Betri umferð Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 20. október 2021 12:01 Samfélagið er smám saman að færast í fyrra horf frá því heimsfaraldur hóf göngu sína og umturnaði því skipulagi sem við eigum að venjast. Vissulega er þetta ekki búið en smám saman fækkar takmörkunum og má meðal annars merkja það á nýjustu umferðartölum. En aukinni umferð fylgir aukin hætta á árekstrum. Umferðarmet í september Samkvæmt mælingum Vegagerðarinnar var umferð á höfuðborgarsvæðinu í september 6% meiri en í fyrra, en umferð í september hefur aldrei mælst jafnmikil. Þetta er mesta umferð í einum mánuði fyrir utan að örlítið meiri umferð mældist í maí árið 2019. September 2021 er því næstmesti umferðarmánuður frá upphafi mælinga. Skemmst er þess að minnast þegar umferð dróst verulega saman árið 2020 í kjölfar sóttvarnaraðgerða en mælanleg áhrif sóttvarnaraðgerða komu fram í viku 12 árið 2020. Nú hefur umferðin aukist um 6,3% frá áramótum það sem af er ári miðað við sama tímabil á síðasta ári. Samkvæmt upplýsingum Vegagerðarinnar þarf að leita aftur til ársins 2017 til að finna meiri aukningu miðað við árstíma. Fleiri á ferðinni Óhjákvæmilegur fylgifiskur aukins umferðarálags er aukin hætta á árekstrum. Því fleiri sem eru á ferðinni því meiri líkur á samstuði. Því er eftir sem áður mikilvægt að vera vel vakandi í umferðinni og fara eftir umferðarreglum. Ein leið til að minnka líkur á árekstri er að gæta vel að hámarkshraða en fjölda slysa má rekja til hraðaksturs. Því hraðar sem bíll fer þeim mun lengri er hemlunarvegalengdin. Því meiri sem hraðinn er, því meiri líkur á alvarlegu slysi. Þegar ekið er of hratt eiga ökumenn erfiðara með að bregðast við á öruggan hátt ef eitthvað óvænt kemur upp á og líklegra er að ökumaður missi stjórn á ökutækinu. Hámarkshraði er mikilvægur Í mörgum íbúðarhverfum og í grennd við skóla gildir 30 km hámarkshraði. Þar er algengt að gangandi vegfarendur séu á ferð og oft börn sem ferðast hvað mest með virkum hætti, gangandi eða hjólandi. Mikill munur er á því að vera á 30 kílómetra eða 50 kílómetra hraða, svo dæmi sé tekið. Hemlunarvegalengd lengist umtalsvert en það er sú vegalengd sem ökutækið fer frá því byrjað er að hemla þar til ökutækið stöðvast. Hemlunarvegalengd ökutækja á 50 km hraða er um 14 metrar. Á undan líður viðbragðstími frá því ökumaður skynjar nauðsyn þess að hemla þar til hann stígur á bremsuna. Viðbragðstími bílstjóra er yfirleitt um það bil ein sekúnda en bíllinn getur engu að síður farið nokkra tugi metra á þeim tíma ef hraðinn er umtalsverður. Við getum því rétt ímyndað okkur atburðarásina ef barn hleypur skyndilega yfir gangbraut og bíl er ekið á yfir 50 km hraða á klukkustund. Hemlunarvegalengd er einkum háð ökuhraða og veggripi og því er einnig mikilvægt að vera vel búin á góðum dekkjum sem henta aðstæðum. Loftþrýstingur í dekkjum hefur einnig áhrif á stöðugleika og hemlunarvegalengd og hafa þarf í huga að ökutæki hreyfast á mismunandi hátt eftir því hversu stór og þung þau eru. Athygli við aksturinn Auk þess að vera vel búin og virða umferðarreglur er nauðsynlegt að hafa fulla athygli við aksturinn. Umferðin er samspil margra hluta, síbreytileg og kvik. Því getur augnabliks athugunarleysi reynst dýrkeypt. Þegar þú notar símann undir stýri er margfalt líklegra að þú lendir í slysi. Ef þú skrifar skilaboð undir stýri líturðu af veginum í fimm sekúndur að meðaltali. Það þýðir að á 70 kílómetra hraða keyrir þú nær 100 metra blindandi. Á 90 kílómetra hraða keyrir þú 125 metra blindandi sem er lengra en heill fótboltavöllur! Það gefur augaleið að við þessar aðstæður ertu lengur að bremsa, viðbragðstíminn lengist um allt að helming og líkur á að þú lendir í umferðarslysi tuttugufaldast. Með því að sleppa því að nota síma undir stýri eykur þú öryggi þitt og annarra í umferðinni til muna og rétt er að minna á að ólöglegt er að nota farsíma án handfrjáls búnaðar við akstur ökutækja. Þegar rökkva tekur er enn fremur mikilvægt að vera á varðbergi og taka vel eftir. Börn á leið í skóla sjást oft illa í ljósaskiptunum og mikilvægt er að nota endurskinsmerki. Endurskin virkar eins og blikkljós þegar ljós skín á þau og ökumenn sjá óvarða vegfarendur með endurskin fimm sinnum fyrr en ella. Hægt er að fá endurskinsmerki víða, meðal annars hjá Sjóvá og gæta þarf þess að hafa þau sýnileg. Leggjumst á eitt Við erum öll hluti af umferðinni og því er það sameiginlegt verkefni okkar að láta hana ganga upp þannig að allir skili sér heilir heim. Það gerist ekki öðruvísi en að allir axli ábyrgð, fari eftir umferðarreglum og sýni varkárni. Höfundur er verkefnastjóri forvarna hjá Sjóvá. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrefna Sigurjónsdóttir Umferðaröryggi Umferð Samgöngur Slysavarnir Mest lesið Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson Skoðun Skoðun Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Samfélagið er smám saman að færast í fyrra horf frá því heimsfaraldur hóf göngu sína og umturnaði því skipulagi sem við eigum að venjast. Vissulega er þetta ekki búið en smám saman fækkar takmörkunum og má meðal annars merkja það á nýjustu umferðartölum. En aukinni umferð fylgir aukin hætta á árekstrum. Umferðarmet í september Samkvæmt mælingum Vegagerðarinnar var umferð á höfuðborgarsvæðinu í september 6% meiri en í fyrra, en umferð í september hefur aldrei mælst jafnmikil. Þetta er mesta umferð í einum mánuði fyrir utan að örlítið meiri umferð mældist í maí árið 2019. September 2021 er því næstmesti umferðarmánuður frá upphafi mælinga. Skemmst er þess að minnast þegar umferð dróst verulega saman árið 2020 í kjölfar sóttvarnaraðgerða en mælanleg áhrif sóttvarnaraðgerða komu fram í viku 12 árið 2020. Nú hefur umferðin aukist um 6,3% frá áramótum það sem af er ári miðað við sama tímabil á síðasta ári. Samkvæmt upplýsingum Vegagerðarinnar þarf að leita aftur til ársins 2017 til að finna meiri aukningu miðað við árstíma. Fleiri á ferðinni Óhjákvæmilegur fylgifiskur aukins umferðarálags er aukin hætta á árekstrum. Því fleiri sem eru á ferðinni því meiri líkur á samstuði. Því er eftir sem áður mikilvægt að vera vel vakandi í umferðinni og fara eftir umferðarreglum. Ein leið til að minnka líkur á árekstri er að gæta vel að hámarkshraða en fjölda slysa má rekja til hraðaksturs. Því hraðar sem bíll fer þeim mun lengri er hemlunarvegalengdin. Því meiri sem hraðinn er, því meiri líkur á alvarlegu slysi. Þegar ekið er of hratt eiga ökumenn erfiðara með að bregðast við á öruggan hátt ef eitthvað óvænt kemur upp á og líklegra er að ökumaður missi stjórn á ökutækinu. Hámarkshraði er mikilvægur Í mörgum íbúðarhverfum og í grennd við skóla gildir 30 km hámarkshraði. Þar er algengt að gangandi vegfarendur séu á ferð og oft börn sem ferðast hvað mest með virkum hætti, gangandi eða hjólandi. Mikill munur er á því að vera á 30 kílómetra eða 50 kílómetra hraða, svo dæmi sé tekið. Hemlunarvegalengd lengist umtalsvert en það er sú vegalengd sem ökutækið fer frá því byrjað er að hemla þar til ökutækið stöðvast. Hemlunarvegalengd ökutækja á 50 km hraða er um 14 metrar. Á undan líður viðbragðstími frá því ökumaður skynjar nauðsyn þess að hemla þar til hann stígur á bremsuna. Viðbragðstími bílstjóra er yfirleitt um það bil ein sekúnda en bíllinn getur engu að síður farið nokkra tugi metra á þeim tíma ef hraðinn er umtalsverður. Við getum því rétt ímyndað okkur atburðarásina ef barn hleypur skyndilega yfir gangbraut og bíl er ekið á yfir 50 km hraða á klukkustund. Hemlunarvegalengd er einkum háð ökuhraða og veggripi og því er einnig mikilvægt að vera vel búin á góðum dekkjum sem henta aðstæðum. Loftþrýstingur í dekkjum hefur einnig áhrif á stöðugleika og hemlunarvegalengd og hafa þarf í huga að ökutæki hreyfast á mismunandi hátt eftir því hversu stór og þung þau eru. Athygli við aksturinn Auk þess að vera vel búin og virða umferðarreglur er nauðsynlegt að hafa fulla athygli við aksturinn. Umferðin er samspil margra hluta, síbreytileg og kvik. Því getur augnabliks athugunarleysi reynst dýrkeypt. Þegar þú notar símann undir stýri er margfalt líklegra að þú lendir í slysi. Ef þú skrifar skilaboð undir stýri líturðu af veginum í fimm sekúndur að meðaltali. Það þýðir að á 70 kílómetra hraða keyrir þú nær 100 metra blindandi. Á 90 kílómetra hraða keyrir þú 125 metra blindandi sem er lengra en heill fótboltavöllur! Það gefur augaleið að við þessar aðstæður ertu lengur að bremsa, viðbragðstíminn lengist um allt að helming og líkur á að þú lendir í umferðarslysi tuttugufaldast. Með því að sleppa því að nota síma undir stýri eykur þú öryggi þitt og annarra í umferðinni til muna og rétt er að minna á að ólöglegt er að nota farsíma án handfrjáls búnaðar við akstur ökutækja. Þegar rökkva tekur er enn fremur mikilvægt að vera á varðbergi og taka vel eftir. Börn á leið í skóla sjást oft illa í ljósaskiptunum og mikilvægt er að nota endurskinsmerki. Endurskin virkar eins og blikkljós þegar ljós skín á þau og ökumenn sjá óvarða vegfarendur með endurskin fimm sinnum fyrr en ella. Hægt er að fá endurskinsmerki víða, meðal annars hjá Sjóvá og gæta þarf þess að hafa þau sýnileg. Leggjumst á eitt Við erum öll hluti af umferðinni og því er það sameiginlegt verkefni okkar að láta hana ganga upp þannig að allir skili sér heilir heim. Það gerist ekki öðruvísi en að allir axli ábyrgð, fari eftir umferðarreglum og sýni varkárni. Höfundur er verkefnastjóri forvarna hjá Sjóvá.
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun