ný klukkan 17 Snæfellsnes orðið að vistvangi UNESCO Sjá meira
Umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra skilaði Alþingi skýrslu um málaferli gegn orkufyrirtækjum og styrki til málsaðila í gær. Ráðuneytið hefur um árabil styrkt umhverfissamtök á grundvelli Árósarsamningsins svonefnda sem kveður meðal annars á um að þátttöku almennings í ákvarðanatöku í umhverfismálum. Níu þingmenn Sjálfstæðisflokksins með Guðlaug Þór Þórðarson, fyrrverandi umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, í fararbroddi óskaði eftir skýrslunni. Hún átti meðal annars að svara hvort félagasamtök hefðu átt aðild að málarekstri gegn opinberum eða einkareiknum orkufyrirtækjum, sveitarfélögum eða öðrum lögaðilum. Guðlaugur Þór Þórðarson var sjálfur umhverfis-, orku-, og loftslagsráðherra þegar ráðuneytið veitti Náttúruverndarsamtökum Suðvesturlands rekstrarstyrk á sama tíma og þau höfðuðu mál vegna Suðurnesjalínu 2.Vísir/Vilhelm Sögðu þingmennirnir að upplýsa yrði hvort og að hvaða leyti opinberir styrkir kynnu að hafa verið nýttir beint eða óbeint til að kosta málarekstur gegn uppbyggingu þess sem þeir kölluðu nauðsynlega innviða á borð við virkjunarframkvæmdi og dreifikerfi raforku. Markmið þeirra væri meðal annars að tryggt yrði að fjárstuðningur ríkisins samræmdist markmiðum um uppbyggingu sjálfbærrar orkunýtingar og velferð þjóðarinnar. Öll málin vegna flutningskerfisins Þrjú dómsmál komu í ljós við yfirferð ráðuneytisins yfir vefsíður dómstólanna þar sem samtök sem nutu ríkisstyrkja á þeim tíma stóðu að. Þau beindust öll að flutningsfyrirtækinu Landsneti. Landvernd höfðaði tvö málanna. Það fyrra snerist um kerfisáætlun Landsnet. Fyrirtækið var sýknað í héraði og Hæstiréttur vísaði málinu svo frá árið 2016. Í seinna málinu krafðist Landvernd ógildingar framkvæmdaleyfis Skútustaðahrepps vegna Kröfulínu. Það mál hlaut sömu lyktir árið 2017. Þriðja málið var kærumál Náttúruverndarsamtaka Suðvesturlands og Hraunavina gegn Landsneti og sveitarfélaginu Vogum vegna framkvæmdaleyfis Suðurnesjalínu 2. Landsréttur staðfesti niðurstöðu úrskurðarnefndir sem gaf grænt ljós á framkvæmdina í fyrra. Háspennulínur Landsnets í Kröflulínu.Landsnet Saman fengu samtökin þrjú sem stóðu að málunum þremur 16,8 milljónir króna í rekstrarstyrki frá umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu á meðan á málarekstrinum stóð samkvæmt skýrslu ráðherrans. Landvernd fékk 14,5 milljónir samtals árin 2015 til 2017, Náttúruverndarsamtök Suðvesturlands 1,1 milljónir frá 2023 til 2024 og Hraunavinir hálfa milljón króna í ár. Ráðuneytið sagðist hins vegar ekki geta svarað því hvort eða að hvaða leyti styrkirnir hefðu fjármagnað málaferlin. Benti það á að hvorki væri kveðið á um í úthlutunarreglum styrkjanna í hvað né í hvað þeir eigi ekki að fara. Þurfi að tryggja að fólki sé ekki refsað fyrir að leita réttar síns Þingmenn Sjálfstæðisflokksins sögðu í greinargerð sinni með skýrslubeiðninni að málarekstur samtaka og einstaklinga fyrir dómstólum hefði haft mikil áhrif á framkvæmdir sem væri ætlað að stuðla að uppbyggingu mikilvægra innviða í sjálfbærri orkunýtingu. Það væri orðið venja að mál væru höfðuð við hvert skref slíkra framkvæmda. Ráðuneytið áréttaði í skýrslunni að íslensk stjórnvöld hefðu fullgilt Árósarsamninginn. Með honum væri ríkið skuldbundið til þess að ábyrgjast þátttöku almennings í ákvarðanatöku og aðgang að réttlátri málsmeðferð. Þá bæri ríkjum sem ættu aðild að samningnum að styðja samtök sem ynnu að umhverfisvernd. Ákvæði samningsins kvæðu á um að ríki ættu að tryggja að einstaklingum sem héldu fram rétti sínum yrði ekki refsað, þeir sóttir til saka eða áreittir á annan hátt vegna afskipta sinna. Það ákvæði hafi verið talið ná til einstaklinga sem störfuðu í gegnum umhverfisverndarsamtök.
Alþingi Félagasamtök Umhverfismál Orkumál Dómsmál Mest lesið Fjöldi fórnarlamba eftir skothríð og íkveikju í kirkju mormóna Erlent Skora á Snorra að gefa kost á sér Innlent Árásir stóðu yfir í rúma tólf tíma Erlent Bíll valt eftir flótta undan lögreglu og þrír slösuðust Innlent Banna dróna yfir Danmörku Erlent Með bílinn fullan af fíkniefnum Innlent Lögreglan með málið til rannsóknar Innlent Rándýr og stórbrotin afmæli hitta ekki í mark hjá krökkunum Innlent Báturinn áður sokkið í sömu höfn og án skýringar Innlent Rak frá Bretlandi til Íslands á einum mánuði Innlent Fleiri fréttir Allt niður í þriggja mánaða fiðluleikara „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ „Ákveðinn miski“ að geta ekki treyst vatninu Flúði próflaus undan lögreglu með einum of marga farþega þegar bíllinn valt Umfangsmiklar árásir og símengað neysluvatn Báturinn áður sokkið í sömu höfn og án skýringar Drukkinn ökumaður keyrði á þrjá bíla og reyndi að stinga af Um 200 nemendur eru í lögreglunámi á Akureyri Skora á Snorra að gefa kost á sér Bíll valt eftir flótta undan lögreglu og þrír slösuðust Reiknað með afskiptum af öllum samkomum Vítisengla Lögreglan með málið til rannsóknar Áframhaldandi aðgerðir gegn Vítisenglum Geirfinnsmálið, orkuöflun, gjaldeyrishöftin og íslenskan á Sprengisandi Drógu aflvana bát í land í Neskaupstað Með bílinn fullan af fíkniefnum „Það verður boðið fram í nafni VG“ Loka aftur fyrir umferð á slóðum Vítisengla „Þjóðaröryggisráð er ekki upp á punt“ Rak frá Bretlandi til Íslands á einum mánuði Bátur sekkur við Hafnarfjarðarhöfn Ellilífeyrisþegar sá hópur sem hafi það einna best Rándýr og stórbrotin afmæli hitta ekki í mark hjá krökkunum Þór sækist eftir endurkjöri Furðar sig á þjóðaröryggisráði og rándýr barnaafmæli Aftur flagnar Vesturbæjarlaug: „Eins og hún sé með skallablett“ Þyrlan kölluð út vegna vélsleðaslyss á Langjökli „Gervigreind er líka fyrir heimilið“ Hringvegurinn opnaður á ný klukkan 17 Snæfellsnes orðið að vistvangi UNESCO Sjá meira