Hvað gerðist á jóladag? Eva Hauksdóttir skrifar 26. desember 2021 17:01 Helgisagan um fæðingu Jesú er á þessa leið: Ágústus keisari vill taka manntal og Jósef og María þurfa því að ferðast til Betlehem til að láta skrásetja sig. Þar sem ekki er pláss fyrir þau í gistihúsi hafast þau við í fjárhúsi og þar verður María léttari. Engill birtist hirðum úti í haga og segir þeim að frelsari sé fæddur í líki reifabarns í jötu og þeir fara og segja Jósef og Maríu frá sýninni. Þrír vitringar (eða konungar) koma úr austri og fylgja stjörnu hins nýfædda konungs sem staðnæmist yfir fjárhúsinu. Þeir færa barninu gjafir; gull, reykelsi og myrru. Þetta á, samkvæmt helgisögunni sem við öll þekkjum, að hafa gerst á jólanótt. Helgisagan og guðspjöllin Helgisagan er brædd saman úr frásögnum Matteusar og Lúkasar af dögunum í kringum fæðingu Jesú. Lúkas minnist ekki á vitringa. Matteus minnist ekkert á manntal og útskýrir ekki hversvegna María og Jósef voru stödd í Betlehem þegar barnið fæddist. Hvorki Lúkas né Matteus halda því fram að Jesús hafi fæðst í desember. Hvorugur þeirra minnist á konunga en samkvæmt Wikipedíu er líklegast að konungahugmyndin sé frá Jesaja spámanni (vers 60:6). Það er ekki ljóst af íslensku þýðingunni að þar sé átt við konunga en hvaðan sem konungarnir eru upprunnir er það allavega ekki úr guðspjöllum Nýja testamentisins. Matteus minnist heldur ekkert á það hversu margir vitringarnir voru. Mögulega hafa menn ályktað það út frá þremur tegundum gjafa. Ekkert mælir þó gegn því að margir hafi mætt með samskonar gjöf eða að þeir hafi slegið saman. Líklegasta skýringin á fjölda vitringa er sú að þrír er heilög tala og því viðeigandi að hafa vitringana þrjá. Helgisagan sambrædda er betri en frásagnir guðspjallamannanna. Bæði fyllri og fegurri og meiri ævintýraljómi yfir henni. En hvað svo? Framhaldið er ekki sérlega jólalegt. Flóttabarn frá fyrsta degi Það er nokkuð óljóst hvenær vitringarnir eiga að hafa komið til Betlehem. Matteus er ekki skýr um það hvort barnið var fætt þegar þeir komu til Jerúsalem en þeir áttu fyrst fund með Heródesi svo það virðist eðlilegri túlkun að barnið hafi þá þegar verið fætt. Matteus segir semsagt ekki að vitringarnir hafi komið á jólanótt. Frásögn Matteusar gefur þó til kynna að það geti ekki hafa liðið mjög langur tími frá fæðingu Jesú og fram að heimsókn vitringanna. Hvorttveggja er talað um hinn "nýfædda konung" en auk þess voru Jósef og María enn stödd í Betlehem og þau geta varla hafa verið mánuðum saman frá heimili sínu í Nasaret. Matteus heldur því svo að fram að daginn eftir að vitringarnir kvöddu hafi Jósef og María flúið til Egyptalands. Engill mun hafa vitrast Jósef í draumi og sagt honum frá áformum Heródesar um að drepa barnið. Jesús litli hefur því varla verið laus við naflastúfinn þegar hann og foreldrar hans urðu flóttamenn. Myndin er eftir Eugène Girardet (1853-1907) . Sá hluti jólasögunnar sem greinir frá flóttanum til Egyptalands er ekki nærri eins jólalegur og fjárhúss-senan með barninu í jötunni. Ef við tökum mið af helgisögunni, sem gerir ráð fyrir komu vitringanna til Betlehem strax á jólanótt, þá varð Jesúbarnið flóttamaður strax á fyrsta degi líf síns, á jóladag. Æ síðan hafa kristnir menn, rétt eins og flestir aðrir, hrakið frá sér flóttamenn eða svipt þá frelsi sínu. Það sem máli skiptir Helgisögur eru ekki sagnfræði. Dregið hefur verið í efa að nokkurt manntal hafi verið tekið í Júdeu á þessum tíma. Enn ósennilegra er að það hafi verið gert með þeim hálfvitalega hætti að senda heimsbyggðina alla á ferðalag. Líklega þjónaði það að staðsetja Jósef og Maríu í Betlehem þeim tilgangi að rekja ætt Jesú til Davíðs konungs. Sennilega voru Jósef og María ekki að leita að hóteli. Líklegra er að sagan af fæðingu í fjárhúsi vísi til þess að íbúðarhúsnæði og gripahús voru samtengd og ekki tiltökumál þótt fólk svæfi í sama rými og búfénaður ef "gistihúsið" (þ.e. svefnherbergið) var fullt. Ekkert sérstakt bendir til að þessir atburðir hafi átt sér stað í desember, ef á annað borð er flugufótur fyrir þeim. Kannski var aldrei neitt barn lagt í jötu. Það skiptir ekki öllu hvort gestirnir bönkuðu upp á á jólanótt eða síðar. Það skiptir ekki máli hvort meintir atburðir urðu í desember eða hvort hátíð er haldin í desember til minningar um eitthvað sem gæti hafa gerst í ágúst eða maí. Það skiptir heldur ekki máli hvort fjölskyldan hraktist á flótta á jóladag eða á þrettándandum. Það skiptir ekki einu sinni máli hvort sagan er sprottin af raunverulegum atburðum eða ekki. En það skiptir máli að milljónir manna sem trúa því að frelsari þeirra hafi fyrstu æviár sín alist upp á flótta frá ofsóknum telji sig ekki hafa skyldur við fólk sem neyðist til að flýja heimkynni sín. Höfundur er lögmaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Eva Hauksdóttir Jól Flóttamenn Mest lesið Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Von í Vonarskarði Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvað er eiginlega málið með þessa þéttingu?? Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Eitt próf á ári – er það snemmtæk íhlutun? Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Þegar öllu er á botninn hvolft Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Viltu finna milljarð? - Frá gráu svæði í gagnsæi Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum – tækifæri eða hliðarskref? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson skrifar Skoðun Eru börn innviðir? Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Sjá meira
Helgisagan um fæðingu Jesú er á þessa leið: Ágústus keisari vill taka manntal og Jósef og María þurfa því að ferðast til Betlehem til að láta skrásetja sig. Þar sem ekki er pláss fyrir þau í gistihúsi hafast þau við í fjárhúsi og þar verður María léttari. Engill birtist hirðum úti í haga og segir þeim að frelsari sé fæddur í líki reifabarns í jötu og þeir fara og segja Jósef og Maríu frá sýninni. Þrír vitringar (eða konungar) koma úr austri og fylgja stjörnu hins nýfædda konungs sem staðnæmist yfir fjárhúsinu. Þeir færa barninu gjafir; gull, reykelsi og myrru. Þetta á, samkvæmt helgisögunni sem við öll þekkjum, að hafa gerst á jólanótt. Helgisagan og guðspjöllin Helgisagan er brædd saman úr frásögnum Matteusar og Lúkasar af dögunum í kringum fæðingu Jesú. Lúkas minnist ekki á vitringa. Matteus minnist ekkert á manntal og útskýrir ekki hversvegna María og Jósef voru stödd í Betlehem þegar barnið fæddist. Hvorki Lúkas né Matteus halda því fram að Jesús hafi fæðst í desember. Hvorugur þeirra minnist á konunga en samkvæmt Wikipedíu er líklegast að konungahugmyndin sé frá Jesaja spámanni (vers 60:6). Það er ekki ljóst af íslensku þýðingunni að þar sé átt við konunga en hvaðan sem konungarnir eru upprunnir er það allavega ekki úr guðspjöllum Nýja testamentisins. Matteus minnist heldur ekkert á það hversu margir vitringarnir voru. Mögulega hafa menn ályktað það út frá þremur tegundum gjafa. Ekkert mælir þó gegn því að margir hafi mætt með samskonar gjöf eða að þeir hafi slegið saman. Líklegasta skýringin á fjölda vitringa er sú að þrír er heilög tala og því viðeigandi að hafa vitringana þrjá. Helgisagan sambrædda er betri en frásagnir guðspjallamannanna. Bæði fyllri og fegurri og meiri ævintýraljómi yfir henni. En hvað svo? Framhaldið er ekki sérlega jólalegt. Flóttabarn frá fyrsta degi Það er nokkuð óljóst hvenær vitringarnir eiga að hafa komið til Betlehem. Matteus er ekki skýr um það hvort barnið var fætt þegar þeir komu til Jerúsalem en þeir áttu fyrst fund með Heródesi svo það virðist eðlilegri túlkun að barnið hafi þá þegar verið fætt. Matteus segir semsagt ekki að vitringarnir hafi komið á jólanótt. Frásögn Matteusar gefur þó til kynna að það geti ekki hafa liðið mjög langur tími frá fæðingu Jesú og fram að heimsókn vitringanna. Hvorttveggja er talað um hinn "nýfædda konung" en auk þess voru Jósef og María enn stödd í Betlehem og þau geta varla hafa verið mánuðum saman frá heimili sínu í Nasaret. Matteus heldur því svo að fram að daginn eftir að vitringarnir kvöddu hafi Jósef og María flúið til Egyptalands. Engill mun hafa vitrast Jósef í draumi og sagt honum frá áformum Heródesar um að drepa barnið. Jesús litli hefur því varla verið laus við naflastúfinn þegar hann og foreldrar hans urðu flóttamenn. Myndin er eftir Eugène Girardet (1853-1907) . Sá hluti jólasögunnar sem greinir frá flóttanum til Egyptalands er ekki nærri eins jólalegur og fjárhúss-senan með barninu í jötunni. Ef við tökum mið af helgisögunni, sem gerir ráð fyrir komu vitringanna til Betlehem strax á jólanótt, þá varð Jesúbarnið flóttamaður strax á fyrsta degi líf síns, á jóladag. Æ síðan hafa kristnir menn, rétt eins og flestir aðrir, hrakið frá sér flóttamenn eða svipt þá frelsi sínu. Það sem máli skiptir Helgisögur eru ekki sagnfræði. Dregið hefur verið í efa að nokkurt manntal hafi verið tekið í Júdeu á þessum tíma. Enn ósennilegra er að það hafi verið gert með þeim hálfvitalega hætti að senda heimsbyggðina alla á ferðalag. Líklega þjónaði það að staðsetja Jósef og Maríu í Betlehem þeim tilgangi að rekja ætt Jesú til Davíðs konungs. Sennilega voru Jósef og María ekki að leita að hóteli. Líklegra er að sagan af fæðingu í fjárhúsi vísi til þess að íbúðarhúsnæði og gripahús voru samtengd og ekki tiltökumál þótt fólk svæfi í sama rými og búfénaður ef "gistihúsið" (þ.e. svefnherbergið) var fullt. Ekkert sérstakt bendir til að þessir atburðir hafi átt sér stað í desember, ef á annað borð er flugufótur fyrir þeim. Kannski var aldrei neitt barn lagt í jötu. Það skiptir ekki öllu hvort gestirnir bönkuðu upp á á jólanótt eða síðar. Það skiptir ekki máli hvort meintir atburðir urðu í desember eða hvort hátíð er haldin í desember til minningar um eitthvað sem gæti hafa gerst í ágúst eða maí. Það skiptir heldur ekki máli hvort fjölskyldan hraktist á flótta á jóladag eða á þrettándandum. Það skiptir ekki einu sinni máli hvort sagan er sprottin af raunverulegum atburðum eða ekki. En það skiptir máli að milljónir manna sem trúa því að frelsari þeirra hafi fyrstu æviár sín alist upp á flótta frá ofsóknum telji sig ekki hafa skyldur við fólk sem neyðist til að flýja heimkynni sín. Höfundur er lögmaður.
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun