Er allt í góðu á djamminu? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar 1. mars 2022 16:01 Skemmtanalífið á að vera öllum öruggt og til ánægju. Þess vegna tölum við um skemmtanalíf, ekki satt? Við vitum þó að skemmtanalífið á sér sínar skuggahliðar og ein er sú að það er helsti vettvangur kynferðisofbeldis. Í aðgerðaáætlun um bætta meðferð kynferðisbrota er fjallað um hvenær nauðganir áttu sér stað á árabilinu 2013-2016. Þar kemur fram „að á þessu fjögurra ára tímabili áttu að jafnaði flest nauðgunarbrot sér stað um helgar. Þegar skoðað er heildarhlutfall brotanna má sjá að 70% þeirra áttu sér stað frá föstudegi til sunnudags, sér í lagi frá miðnætti til sex um morguninn.” Árið 2020 hóf heimsfaraldurinn innreið sína og harðar samkomutakmarkanir voru settar á í fyrsta sinn í lýðveldissögunni. Skemmtanalíf landans lagðist í dvala og það leiddi í ljós áhugaverða tölfræði. Ef litið er til kynferðisbrota það ár og fjöldi þeirra borinn saman við fjölda mála þrjú ár á undan má sjá að heildarfjöldi brota fækkaði um 6%. Þar af fækkaði skráðum nauðgunum úr að meðaltali 201 broti á árunum 2017-2019 í 114 brot, sem nemur um 43% fækkun. Fjörutíu og þrjú prósent! Að baki allri þessari tölfræði eru mannslíf. Líf og tilvist þolenda sem þurfa að þola hörmungar kynferðisofbeldis og afleiðingar þess næstu ár og áratugi, jafnvel alla ævi. Hér þurfum við sem samfélag að bregðast við svo brotum fjölgi ekki aftur nú þegar skemmtanalífið fer aftur á fullt. Það á ekki að vera eitthvað lögmál að kynferðisofbeldi eða hvers kyn ofbeldi sé fylgifiskur skemmtanalífs í landinu. Við getum breytt þeirri ómenningu með samstilltu átaki og vitundarvakningu. Í þeim tilgangi skipaði Jón Gunnarsson dómsmálaráðherra starfshóp um verkefnið sem undirritaður situr í ásamt Sigríði Björk Guðjónsdóttur ríkislögreglustjóra sem er formaður, Eygló Harðardóttur verkefnastjóra hjá sama embætti og Hildi Sunnu Pálmadóttur, sérfræðingi hjá Dómsmálaráðuneytinu. Hópurinn mun starfa út árið 2022. Vitundarvakningin felst í auglýsingaherferð sem nú fer af stað undir kjörorðunum „Verum vakandi — Er allt í góðu?” Þar beinum við því til almennings að það er allt í lagi að stíga inn ef við sjáum eitthvað sem okkur finnst ekki í lagi. Reynslan sýnir að margir eru hikandi og vilja jafnvel ekki skipta sér af atburðarás sem virðist vera að fara úr böndunum. Sérstaklega þegar ókunnugt fólk á í hlut. Að spyrja einhvern einfaldlega hvort allt sé í góðu er hvorki dónalegt né óeðlileg afskiptasemi. Það lýsir umhyggju og gæti skipt sköpum. Þá fær mögulegur gerandi tækifæri til að hugsa sinn gang. Það sem meira skiptir er að þá fær um leið mögulegur þolandi leið út úr aðstæðunum. Ef ástæða er til að ætla samskiptin séu að þróast inn á ofbeldisfullar brautir á alltaf hringja í Neyðarlínuna 112 og láta vita. Það er þá hlutverk Neyðarlínunnar og lögreglu að taka næsta skref, ekki almennings. Verkefnin framundan Starfshópur dómsmálaráðherra um forvarnir og vitundarvakningu gegn kynbundnu ofbeldi með áherslu á kynferðisofbeldi hefur síðustu mánuði verið í samráði og samstarfi við fjölmarga sem tengjast þessum málaflokki, s.s. þolendasamtök, Reykjavíkurborg, önnur ráðuneyti og lögregluembættin vítt og breitt um landið. Við höfum líka verið í samráði við starfsstéttir sem tengjast skemmtanalífinu, eins og eigendur og starfsfólk skemmtistaða, leigubílsstjóra, dyraverði, Strætó, fulltrúa ferðaþjónustunnar og fleiri. Höfuðmarkmiðið er öruggt skemmtanalíf. Það er ástæða til að þakka virkilega góðar viðtökur og samstarfsvilja. Við munum á næstunni funda með Samtökunum ´78 og samtökum fólks með þroskahömlun og fötlun, svo dæmi sé tekið, en það er hlutverk starfshópsins að huga sérstaklega að hópum sem eru í viðkvæmri stöðu gagnvart kynferðisofbeldi. Til viðbótar við þetta verður unnið að bættri upplýsingagjöf og stafrænum lausnum. Sömuleiðis að styrkja lögreglu og allt kerfið þegar tekið er á móti þolendum. Markmiðið alltaf það sama: Að koma í veg fyrir brot og bæta þjónustu við þolendur. Höfundur er ráðgjafi dómsmálaráðherra gegn kynbundnu ofbeldi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kynferðisofbeldi Næturlíf Guðfinnur Sigurvinsson Mest lesið Ég er ekki hættuleg – ég er veik Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Að henda bókum í börn Hildur Ýr Ísberg Skoðun Ljósið – samtök úti í bæ Jens Garðar Helgason Skoðun Tími til að endurhugsa hagvöxt! Dóra Guðrún Guðmundsdóttir,Soffia S. Sigurgeisdóttir,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Jafnréttisbærinn Hafnarfjörður – nema þegar þú ert þolandi Ingibjörg Gróa Gunnarsdóttir Skoðun Á hvaða vegferð er heilbrigðisráðherra? Kjartan Helgi Ólafsson Skoðun Lífsbjörg okkar er í veði Hanna Katrín Friðriksson Skoðun Þögnin í háskólanum Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Er hægt að bíða lengur? Björg Baldursdóttir Skoðun Vita bændur ekki hvað bændum er fyrir bestu? Trausti Hjálmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Stöndum með Ljósinu! Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum að tala um Heiðmörk Guðmundur Hörður Guðmundsson skrifar Skoðun Aðild Íslands að ESB: Vegvísir til velsældar? Gunnar Pálsson skrifar Skoðun Misnotkun á velferðarkerfinu: Áhyggjur vegna nýbúa og kerfisglufa Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Ávinningur fyrri ára í hættu Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Gefum í – því unglingarnir okkar eiga það skilið skrifar Skoðun Það er munur á veðmálum og veðmálum Auður Inga Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Er hægt að bíða lengur? Björg Baldursdóttir skrifar Skoðun Tími til að fagna, minna á og hvetja áfram – 50 ár frá Kvennaverkfallinu Ólöf Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Jafnréttisbærinn Hafnarfjörður – nema þegar þú ert þolandi Ingibjörg Gróa Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Um meint hlutleysi Kína í Úkraínustríðinu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Ljósið – samtök úti í bæ Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Af lokuðum búsetuúrræðum og sérlausnum í flugi Þorgerður M Þorbjarnardóttir,Halldór Reynisson skrifar Skoðun Á hvaða vegferð er heilbrigðisráðherra? Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun VR-félagar, ykkar er valið! Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Laufey og brúin milli kynslóðanna Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Árangur skólanna, hvað veist þú um hann? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Ég er ekki hættuleg – ég er veik Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Kartöflurnar eru of dýrar til að kasta í veiðiþjófa Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Þögnin í háskólanum Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Neyðarkall frá Gaza: Svona getur þú hjálpað skrifar Skoðun Tími til að endurhugsa hagvöxt! Dóra Guðrún Guðmundsdóttir,Soffia S. Sigurgeisdóttir,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvíti stafur menningarinnar Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Hafnarfjörður er leiðandi í jafnréttismálum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Aðferðarfræði til að auka áfallaþol þjóða Böðvar Tómasson skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Hvernig borgarfulltrúar verðmeta tímann þinn Ragnhildur Alda Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Lífsbjörg okkar er í veði Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Að henda bókum í börn Hildur Ýr Ísberg skrifar Skoðun Vita bændur ekki hvað bændum er fyrir bestu? Trausti Hjálmarsson skrifar Sjá meira
Skemmtanalífið á að vera öllum öruggt og til ánægju. Þess vegna tölum við um skemmtanalíf, ekki satt? Við vitum þó að skemmtanalífið á sér sínar skuggahliðar og ein er sú að það er helsti vettvangur kynferðisofbeldis. Í aðgerðaáætlun um bætta meðferð kynferðisbrota er fjallað um hvenær nauðganir áttu sér stað á árabilinu 2013-2016. Þar kemur fram „að á þessu fjögurra ára tímabili áttu að jafnaði flest nauðgunarbrot sér stað um helgar. Þegar skoðað er heildarhlutfall brotanna má sjá að 70% þeirra áttu sér stað frá föstudegi til sunnudags, sér í lagi frá miðnætti til sex um morguninn.” Árið 2020 hóf heimsfaraldurinn innreið sína og harðar samkomutakmarkanir voru settar á í fyrsta sinn í lýðveldissögunni. Skemmtanalíf landans lagðist í dvala og það leiddi í ljós áhugaverða tölfræði. Ef litið er til kynferðisbrota það ár og fjöldi þeirra borinn saman við fjölda mála þrjú ár á undan má sjá að heildarfjöldi brota fækkaði um 6%. Þar af fækkaði skráðum nauðgunum úr að meðaltali 201 broti á árunum 2017-2019 í 114 brot, sem nemur um 43% fækkun. Fjörutíu og þrjú prósent! Að baki allri þessari tölfræði eru mannslíf. Líf og tilvist þolenda sem þurfa að þola hörmungar kynferðisofbeldis og afleiðingar þess næstu ár og áratugi, jafnvel alla ævi. Hér þurfum við sem samfélag að bregðast við svo brotum fjölgi ekki aftur nú þegar skemmtanalífið fer aftur á fullt. Það á ekki að vera eitthvað lögmál að kynferðisofbeldi eða hvers kyn ofbeldi sé fylgifiskur skemmtanalífs í landinu. Við getum breytt þeirri ómenningu með samstilltu átaki og vitundarvakningu. Í þeim tilgangi skipaði Jón Gunnarsson dómsmálaráðherra starfshóp um verkefnið sem undirritaður situr í ásamt Sigríði Björk Guðjónsdóttur ríkislögreglustjóra sem er formaður, Eygló Harðardóttur verkefnastjóra hjá sama embætti og Hildi Sunnu Pálmadóttur, sérfræðingi hjá Dómsmálaráðuneytinu. Hópurinn mun starfa út árið 2022. Vitundarvakningin felst í auglýsingaherferð sem nú fer af stað undir kjörorðunum „Verum vakandi — Er allt í góðu?” Þar beinum við því til almennings að það er allt í lagi að stíga inn ef við sjáum eitthvað sem okkur finnst ekki í lagi. Reynslan sýnir að margir eru hikandi og vilja jafnvel ekki skipta sér af atburðarás sem virðist vera að fara úr böndunum. Sérstaklega þegar ókunnugt fólk á í hlut. Að spyrja einhvern einfaldlega hvort allt sé í góðu er hvorki dónalegt né óeðlileg afskiptasemi. Það lýsir umhyggju og gæti skipt sköpum. Þá fær mögulegur gerandi tækifæri til að hugsa sinn gang. Það sem meira skiptir er að þá fær um leið mögulegur þolandi leið út úr aðstæðunum. Ef ástæða er til að ætla samskiptin séu að þróast inn á ofbeldisfullar brautir á alltaf hringja í Neyðarlínuna 112 og láta vita. Það er þá hlutverk Neyðarlínunnar og lögreglu að taka næsta skref, ekki almennings. Verkefnin framundan Starfshópur dómsmálaráðherra um forvarnir og vitundarvakningu gegn kynbundnu ofbeldi með áherslu á kynferðisofbeldi hefur síðustu mánuði verið í samráði og samstarfi við fjölmarga sem tengjast þessum málaflokki, s.s. þolendasamtök, Reykjavíkurborg, önnur ráðuneyti og lögregluembættin vítt og breitt um landið. Við höfum líka verið í samráði við starfsstéttir sem tengjast skemmtanalífinu, eins og eigendur og starfsfólk skemmtistaða, leigubílsstjóra, dyraverði, Strætó, fulltrúa ferðaþjónustunnar og fleiri. Höfuðmarkmiðið er öruggt skemmtanalíf. Það er ástæða til að þakka virkilega góðar viðtökur og samstarfsvilja. Við munum á næstunni funda með Samtökunum ´78 og samtökum fólks með þroskahömlun og fötlun, svo dæmi sé tekið, en það er hlutverk starfshópsins að huga sérstaklega að hópum sem eru í viðkvæmri stöðu gagnvart kynferðisofbeldi. Til viðbótar við þetta verður unnið að bættri upplýsingagjöf og stafrænum lausnum. Sömuleiðis að styrkja lögreglu og allt kerfið þegar tekið er á móti þolendum. Markmiðið alltaf það sama: Að koma í veg fyrir brot og bæta þjónustu við þolendur. Höfundur er ráðgjafi dómsmálaráðherra gegn kynbundnu ofbeldi.
Tími til að endurhugsa hagvöxt! Dóra Guðrún Guðmundsdóttir,Soffia S. Sigurgeisdóttir,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Misnotkun á velferðarkerfinu: Áhyggjur vegna nýbúa og kerfisglufa Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Tími til að fagna, minna á og hvetja áfram – 50 ár frá Kvennaverkfallinu Ólöf Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Jafnréttisbærinn Hafnarfjörður – nema þegar þú ert þolandi Ingibjörg Gróa Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af lokuðum búsetuúrræðum og sérlausnum í flugi Þorgerður M Þorbjarnardóttir,Halldór Reynisson skrifar
Skoðun Tími til að endurhugsa hagvöxt! Dóra Guðrún Guðmundsdóttir,Soffia S. Sigurgeisdóttir,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar
Tími til að endurhugsa hagvöxt! Dóra Guðrún Guðmundsdóttir,Soffia S. Sigurgeisdóttir,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun