Aðför gegn slysum eða fólki? Elías B Elíasson skrifar 24. apríl 2021 11:01 Það er merkilegur siður sem borgarstjórnarmeirihlutinn hefur fylgt í umferðamálum á undanförnum árum að ákveða fyrst og reikna síðan eða jafn vel reikna alls ekki. Það læðist að sá grunur að þessi siður sé að breiðast út í borgarstjórnarkerfinu og hafi valdið meðal annars braggamálinu og fleiri uppákomum. Síðasta dæmið er tillagan um lækkun umferðahraða í Reykjavík. Fólk tekur áhættu í öllum sínum daglegu störfum og er þess vel meðvitað. Almenningur veit full vel að það er tilgangslaust að eyða öllum sínum kröftum í að verjast einni gerð slysa og gleyma öðrum. Þetta sjónarmið hefur t.d. verið áberandi í umræðunni um varnir gegn covid-faraldrinum, þar sem markmiðið er skýrt að fækka öllum dauðsföllum af öllum orsökum og efnahag þjóðarinnar um leið. Sama gildir um slysin. Verjast verður slysum af öllu tagi og verja efnahaginn um leið. Málin eru að taka á sig æ undarlegri blæ. Í tillögu sem lögð var fyrir Skipulags- og samgönguráð 22/3-2021 virðast megin ástæður lækkunar umferðahraða dregnar saman í þessari setningu. „Það er því ekki réttlætanlegt að fórna heilsu vegfarenda fyrir aðra hagsmuni samfélagsins, eins og til dæmis minni tafir.“ Þarna er algerlega horft fram hjá því að það er einmitt skylda kjörinna fulltrúa hvort sem er í Borgarstjórn Reykjavíkur eða annarstaðar að vega saman ólíka hagsmuni og finna meðalveg í hverju máli. Öllum slysum ber að verjast en þeim vörnum verður að beina þangað sem mest gagn er að og þær mega ekki kosta þjóðfélagið meira en það getur lagt fram. Hvað mundu menn t.d. segja ef setningin væri svona: „Það er því ekki réttlætanlegt að fórna heilsu sjómanna fyrir aðra hagsmuni samfélagsins, eins og til dæmis fisk.“ Ætli mönnum mundi ekki hnykkja við. Umferðamálin hafa þá sérstöðu að þar er hægt að reikna út áhrif aðgerða í umferðinni og vega móti öðrum hagsmunum. Þetta hafa tryggingafélögin gert frá ómuna tíð, Vegagerðin hefur stundað þetta og hið opinbera gerir þetta þar sem við verður komið. Að framkvæma útreikninga fyrst, bera saman hagsmuni og taka ákvörðun með niðurstöður á borðinu eru góðar verklagsreglur Annað dæmi miklu eldra er hin óskiljanlega fælni borgarstjórnarmeirihlutans á mislægum gatnamótum. Það mátti ekki einu sinni nefna mislæg gatnamót í samgöngusáttmálanum, hvað þá sýna útreikninga á hagkvæmni slíkra gatnamóta í skýrslum sem gefnar eru út. Þeir sem hafa kynnt sér tillögur ÁS (Áhugafólk um samgöngur fyrir alla) á síðunni samgongurfyriralla.com vita þó að þau eru mjög hagkvæm. Þau er það besta sem hægt er að gera í umferð höfuðborgarsvæðisins núna hvort sem litið er til slysavarna eða kostnaðar vegna umferðatafa. Til dæmis, þá munu gatnamót Bústaðavegar og Reykjanesbrautar, önnur af tveim slysamestu gatnamótum landsins, borga sig upp á innan við ári en tæki heldur lengri tíma ef slysakostnaðurinn einn væri reiknaður. Það er algerlega óskiljanlegt hvernig hægt er réttlæta lækkun hámarkshraða í íbúahverfum Reykjavíkur undir því fororði að fækka slysum en horfa algerlega fram hjá mislægum gatnamótum. Enn eitt dæmið um að ákveða fyrst og reikna síðan eða ekki er sjálf Borgarlínan. Þar var um síðir birt ófullkomin skýrsla COWI-Mannvits um félagslega greiningu. Sú skýrsla er byggð á reikningum með umferðarlíkani sem ekki hefur verið stillt af fyrir höfuðborgarsvæðið, þannig að í þá reikninga vantar grundvallar forsendur. Að þunga Borgarlínan sem öllu átti að „redda“ nái auglýstum tilgangi sínum er borin von. ÁS hefur einnig lagt fram tillögur um létta Borgarlínu og sýnir þar viðleitni til að bæta almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu með eins hagkvæmum aðgerðum og unnt er, enda nauðsynlegt. ÁS leggur þar til að spara 80 milljarða sem að hluta má verja til mislægra gatnamóta og fækka þannig slysum Fyrir löngu var ráðist gegn umferðarslysum í íbúðahverfum með lækkun hámarkshraða og upplýsingaátaki til slysavarna og ástandið þar nokkuð gott miðað við það sem áður var. Nú á aftur að ráðast að slysum þar en standa á sama tíma í vegi fyrir áhrifaríkum aðgerðum til að fækka slysum annars staðar. Á höfuðborgarsvæðinu eru um þrír fjórðu af slysamestu gatnamótum landsins, flest í Reykjavík. Mislæg gatnamót eru áhrifaríkasta leiðin til að fækka slysum á þeim stöðum en þau vill borgarstjórnarmeirihlutinn ekki sjá. Það dæmi má ekki einu sinni reikna. Það er útilokað að borgarstjórnarmeirihlutinn viti þetta ekki. Þetta snýst varla lengur um slys á fólki. þetta lítur orðið út eins og aðför gegn fólkinu í Reykjavík og bílum þess með afleiðingum sem eru alvarlegar bæði fyrir heilsu fólks og efnahag. Höfundur er verkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umferðaröryggi Umferð Reykjavík Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Sjá meira
Það er merkilegur siður sem borgarstjórnarmeirihlutinn hefur fylgt í umferðamálum á undanförnum árum að ákveða fyrst og reikna síðan eða jafn vel reikna alls ekki. Það læðist að sá grunur að þessi siður sé að breiðast út í borgarstjórnarkerfinu og hafi valdið meðal annars braggamálinu og fleiri uppákomum. Síðasta dæmið er tillagan um lækkun umferðahraða í Reykjavík. Fólk tekur áhættu í öllum sínum daglegu störfum og er þess vel meðvitað. Almenningur veit full vel að það er tilgangslaust að eyða öllum sínum kröftum í að verjast einni gerð slysa og gleyma öðrum. Þetta sjónarmið hefur t.d. verið áberandi í umræðunni um varnir gegn covid-faraldrinum, þar sem markmiðið er skýrt að fækka öllum dauðsföllum af öllum orsökum og efnahag þjóðarinnar um leið. Sama gildir um slysin. Verjast verður slysum af öllu tagi og verja efnahaginn um leið. Málin eru að taka á sig æ undarlegri blæ. Í tillögu sem lögð var fyrir Skipulags- og samgönguráð 22/3-2021 virðast megin ástæður lækkunar umferðahraða dregnar saman í þessari setningu. „Það er því ekki réttlætanlegt að fórna heilsu vegfarenda fyrir aðra hagsmuni samfélagsins, eins og til dæmis minni tafir.“ Þarna er algerlega horft fram hjá því að það er einmitt skylda kjörinna fulltrúa hvort sem er í Borgarstjórn Reykjavíkur eða annarstaðar að vega saman ólíka hagsmuni og finna meðalveg í hverju máli. Öllum slysum ber að verjast en þeim vörnum verður að beina þangað sem mest gagn er að og þær mega ekki kosta þjóðfélagið meira en það getur lagt fram. Hvað mundu menn t.d. segja ef setningin væri svona: „Það er því ekki réttlætanlegt að fórna heilsu sjómanna fyrir aðra hagsmuni samfélagsins, eins og til dæmis fisk.“ Ætli mönnum mundi ekki hnykkja við. Umferðamálin hafa þá sérstöðu að þar er hægt að reikna út áhrif aðgerða í umferðinni og vega móti öðrum hagsmunum. Þetta hafa tryggingafélögin gert frá ómuna tíð, Vegagerðin hefur stundað þetta og hið opinbera gerir þetta þar sem við verður komið. Að framkvæma útreikninga fyrst, bera saman hagsmuni og taka ákvörðun með niðurstöður á borðinu eru góðar verklagsreglur Annað dæmi miklu eldra er hin óskiljanlega fælni borgarstjórnarmeirihlutans á mislægum gatnamótum. Það mátti ekki einu sinni nefna mislæg gatnamót í samgöngusáttmálanum, hvað þá sýna útreikninga á hagkvæmni slíkra gatnamóta í skýrslum sem gefnar eru út. Þeir sem hafa kynnt sér tillögur ÁS (Áhugafólk um samgöngur fyrir alla) á síðunni samgongurfyriralla.com vita þó að þau eru mjög hagkvæm. Þau er það besta sem hægt er að gera í umferð höfuðborgarsvæðisins núna hvort sem litið er til slysavarna eða kostnaðar vegna umferðatafa. Til dæmis, þá munu gatnamót Bústaðavegar og Reykjanesbrautar, önnur af tveim slysamestu gatnamótum landsins, borga sig upp á innan við ári en tæki heldur lengri tíma ef slysakostnaðurinn einn væri reiknaður. Það er algerlega óskiljanlegt hvernig hægt er réttlæta lækkun hámarkshraða í íbúahverfum Reykjavíkur undir því fororði að fækka slysum en horfa algerlega fram hjá mislægum gatnamótum. Enn eitt dæmið um að ákveða fyrst og reikna síðan eða ekki er sjálf Borgarlínan. Þar var um síðir birt ófullkomin skýrsla COWI-Mannvits um félagslega greiningu. Sú skýrsla er byggð á reikningum með umferðarlíkani sem ekki hefur verið stillt af fyrir höfuðborgarsvæðið, þannig að í þá reikninga vantar grundvallar forsendur. Að þunga Borgarlínan sem öllu átti að „redda“ nái auglýstum tilgangi sínum er borin von. ÁS hefur einnig lagt fram tillögur um létta Borgarlínu og sýnir þar viðleitni til að bæta almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu með eins hagkvæmum aðgerðum og unnt er, enda nauðsynlegt. ÁS leggur þar til að spara 80 milljarða sem að hluta má verja til mislægra gatnamóta og fækka þannig slysum Fyrir löngu var ráðist gegn umferðarslysum í íbúðahverfum með lækkun hámarkshraða og upplýsingaátaki til slysavarna og ástandið þar nokkuð gott miðað við það sem áður var. Nú á aftur að ráðast að slysum þar en standa á sama tíma í vegi fyrir áhrifaríkum aðgerðum til að fækka slysum annars staðar. Á höfuðborgarsvæðinu eru um þrír fjórðu af slysamestu gatnamótum landsins, flest í Reykjavík. Mislæg gatnamót eru áhrifaríkasta leiðin til að fækka slysum á þeim stöðum en þau vill borgarstjórnarmeirihlutinn ekki sjá. Það dæmi má ekki einu sinni reikna. Það er útilokað að borgarstjórnarmeirihlutinn viti þetta ekki. Þetta snýst varla lengur um slys á fólki. þetta lítur orðið út eins og aðför gegn fólkinu í Reykjavík og bílum þess með afleiðingum sem eru alvarlegar bæði fyrir heilsu fólks og efnahag. Höfundur er verkfræðingur.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun