Allt eða ekkert - óskynsamleg leið Kristinn H. Gunnarsson skrifar 20. maí 2016 13:44 Það er mikil þörf á því að gera breytingar á stjórnarskránni. Mikilvægustu breytingarnar á ekki að tefla í tvísýnu með fjöldann allan af öðrum breytingum í hverri grein stjórnarskrárinnar. Óskynsamlegast er að gera kjósendum að greiða atkvæði um allar breytingarnar í einu og þvinga þá til þess að samþykkja allt eða ekkert. Í 114 greinum eru fjölmörg álitamál sem skiptar skoðanir eru um. Allt eða ekkert leiðin er líkleg til þess að hámarka andstöðuna við frumvarpið. Þau þrjú einstöku atriði sem mestan stuðning fengu í þjóðaratkvæðagreiðslunni 2012 um tillögur stjórnlagaráðs eru þjóðareign á náttúruauðlindum, aukið persónukjör og að kjósendur geti framkallað þjóðaratkvæðagreiðslu um mál. Það er skynsamlegt að velja nokkur atriði sem telja má aðalatriðin í þeim breytingum sem gera þarf. Þessi þrjú eru öll svo sannarlega mikilvæg og tillögur stjórnlagaráðs í þeim öllum eru prýðilegar. Sérstaklega tel ég nauðsynlegt að ákvæði 34. greinar frumvarps stjórnlagaráðs um náttúruauðlindir nái fram að ganga. Fari svo, verður loks brotin á bak aftur hin ógeðfellda sérhagsmunagæsla í sjávarútveginum sem stórlega hefur skaðað þjóðfélagið. Hverjar mikilvægustu breytingarnar eru sem gera þarf ræðst af því hvernig vandin er greindur. Að mínu mati er samþjöppun valds og áhrif hagsmunaaðila innan einstakra stjórnmálaflokka það hættulegasta. Þess vegna þarf breytingar sem dreifa valdi. Í gildandi fyrirkomulagi er löggjafarvald og framkvæmdavald samtvinnað og eru hverju sinni í höndum fárra forystumanna ríkisstjórnarflokkanna. Sterk tök flokksforystunnar á val þingmanna flokksins herða á valdi og áhrifum þeirra. Alþingi hefur í sínum höndum valdið til þess að breyta stjórnarskránni og hefur frá 1944 gert það átta sinnum án þess að bera breytingarnar undir kjósendur. Það er algerlega fráleitt fyrirkomulag að löggjafarvaldið, sem á að starfa innan þess ramma sem stjórnarskráin setur , skuli geta sjálft breytt rammanum. Að öllu samanlögðu er staðan sú að fáir forystumenn stjórnmálaflokkanna ráða mestu um löggjöf hverju sinni, framkvæmd löggjafarinnar og stjórnarskránni líka. Stjórnarskráin gerir ráð fyrir því að aðgreiningu valdsins en reyndin hefur orðið önnur. Þess vegna tel ég mikilvægast að minnka vald þessa fámenna hóps. Það verður gert með því: að allar breytingar á stjórnarskrá verða að fara í almenna þjóðaratkvæðagreiðslu að kjósendur geti skotið málum Alþingis til þjóðarinnar að ráðherrar eigi ekki sæti á Alþingi, hvorki sem aðalmenn né varamenn að persónukjör verði tekið upp að mælt verði fyrir um eignarhald og ráðstöfun á nýtingu auðlinda í stjórnarskrá Á Alþingi eru til meðferðar þrjár tillögur um breytingar á stjórnarskránni. Þær eru allar umdeildar að efni til en tvennt er til fyrirmyndar og þarf að verða reglan héðan í frá. Annars vegar er gert ráð fyrir að tillögurnar verði bornar undir kjósendur og með samþykki þeirra nái þær fram að ganga. Hitt atriðið er að tillögurnar eru þrjár og verður kosið um hverja og eina sjálfstætt. Því geta kjósendur valið þær sem þeir vilja samþykkja og hafnað hinum. Allt eða ekkert sjónarmiðið gengur algerlega gegn valfrelsi kjósenda. Það er hluti af kröfum nýrra tíma að kjósendur vilja ráða sjálfir sínu vali. Það eru klækjastjórnmál gamla tímans að setja saman óskyldar tillögur, sem stjórnmálamenn koma sér saman um í sínum hrossakaupum, og bera þær fram í einu lagi. Það eru margt í tillögur stjórnlagaráðs sem getur fengið brautargengi. En það eru líka margar tillögur sem eru umdeilanlegar og ég tel ekki til bóta. Að fella brott kjördæmaskipan er varasamt eins og sást best í kosningunni til stjórnlagaþings þegar aðeins 3 af 25 fulltúum voru af landsbyggðinni. Ákvæðin um forseta Alþingis og aukið vald forsætisráðherra eru ekki góð. Allt eða ekkert sjónarmiðið er einmitt byggt á því að tala til kjósenda ofan frá hásæti valdsins. Píratar hafa tekið stjórnarskrármálið upp á sína arma og vilja gera breytingar en virðast hafa tekið sér einstrengingslega stöðu með þeim sem vilja allt eða ekkert. Fyrir vikið er hætt við því að þeir lokist af og komist hvorki lönd né strönd. Grundvallaratriðin eru tvö sem þarf að hafa að leiðarljósi - annað að virða vilja og valfrelsi kjósenda og hitt að draga út úr helstu atriðin og knýja um að þau ná fram að ganga. Verði sú leið farin eru góðar líkur á því að breytingar náist fram að þessu sinni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alþingi Kosningar 2016 Kristinn H. Gunnarsson Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson Skoðun Skoðun Skoðun Eflum geðheilsu alla daga Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Skoðanagrein – Alþjóðlegi Gigtardaginn: Achieve Your Dreams Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Lordinn lýgur! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að þykjast með líf barnanna okkar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson skrifar Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Varasjóður eða hefðbundið styrkjakerfi? Birgitta Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Geðheilsa á tímum óvissu og áskorana María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir skrifar Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Það er mikil þörf á því að gera breytingar á stjórnarskránni. Mikilvægustu breytingarnar á ekki að tefla í tvísýnu með fjöldann allan af öðrum breytingum í hverri grein stjórnarskrárinnar. Óskynsamlegast er að gera kjósendum að greiða atkvæði um allar breytingarnar í einu og þvinga þá til þess að samþykkja allt eða ekkert. Í 114 greinum eru fjölmörg álitamál sem skiptar skoðanir eru um. Allt eða ekkert leiðin er líkleg til þess að hámarka andstöðuna við frumvarpið. Þau þrjú einstöku atriði sem mestan stuðning fengu í þjóðaratkvæðagreiðslunni 2012 um tillögur stjórnlagaráðs eru þjóðareign á náttúruauðlindum, aukið persónukjör og að kjósendur geti framkallað þjóðaratkvæðagreiðslu um mál. Það er skynsamlegt að velja nokkur atriði sem telja má aðalatriðin í þeim breytingum sem gera þarf. Þessi þrjú eru öll svo sannarlega mikilvæg og tillögur stjórnlagaráðs í þeim öllum eru prýðilegar. Sérstaklega tel ég nauðsynlegt að ákvæði 34. greinar frumvarps stjórnlagaráðs um náttúruauðlindir nái fram að ganga. Fari svo, verður loks brotin á bak aftur hin ógeðfellda sérhagsmunagæsla í sjávarútveginum sem stórlega hefur skaðað þjóðfélagið. Hverjar mikilvægustu breytingarnar eru sem gera þarf ræðst af því hvernig vandin er greindur. Að mínu mati er samþjöppun valds og áhrif hagsmunaaðila innan einstakra stjórnmálaflokka það hættulegasta. Þess vegna þarf breytingar sem dreifa valdi. Í gildandi fyrirkomulagi er löggjafarvald og framkvæmdavald samtvinnað og eru hverju sinni í höndum fárra forystumanna ríkisstjórnarflokkanna. Sterk tök flokksforystunnar á val þingmanna flokksins herða á valdi og áhrifum þeirra. Alþingi hefur í sínum höndum valdið til þess að breyta stjórnarskránni og hefur frá 1944 gert það átta sinnum án þess að bera breytingarnar undir kjósendur. Það er algerlega fráleitt fyrirkomulag að löggjafarvaldið, sem á að starfa innan þess ramma sem stjórnarskráin setur , skuli geta sjálft breytt rammanum. Að öllu samanlögðu er staðan sú að fáir forystumenn stjórnmálaflokkanna ráða mestu um löggjöf hverju sinni, framkvæmd löggjafarinnar og stjórnarskránni líka. Stjórnarskráin gerir ráð fyrir því að aðgreiningu valdsins en reyndin hefur orðið önnur. Þess vegna tel ég mikilvægast að minnka vald þessa fámenna hóps. Það verður gert með því: að allar breytingar á stjórnarskrá verða að fara í almenna þjóðaratkvæðagreiðslu að kjósendur geti skotið málum Alþingis til þjóðarinnar að ráðherrar eigi ekki sæti á Alþingi, hvorki sem aðalmenn né varamenn að persónukjör verði tekið upp að mælt verði fyrir um eignarhald og ráðstöfun á nýtingu auðlinda í stjórnarskrá Á Alþingi eru til meðferðar þrjár tillögur um breytingar á stjórnarskránni. Þær eru allar umdeildar að efni til en tvennt er til fyrirmyndar og þarf að verða reglan héðan í frá. Annars vegar er gert ráð fyrir að tillögurnar verði bornar undir kjósendur og með samþykki þeirra nái þær fram að ganga. Hitt atriðið er að tillögurnar eru þrjár og verður kosið um hverja og eina sjálfstætt. Því geta kjósendur valið þær sem þeir vilja samþykkja og hafnað hinum. Allt eða ekkert sjónarmiðið gengur algerlega gegn valfrelsi kjósenda. Það er hluti af kröfum nýrra tíma að kjósendur vilja ráða sjálfir sínu vali. Það eru klækjastjórnmál gamla tímans að setja saman óskyldar tillögur, sem stjórnmálamenn koma sér saman um í sínum hrossakaupum, og bera þær fram í einu lagi. Það eru margt í tillögur stjórnlagaráðs sem getur fengið brautargengi. En það eru líka margar tillögur sem eru umdeilanlegar og ég tel ekki til bóta. Að fella brott kjördæmaskipan er varasamt eins og sást best í kosningunni til stjórnlagaþings þegar aðeins 3 af 25 fulltúum voru af landsbyggðinni. Ákvæðin um forseta Alþingis og aukið vald forsætisráðherra eru ekki góð. Allt eða ekkert sjónarmiðið er einmitt byggt á því að tala til kjósenda ofan frá hásæti valdsins. Píratar hafa tekið stjórnarskrármálið upp á sína arma og vilja gera breytingar en virðast hafa tekið sér einstrengingslega stöðu með þeim sem vilja allt eða ekkert. Fyrir vikið er hætt við því að þeir lokist af og komist hvorki lönd né strönd. Grundvallaratriðin eru tvö sem þarf að hafa að leiðarljósi - annað að virða vilja og valfrelsi kjósenda og hitt að draga út úr helstu atriðin og knýja um að þau ná fram að ganga. Verði sú leið farin eru góðar líkur á því að breytingar náist fram að þessu sinni.
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun