Frumvarp og fyrirspurnahrina vegna stöðuveitinga án auglýsingar Ólafur Björn Sverrisson skrifar 28. september 2022 21:32 Jóhann Páll Jóhannsson hefur verið mjög gagnrýninn á viðtekna framkvæmd innan stjórnsýslunnar þar sem embættismenn eru fluttir til og ráðnir án auglýsinga. Hyggst hann því leggja fram frumvarp nú í þessari viku sem takmarkar mjög þann möguleika ráðherra að geta skipað embættismenn án auglýsingar. vísir/vilhelm „Ég hef áhyggjur af þeim stjórnarháttum sem ríkisstjórnin er að festa í sessi þegar kemur að opinberum stöðuveitingum, þar sem ítrekað er skipað í æðstu embætti án auglýsingar og jafnvel á mjög hæpnum lagagrundvelli,“ segir Jóhann Páll Jóhannsson, þingmaður Samfylkingarinnar sem hefur lagt fram skriflegar fyrirspurnir til fjögurra ráðherra um stöðuveitingar án auglýsingar. Jóhann er jafnframt fyrsti flutningsmaður lagafrumvarps um að takmarka heimildir ráðherra til að skipa í æðstu stjórnkerfi með fyrrgreindum hætti, það er án auglýsingar. „Löggjafinn verður að bregðast við og setja valdhöfum skýrari mörk,“ bætir hann við í samtali við fréttastofu. Stöðuveitingar án auglýsingar hafa verið talsvert í deiglunni upp á síðkastið, bæði vegna deilna um skipun þjóðminjavarðar og eftir að fjallað var um að meirihluti núverandi ráðuneytisstjóra hefði tekið við embætti án þess að staðan væri auglýst og faglegt umsóknarferli færi fram. Sjá einnig: Harpa sé hæf og staða Þjóðminjavarðar því ekki auglýst Í frumvarpi Jóhanns Páls, sem útbýtt verður á Alþingi á næstu dögum, er mælt fyrir um að óheimilt verði með öllu að skipa í embætti ráðuneytisstjóra með flutningi. Þá er hnykkt sérstaklega á því að flutningsheimild 36. greinar starfsmannalaganna, sé undantekning frá almennu meginreglunni um auglýsingaskyldu. Þannig séu valdhafar bundnir af réttmætisreglu stjórnsýsluréttarins og beiting þessa undantekningarákvæðis verði að byggja á málefnalegum sjónarmiðjum en ekki geðþótta. Harpa Þórsdóttir, nýr þjóðminjavörður og Lilja Alfreðsdóttir, menningar- og viðskiptaráðherra. Lilja hefur sætt mikilli gagnrýni í kjölfar skipunarinnar.Stjr Sjö af tólf ráðuneytisstjórum ráðnir án auglýsinga Nú er svo komið að sjö af tólf ráðuneytisstjórum hafi af tólf núverandi ráðuneytisstjórum voru fluttir í embætti ráðuneytisstjóra án þess að staðan væri auglýst. Frá því að ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur tók við árið 2017 hafa sex af þeim níu sem enn eru ráðuneytisstjórar tekið við embætti án þess að faglegt umsóknarferli færi fram. Þetta er á meðal þess sem fram kemur í greinagerð frumvarpsins þar sem lagabreytingin er rökstudd. Þar kemur einnig fram að umboðsmaður Alþingis hafi ítrekað bent á það í álitum sínum á að viðtekin framkvæmd væri á skjön við lög. Ekki allir sammála Athygli vakti fyrr á þessu ári þegar embættismaður sem gegndi starfi ríkisendurskoðanda var fluttur yfir til nýs menningar- og viðskiptaráðuneytis og skipaður þar ráðuneytisstjóri með vísan til flutningsheimildar starfsmannalaga. Jóhann Páll var afar gagnrýninn á ráðninguna sem hann sagði stangast á við meginregluna um þrígreiningu ríkisvalds. Sjá einnig: Ríkisendurskoðandi skipaður ráðuneytisstjóri „Ég gagnrýndi þessa lagaframkvæmd harðlega í þingsal og umboðsmaður Alþingis tók líka málið upp með bréfaskiptum við ráðuneytið þar sem hann minnti á grundvallaratriði um þrígreiningu ríkisvalds og benti á að ríkisendurskoðandi heyrir lagalega undir Alþingi en ekki framkvæmdarvaldið,“ segir Jóhann. Ekki virðist þó vera einróma sátt um að breyta framkvæmdinni. Í kvöldfréttum RÚV í byrjun mánaðarins sagði Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir, þingmaður Framsóknar, að menningar- viðskiptaráðherra hafi farið rétt að við skipun þjóðminjavarðar. Gott sé að hafa heimildina til staðar „út af ýmsum ástæðum,“ eins og hún orðaði það. „Sjaldan meiri hætta á misbeitingu valds en við stöðuveitingar“ Jóhann segir það ævintýralegt að nota heimildina til að flytja embættismenn milli hinna þriggja valdþátta ríkisins. Jóhann hefur lagt fram fyrirspurnir til fjögurra ráðherra um stöðuveitingar án auglýsingar, bæði um skipun þjóðminjavarðar og um skipun ráðuneytisstjóra. Á meðal þess sem hann spyr um er hvers vegna ráðherrar hafi ákveðið að víkja frá meginreglu starfsmannalaga um auglýsingaskyldu í hverju tilviki fyrir sig og hvers konar rannsókn ráðherrar hafi framkvæmt við undirbúning ákvörðunarinnar. Þá spyr hann Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra hvort hún telji það æskilega þróun að minnihluti ráðuneytisstjóra hafi verið skipaður samkvæmt því ferli sem mælt er fyrir um í stjórnarráðslögum og hvers vegna Katrín hafi ekki sett reglur um tilhögun flutnings starfsmanna innan Stjórnarráðsins eins og lög kveða á um að forsætisráðherra geri. Í niðurlagi greinagerðar frumvarpsins er minnst orða Ólafs Jóhannessonar, lagaprófessors og fyrrum forsætisráðherra: „Sjaldan er meiri hætta á misbeiting valds og hlutdrægni heldur en einmitt við stöðuveitingar. Nú á tímum er hið raunverulega veitingarvald oftast nær í höndum pólitískra ráðherra, sem freistast oft til að misnota það til framdráttar flokksmönnum sínum.“ Alþingi Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Samfylkingin Deilur um skipun þjóðminjavarðar Mest lesið „Unglingadrykkjan virðist vera orðin norm“ Innlent „Tesla er ekki málið til að standa í svona“ Innlent Trump gerir aðför að stjórn Seðlabankans Erlent „Ég segi bara að þögn er sama og samþykki“ Innlent Ísland gat ekki gert losunarmarkmið ESB að sínu Innlent Alvarlegt hversu mörg börn skorti samkennd Innlent Örlög Bayrou ráðast 8. september Erlent Skjálfti við Húsavík Innlent „Nokkur fjöldi“ ísjaka 16 kílómetrum frá Tröllaskaga Innlent „Ég er fimmtíu kíló, ég get ekki stoppað hann“ Innlent Fleiri fréttir Árið í sögubækurnar sem eitt það hlýjasta á Íslandi Miklir vatnavextir og Fjallabak illfært flestum bílum Alvarlegt hversu mörg börn skorti samkennd Ísland gat ekki gert losunarmarkmið ESB að sínu Skjálfti við Húsavík Byssan reyndist leikfang „Það er sú aðgerð sem mun hraðast slá á þetta misræmi“ „Nokkur fjöldi“ ísjaka 16 kílómetrum frá Tröllaskaga „Ég segi bara að þögn er sama og samþykki“ „Unglingadrykkjan virðist vera orðin norm“ Staðan ekki alvarleg í Haukadalsá Loka Bröttubrekku í tvo daga „Tesla er ekki málið til að standa í svona“ Minntust Jesse í Vesturbænum: „Það er mikill söknuður að virkilega góðum dreng“ Skýr mynd dregin upp í dómsal og minningarstund Hækkar frítekjumark vegna hækkunar örorkulífeyris „Hann var hræddur, eiginlega alveg skíthræddur“ Kjaraviðræður Sinfó „stefni í rétta átt“ Stöðupróf verði skylda í öllum skólum strax í vor „Ég er fimmtíu kíló, ég get ekki stoppað hann“ Núverandi staða ekki talin vera alvarleg Vön því að hringja í fullorðna karlmenn á fölskum forsendum Opna Vesturbæjarlaug á morgun en Sundhallargestir þurfa að bíða Tilgangurinn að ná í „easy money“ Jökulhlaupið í rénun Í beinni frá héraðsdómi, unglingadrykkja og áheitakóngur Aldrei kynnst neinum sem harkaði jafnmikið af sér Hættir sem ritstjóri Kveiks Hættir hjá borgarstjóra og aðstoðar nú ráðherra Meirihluti hefur áhyggjur af laxastofninum nema í fjörðunum Sjá meira
Jóhann er jafnframt fyrsti flutningsmaður lagafrumvarps um að takmarka heimildir ráðherra til að skipa í æðstu stjórnkerfi með fyrrgreindum hætti, það er án auglýsingar. „Löggjafinn verður að bregðast við og setja valdhöfum skýrari mörk,“ bætir hann við í samtali við fréttastofu. Stöðuveitingar án auglýsingar hafa verið talsvert í deiglunni upp á síðkastið, bæði vegna deilna um skipun þjóðminjavarðar og eftir að fjallað var um að meirihluti núverandi ráðuneytisstjóra hefði tekið við embætti án þess að staðan væri auglýst og faglegt umsóknarferli færi fram. Sjá einnig: Harpa sé hæf og staða Þjóðminjavarðar því ekki auglýst Í frumvarpi Jóhanns Páls, sem útbýtt verður á Alþingi á næstu dögum, er mælt fyrir um að óheimilt verði með öllu að skipa í embætti ráðuneytisstjóra með flutningi. Þá er hnykkt sérstaklega á því að flutningsheimild 36. greinar starfsmannalaganna, sé undantekning frá almennu meginreglunni um auglýsingaskyldu. Þannig séu valdhafar bundnir af réttmætisreglu stjórnsýsluréttarins og beiting þessa undantekningarákvæðis verði að byggja á málefnalegum sjónarmiðjum en ekki geðþótta. Harpa Þórsdóttir, nýr þjóðminjavörður og Lilja Alfreðsdóttir, menningar- og viðskiptaráðherra. Lilja hefur sætt mikilli gagnrýni í kjölfar skipunarinnar.Stjr Sjö af tólf ráðuneytisstjórum ráðnir án auglýsinga Nú er svo komið að sjö af tólf ráðuneytisstjórum hafi af tólf núverandi ráðuneytisstjórum voru fluttir í embætti ráðuneytisstjóra án þess að staðan væri auglýst. Frá því að ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur tók við árið 2017 hafa sex af þeim níu sem enn eru ráðuneytisstjórar tekið við embætti án þess að faglegt umsóknarferli færi fram. Þetta er á meðal þess sem fram kemur í greinagerð frumvarpsins þar sem lagabreytingin er rökstudd. Þar kemur einnig fram að umboðsmaður Alþingis hafi ítrekað bent á það í álitum sínum á að viðtekin framkvæmd væri á skjön við lög. Ekki allir sammála Athygli vakti fyrr á þessu ári þegar embættismaður sem gegndi starfi ríkisendurskoðanda var fluttur yfir til nýs menningar- og viðskiptaráðuneytis og skipaður þar ráðuneytisstjóri með vísan til flutningsheimildar starfsmannalaga. Jóhann Páll var afar gagnrýninn á ráðninguna sem hann sagði stangast á við meginregluna um þrígreiningu ríkisvalds. Sjá einnig: Ríkisendurskoðandi skipaður ráðuneytisstjóri „Ég gagnrýndi þessa lagaframkvæmd harðlega í þingsal og umboðsmaður Alþingis tók líka málið upp með bréfaskiptum við ráðuneytið þar sem hann minnti á grundvallaratriði um þrígreiningu ríkisvalds og benti á að ríkisendurskoðandi heyrir lagalega undir Alþingi en ekki framkvæmdarvaldið,“ segir Jóhann. Ekki virðist þó vera einróma sátt um að breyta framkvæmdinni. Í kvöldfréttum RÚV í byrjun mánaðarins sagði Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir, þingmaður Framsóknar, að menningar- viðskiptaráðherra hafi farið rétt að við skipun þjóðminjavarðar. Gott sé að hafa heimildina til staðar „út af ýmsum ástæðum,“ eins og hún orðaði það. „Sjaldan meiri hætta á misbeitingu valds en við stöðuveitingar“ Jóhann segir það ævintýralegt að nota heimildina til að flytja embættismenn milli hinna þriggja valdþátta ríkisins. Jóhann hefur lagt fram fyrirspurnir til fjögurra ráðherra um stöðuveitingar án auglýsingar, bæði um skipun þjóðminjavarðar og um skipun ráðuneytisstjóra. Á meðal þess sem hann spyr um er hvers vegna ráðherrar hafi ákveðið að víkja frá meginreglu starfsmannalaga um auglýsingaskyldu í hverju tilviki fyrir sig og hvers konar rannsókn ráðherrar hafi framkvæmt við undirbúning ákvörðunarinnar. Þá spyr hann Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra hvort hún telji það æskilega þróun að minnihluti ráðuneytisstjóra hafi verið skipaður samkvæmt því ferli sem mælt er fyrir um í stjórnarráðslögum og hvers vegna Katrín hafi ekki sett reglur um tilhögun flutnings starfsmanna innan Stjórnarráðsins eins og lög kveða á um að forsætisráðherra geri. Í niðurlagi greinagerðar frumvarpsins er minnst orða Ólafs Jóhannessonar, lagaprófessors og fyrrum forsætisráðherra: „Sjaldan er meiri hætta á misbeiting valds og hlutdrægni heldur en einmitt við stöðuveitingar. Nú á tímum er hið raunverulega veitingarvald oftast nær í höndum pólitískra ráðherra, sem freistast oft til að misnota það til framdráttar flokksmönnum sínum.“
Alþingi Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Samfylkingin Deilur um skipun þjóðminjavarðar Mest lesið „Unglingadrykkjan virðist vera orðin norm“ Innlent „Tesla er ekki málið til að standa í svona“ Innlent Trump gerir aðför að stjórn Seðlabankans Erlent „Ég segi bara að þögn er sama og samþykki“ Innlent Ísland gat ekki gert losunarmarkmið ESB að sínu Innlent Alvarlegt hversu mörg börn skorti samkennd Innlent Örlög Bayrou ráðast 8. september Erlent Skjálfti við Húsavík Innlent „Nokkur fjöldi“ ísjaka 16 kílómetrum frá Tröllaskaga Innlent „Ég er fimmtíu kíló, ég get ekki stoppað hann“ Innlent Fleiri fréttir Árið í sögubækurnar sem eitt það hlýjasta á Íslandi Miklir vatnavextir og Fjallabak illfært flestum bílum Alvarlegt hversu mörg börn skorti samkennd Ísland gat ekki gert losunarmarkmið ESB að sínu Skjálfti við Húsavík Byssan reyndist leikfang „Það er sú aðgerð sem mun hraðast slá á þetta misræmi“ „Nokkur fjöldi“ ísjaka 16 kílómetrum frá Tröllaskaga „Ég segi bara að þögn er sama og samþykki“ „Unglingadrykkjan virðist vera orðin norm“ Staðan ekki alvarleg í Haukadalsá Loka Bröttubrekku í tvo daga „Tesla er ekki málið til að standa í svona“ Minntust Jesse í Vesturbænum: „Það er mikill söknuður að virkilega góðum dreng“ Skýr mynd dregin upp í dómsal og minningarstund Hækkar frítekjumark vegna hækkunar örorkulífeyris „Hann var hræddur, eiginlega alveg skíthræddur“ Kjaraviðræður Sinfó „stefni í rétta átt“ Stöðupróf verði skylda í öllum skólum strax í vor „Ég er fimmtíu kíló, ég get ekki stoppað hann“ Núverandi staða ekki talin vera alvarleg Vön því að hringja í fullorðna karlmenn á fölskum forsendum Opna Vesturbæjarlaug á morgun en Sundhallargestir þurfa að bíða Tilgangurinn að ná í „easy money“ Jökulhlaupið í rénun Í beinni frá héraðsdómi, unglingadrykkja og áheitakóngur Aldrei kynnst neinum sem harkaði jafnmikið af sér Hættir sem ritstjóri Kveiks Hættir hjá borgarstjóra og aðstoðar nú ráðherra Meirihluti hefur áhyggjur af laxastofninum nema í fjörðunum Sjá meira