Bjarni, sérðu ekki, að húsið brennur? Ole Anton Bieltvedt skrifar 2. febrúar 2017 16:06 „Bjart yfir þjóðarbúinu...“Þann 19. Janúar s.l. birti Morgunblaðið grein eftir þig á bls. 19. Þú lýsir þar stöðu þjóðarbúsins og almennri stöðu mála hér, nú, þegar þín nýja ríkisstjórn tekur við. „Bjart yfir þjóðarbúinu og tækifæri mörg“ segirðu í millifyrirsögn. Lýsir hún í raun meginefni greinarinnar. Margt af því, sem þú segir, er rétt og gott - enda þú greinilega góður og gegn stjórnmálamaður; sennilega sá vinsælasti meðal þjóðarinnar - en frá mínum bæjardyrum séð, er ekki allt tekið með í greiningunni.„Ný kollsteypa framundan?“Á 20. síðu í sama blaði, birtir blaðið grein eftir mig, um óstöðugleika krónunnar og okurvexti, sem af því leiða, og þá brýnu þörf, að tekið sé á gjaldmiðlamáli landsmanna: Farið yfir í Evruna, með eða án ESB aðildar – helzt með – svo að þjóðin fái loksins sterkan og stöðugan gjaldmiðil og stórlækkaða vexti. Ein undirfyrirsögnin hjá mér var „Ný kollsteypa framundan“. Ég er hér „aðkomumaður“, eftir 27 ára dvöl erlendis, og ég sé kannske sumt þessvega í öðru ljósi, en heimamenn. – Því miður virðist það vera, að ég hafi skynjað sumt rétt í þessum málum.Stærsta fyrirtæki landins í frjálsu falliMiðað við veltu 2015 er Icelandair Group stærsta fyrirtæki landins. Hjá þeim virtist allt vera í rjómalagi, á yfirborðinu, eins og hjá þjóðarbúinu, en, hvað gerist nú: Icelandair verður að koma með válega afkomuviðvörun, sem leiðir til þess, að hlutabréf felagsins falla í verði um fjórðung á einum degi. Þetta er ekki aðeins stóralvarlegt áfall fyrir Icelandair, heldur fyrir alla hluthafanna, sem á einni nóttu tapa fjórðungi af sinni fjárfestingu í félaginu. Hlutur Lífeyrissjóðs verzlunarmanna minkar t.a.m. 17 milljarða. Hin íslenka efnahagskeðja er stutt og tengjast hér flestir eða allir saman. Hrunið á hlutbréfum Icelandair bitnar á öllum landsmönnum beint eða óbeint. Hér gæti komið upp skelfileg keðjuverkun.Hver er orsökin?Eins og ég hef verið að hamra á, er krónan – fyrirgefðu orðbragðið – handónýtur gjaldmiðill. Okkar blessaða hagkerfi, þó að magnað sé, miðað við stærð þjóðarinnar, getur ekki borið upp stöðugan gjaldmiðil: Krónan er eins og 30 tonna fiskibátur á úthafi efnahags- og gengismála, eins og ég hef sagt, sem hoppar og skoppar á úthafsöldunum og undir þeim sviptivindum, sem þar geysa, og flýtur, í bezta falli. Á sama tíma byggir Evran á hagkerfum 500 milljónum manna, og má líkja því við 50.000 tonna hafskipi. Þetta eru rétt hlutföll. Í þessu liggur munurinn. Evran hefur í grundvallaratriðum haldist í jafnvægi við Bandaríkjdal fra byrjun, í 17 ár, og eru vextir í ESB að meðaltali 5% undir því, sem hér er. Þegar Icelandair seldi farmiða fyrir 12-18 mánuðum á 1.000 Evrur, fékk félagið 140.000-145.000 krónur fyrir farmiðann. Nú fær félagið um 120.000 krónur fyrir saman farmiða. Á sama tíma hefur tilkostnaður innanlands hækkað meir en erlendis og Icelandair verður að borga fjórum sinnum hærri vext fyrir sína innlendu fjármögnun, en hér gerist. Hvernig getur þetta gengið!?Ekki er ein bára stök; Sjávarútvegurinn er líka kominn í hönkViðskiptablaðið birtir samhliða grein um það, að hásetahlutur á frystitorgaranum Barða NK muni lækka um 5 milljónir króna 2017, miðað við þann hlut, sem hásetar fengu 2015, á grundvelli nákvæmlega sama afla, af í meginatriðum sömu ástæðum: Krónan hefur hækkað um 15-20%, sem rýrir þeirra tekju af sama skapi, og til viðbótar kemur fallandi verð á afurðum. Auðvitað gildir þessi stórfelldi tekjusamdráttur ekki aðeins fyrir háseta á Barða NK, heldur fyrir alla sjómenn og alla úrgerðarmenn landins. Það er vá fyrir dyrum hjá útgerðinni. Hjá öllum landsmönnum. Þetta er líka hin raunverulega ástæða fyrir því, að samningar takast ekki í sjómannadeilunni.Það steðja sömu ógnir að ferðaþjónustunniMörg fyrirtæki í ferðamannaþjónustunni selja þjónustu sína í Evrum eða Bandaríkjadal. Þessi fyrirtæki, smá og stór, eru að lenda í nákvæmlega sömu vandræðastöðunni: Fyrir 12-18 mánuðum fékk hótel, sem leigði út herberi á 100 Evrur 14.000 til 14.500 krónur á nótt fyrir herbergið. Nú fær sama hótel fyrir sama herbergi og sama Evru-verð 12.000 krónur. Þetta má yfirfæra á margt annað í ferðamannaþjónustunni. Auðvitað gengur þetta ekki upp! Líka hér eru stórfelld vandræði fram undan, ef ekki verður að gert. All krónunni að kenna.Hvað er til ráða?Stjórnvöld og Seðlabankinn verða í hvelli að finna leið til að lækka gengi krónunnar niður i u.þ.b 140 gagnvart EvruStjórnvöld og Seðlabanki verða án tafar að finna leið til að lækka vexti alla vega um helmingSömu aðilar verða, eins fljótt og verða má, að taka upp samninga við Seðlabanka ESB um að einhliða upptöku Evrunnar, án fullrar ESB aðildar. 6 aðrar þjóðir hafa gert það.Jafnhliða verður að taka upp þráðinn, þarsem frá var horfið í samningaumleitunum um fulla aðild Íslands að ESB. Þegar endanlegt bezt möguleg drög liggja fyrir, má bera þau undir þjóðinaBjarni, oft var þörf, en nú er nauðsyn!Þessi mál mega ekki bíða lengur. Við höfum verið að fljóta sofandi að feigðarósi, en það er enn tími. Við verðum að nota hann, ef forða á nýju heljarstökki, nýju hruni! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen Skoðun Skoðun Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson skrifar Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Sjá meira
„Bjart yfir þjóðarbúinu...“Þann 19. Janúar s.l. birti Morgunblaðið grein eftir þig á bls. 19. Þú lýsir þar stöðu þjóðarbúsins og almennri stöðu mála hér, nú, þegar þín nýja ríkisstjórn tekur við. „Bjart yfir þjóðarbúinu og tækifæri mörg“ segirðu í millifyrirsögn. Lýsir hún í raun meginefni greinarinnar. Margt af því, sem þú segir, er rétt og gott - enda þú greinilega góður og gegn stjórnmálamaður; sennilega sá vinsælasti meðal þjóðarinnar - en frá mínum bæjardyrum séð, er ekki allt tekið með í greiningunni.„Ný kollsteypa framundan?“Á 20. síðu í sama blaði, birtir blaðið grein eftir mig, um óstöðugleika krónunnar og okurvexti, sem af því leiða, og þá brýnu þörf, að tekið sé á gjaldmiðlamáli landsmanna: Farið yfir í Evruna, með eða án ESB aðildar – helzt með – svo að þjóðin fái loksins sterkan og stöðugan gjaldmiðil og stórlækkaða vexti. Ein undirfyrirsögnin hjá mér var „Ný kollsteypa framundan“. Ég er hér „aðkomumaður“, eftir 27 ára dvöl erlendis, og ég sé kannske sumt þessvega í öðru ljósi, en heimamenn. – Því miður virðist það vera, að ég hafi skynjað sumt rétt í þessum málum.Stærsta fyrirtæki landins í frjálsu falliMiðað við veltu 2015 er Icelandair Group stærsta fyrirtæki landins. Hjá þeim virtist allt vera í rjómalagi, á yfirborðinu, eins og hjá þjóðarbúinu, en, hvað gerist nú: Icelandair verður að koma með válega afkomuviðvörun, sem leiðir til þess, að hlutabréf felagsins falla í verði um fjórðung á einum degi. Þetta er ekki aðeins stóralvarlegt áfall fyrir Icelandair, heldur fyrir alla hluthafanna, sem á einni nóttu tapa fjórðungi af sinni fjárfestingu í félaginu. Hlutur Lífeyrissjóðs verzlunarmanna minkar t.a.m. 17 milljarða. Hin íslenka efnahagskeðja er stutt og tengjast hér flestir eða allir saman. Hrunið á hlutbréfum Icelandair bitnar á öllum landsmönnum beint eða óbeint. Hér gæti komið upp skelfileg keðjuverkun.Hver er orsökin?Eins og ég hef verið að hamra á, er krónan – fyrirgefðu orðbragðið – handónýtur gjaldmiðill. Okkar blessaða hagkerfi, þó að magnað sé, miðað við stærð þjóðarinnar, getur ekki borið upp stöðugan gjaldmiðil: Krónan er eins og 30 tonna fiskibátur á úthafi efnahags- og gengismála, eins og ég hef sagt, sem hoppar og skoppar á úthafsöldunum og undir þeim sviptivindum, sem þar geysa, og flýtur, í bezta falli. Á sama tíma byggir Evran á hagkerfum 500 milljónum manna, og má líkja því við 50.000 tonna hafskipi. Þetta eru rétt hlutföll. Í þessu liggur munurinn. Evran hefur í grundvallaratriðum haldist í jafnvægi við Bandaríkjdal fra byrjun, í 17 ár, og eru vextir í ESB að meðaltali 5% undir því, sem hér er. Þegar Icelandair seldi farmiða fyrir 12-18 mánuðum á 1.000 Evrur, fékk félagið 140.000-145.000 krónur fyrir farmiðann. Nú fær félagið um 120.000 krónur fyrir saman farmiða. Á sama tíma hefur tilkostnaður innanlands hækkað meir en erlendis og Icelandair verður að borga fjórum sinnum hærri vext fyrir sína innlendu fjármögnun, en hér gerist. Hvernig getur þetta gengið!?Ekki er ein bára stök; Sjávarútvegurinn er líka kominn í hönkViðskiptablaðið birtir samhliða grein um það, að hásetahlutur á frystitorgaranum Barða NK muni lækka um 5 milljónir króna 2017, miðað við þann hlut, sem hásetar fengu 2015, á grundvelli nákvæmlega sama afla, af í meginatriðum sömu ástæðum: Krónan hefur hækkað um 15-20%, sem rýrir þeirra tekju af sama skapi, og til viðbótar kemur fallandi verð á afurðum. Auðvitað gildir þessi stórfelldi tekjusamdráttur ekki aðeins fyrir háseta á Barða NK, heldur fyrir alla sjómenn og alla úrgerðarmenn landins. Það er vá fyrir dyrum hjá útgerðinni. Hjá öllum landsmönnum. Þetta er líka hin raunverulega ástæða fyrir því, að samningar takast ekki í sjómannadeilunni.Það steðja sömu ógnir að ferðaþjónustunniMörg fyrirtæki í ferðamannaþjónustunni selja þjónustu sína í Evrum eða Bandaríkjadal. Þessi fyrirtæki, smá og stór, eru að lenda í nákvæmlega sömu vandræðastöðunni: Fyrir 12-18 mánuðum fékk hótel, sem leigði út herberi á 100 Evrur 14.000 til 14.500 krónur á nótt fyrir herbergið. Nú fær sama hótel fyrir sama herbergi og sama Evru-verð 12.000 krónur. Þetta má yfirfæra á margt annað í ferðamannaþjónustunni. Auðvitað gengur þetta ekki upp! Líka hér eru stórfelld vandræði fram undan, ef ekki verður að gert. All krónunni að kenna.Hvað er til ráða?Stjórnvöld og Seðlabankinn verða í hvelli að finna leið til að lækka gengi krónunnar niður i u.þ.b 140 gagnvart EvruStjórnvöld og Seðlabanki verða án tafar að finna leið til að lækka vexti alla vega um helmingSömu aðilar verða, eins fljótt og verða má, að taka upp samninga við Seðlabanka ESB um að einhliða upptöku Evrunnar, án fullrar ESB aðildar. 6 aðrar þjóðir hafa gert það.Jafnhliða verður að taka upp þráðinn, þarsem frá var horfið í samningaumleitunum um fulla aðild Íslands að ESB. Þegar endanlegt bezt möguleg drög liggja fyrir, má bera þau undir þjóðinaBjarni, oft var þörf, en nú er nauðsyn!Þessi mál mega ekki bíða lengur. Við höfum verið að fljóta sofandi að feigðarósi, en það er enn tími. Við verðum að nota hann, ef forða á nýju heljarstökki, nýju hruni!
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun