Ekkert bendir til þess að köfun í Silfru hafi neins konar áhrif á stöðu Þingvallaþjóðgarðs á heimsminjaskrá UNESCO, enda hefur formaður Þingvallanefndar bent á að köfunin sé innan sjálfbærra marka. Samstarf Þingvallaþjóðgarðs og köfunarfyrirtækjanna hefur einnig verið með ágætum t.d. hvað varðar aukið öryggi gesta og tryggingu þess að gestir hljóti sem besta upplifun af heimsókn í Silfru. Það eru markmið sem eru öllum sameiginleg sem á svæðinu starfa.
Hvað varðar ábendingar um að betur væri hægt að standa að skipulagi við Silfru hefur komið fram að þjóðgarðurinn áformar að bæta þar verulega úr með gerð aðstöðu fyrir köfunarfyrirtæki uppi á Hakinu þannig að minnka megi bæði álag og ásýnd við Silfru sjálfa. Samtök ferðaþjónustunnar hafa fagnað þessum áformum sem geta bætt bæði upplifun gesta í köfun og aðstöðu fyrirtækjanna sem og almenna upplifun annarra gesta á svæðinu.
Þjóðgarðar og ferðaþjónusta eru samofin
Um allan heim eru þjóðgarðar meðal mest sóttu ferðamannastaða í hverju landi, ekki síst af þeirri ástæðu að þar er að finna einstök náttúrufyrirbæri og upplifun af ýmsu tagi sem ástæða hefur þótt til að varðveita sérstaklega. Og alls staðar í heiminum stunda ferðaþjónustufyrirtæki starfsemi af ýmsu tagi innan þeirra til að gefa ferðamönnum tækifæri til að upplifa allt það sem þjóðgarðurinn hefur upp á að bjóða.Þingvallaþjóðgarður tekur skilyrði heimsminjaskráningar UNESCO mjög alvarlega og fullyrða má að fáir hér á landi hafi betri þekkingu á heimsminjamálum en núverandi þjóðgarðsvörður á Þingvöllum. Þó vissulega þurfi ætíð að horfa til þess hvernig megi bæta úr því sem betur má fara í starfsemi innan þjóðgarða eru vangaveltur um að köfun í Silfru trufli heimsminjastöðu Þingvalla á einhvern hátt úr lausu lofti gripnar. Benda má á að heimsóknir ferðamanna að Jökulsárlóni og siglingar á lóninu höfðu ekki hamlandi áhrif á nýlega skráningu Vatnajökulsþjóðgarðs á heimsminjaskrá UNESCO. Þó eru ýmis vandkvæði varðandi skipulag og aðgengi á því svæði vel þekkt, sem Vatnajökulsþjóðgarður vinnur nú að mikilvægum úrbótum á, m.a. með tillögu um nýtt deiliskipulag.
Hér á landi hafa sértekjur þjóðgarða vaxið mikið með auknum straumi ferðamanna og í ár eru sértekjur Þingvallaþjóðgarðs áætlaðar um 600 milljónir króna. Þar af má áætla að beinar tekjur Þingvallaþjóðgarðs af köfun í Silfru muni nema um 80 milljónum króna, en hver gestur greiðir þjónustugjald til þjóðgarðsins fyrir köfunina. Þeir fjármunir nýtast m.a. til uppbyggingar innviða og varðveislu. Til samanburðar má nefna að heildarframlög ríkisins til þjóðgarðsins á fjárlögum 2019 nema um 355 milljónum króna og framlög ferðamanna til þjóðgarðsins eru því nærri tvöföld framlög ríkisins.
Göngum vel um þjóðgarðana í orði og æði
Þjóðgarðar okkar Íslendinga geyma sjóð einstakrar náttúru og upplifunar fyrir alla sem heimsækja þá og aðdráttarafli þeirra fyrir ferðamenn er því að sjálfsögðu mikið. Þjóðgarðar og ferðaþjónusta eru óhjákvæmilega þétt samofin um allan heim og reynslan sýnir að góð samvinna milli aðila skilar bæði og góðri upplifun bæði fyrir ferðamenn og heimamenn og nauðsynlegri varðveislu náttúru og minja.Samtök ferðaþjónustunnar leggja enda mikla áherslu á góð og uppbyggileg samskipti við þjóðgarðana og góða samvinnu um úrlausnarefni. Sú staðreynd að Íslendingar státa nú af tveimur þjóðgörðum á heimsminjaskrá UNESCO sýnir hversu einstakan fjársjóð við höfum að bjóða gestum að upplifa, og á sama tíma hversu mikilvægt er fyrir alla sem að koma að vinna saman að sjálfbærri og skynsamlegri uppbyggingu þeirra.
Köfun í Silfru er frábært dæmi um magnaða náttúruupplifun sem við Íslendingar getum boðið gestum okkar, í stórkostlegu og einstöku umhverfi, þar sem bæði þjóðgarðurinn og ferðaþjónustuaðilar á svæðinu leggja í sameiningu mikið upp úr öryggi gesta og sjálfbærni starfseminnar. Einmitt þess vegna er mikilvægt að nálgast umræðu um Silfru og önnur einstök viðfangsefni þjóðgarða og ferðaþjónustu á faglegan og yfirvegaðan hátt.
Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar
