Verum okkur ekki til skammar í þessum málaflokki, heldur tökum á vandanum af alvöru Davíð Bergmann skrifar 5. desember 2023 22:00 Í silfrinu í gær kallaði fangelsismálastjóri eftir nýrri nálgun í málefnum ungra afbrotamanna, hér á landi. Í ljósi þeirra kolsvörtu skýrslu ríkisendurskoðunar sem er um fangelsismál hér á landi, er ekki annað hægt en að reka fingur ofan í lyklaborðið og koma eftirfarandi á framfæri. Það er ekki þannig að það hafi ekki verið reynt að vekja stjórnvöld frá værum blundi varðandi stöðu ungar afbrotamanna hér á landi í gegnum áratugina, eins og það að senda erindi á velferðarnefnd þingsins til að vekja máls á stöðu mála. Það verður líka að segjast eins og er að það er ansi lýjandi að standa upp á kassa og öskra sig hásan upp í tómt hjómið, að við verðum að koma með nýja nálgun í þessum málaflokki. Það eru örugglega 15-20 ár síðan að ég átti fund ásamt öðrum manni sem er með gífurlega reynslu á þessu sviði með dómsmálaráðherra. Á þeim fundi lýstum við áhyggjum okkar um stöðu ungra afbrotamanna. Viðkomandi ráðherra sem var þá er Björn Bjarnason boðaði til ráðstefnu á Hótel Sögu í kjölfarið, þar sem sérstaklega var boðið lögmönnum og dómurum til að ræða hvernig við ættu að nálgast unga afbrotamenn. Hvað komu margir lögmenn og dómarar, stutta svarið er enginn. Skildi skýrsla ríkisendurskoðunar og sér í lagi hver staða ungra afbrotamanna er í dag breyta einhverju núna. Getur verið að við séum í alvörunni að vakna eða ætlum við vakna við þann vonda draum eftir 10 ár að staðan verði hér eins og á hinum Norðurlöndunum? Nú þegar hefur harkan aukist og beitingu vopna samsvara því margfaldast. Eða verður þetta en ein skýrslan sem er gerð sem fær umfjöllun fjölmiðla í tvo daga og svo gleymt. Það þarf engum lögum að breyta, við getum hafist handa strax þetta rúmast allt innan 57.gr almennra hegningarlaga. 57. gr.[Ákveða má í dómi, að fresta skuli með skilyrðum um tiltekinn tíma:a. Ákvörðun um refsingu.b. Fullnustu refsingar.Skilorðstími má ekki vera skemmri en 1 ár og ekki lengri en 5 ár. Að jafnaði skal ákveða hann 2–3 ár. Upphaf skilorðstíma skal ákveðið í dómi hverju sinni.Frestun skal vera bundin því skilyrði, að aðili gerist ekki sekur um nýtt brot á skilorðstímanum, sbr. 60. gr. Frestun má einnig binda skilyrðum, eftir því sem hér segir:1. Að aðili sæti á skilorðstímanum umsjón einstakra manna, félags eða stofnunar. Aðili skal jafnan sæta slíkri umsjón, ef honum eru sett skilyrði samkvæmt 2.–5. tölul. hér á eftir.2. Að aðili hlíti fyrirmælum umsjónarmanns um dvalarstaði, menntun, vinnu, umgengni við aðra menn og notkun tómstunda.3. Að aðili neyti ekki á skilorðstímanum áfengis né deyfilyfja.4. Að aðili gangist undir dvöl á hæli tiltekinn tíma, ef nauðsyn þykir til bera, allt að 18 mánuðum, er venja þarf hann af notkun áfengis eða deyfilyfja, en ella allt að 1 ári.5. Að aðili gangist undir að þola takmarkanir á umráðum yfir tekjum sínum eða öðru, er fjárhag hans varðar.6. Að aðili greiði eftir getu fébætur fyrir tjón, sem hann hefur valdið með broti sínu.1)Dómari skal kynna dómfellda rækilega skilyrðin og gera honum ljósar afleiðingar skilorðsrofa. [Hafi dómfelldi ekki verið viðstaddur uppsögu héraðsdóms getur dómari falið lögreglu að kynna honum skilyrði og afleiðingar skilorðsrofa um leið og dómur er birtur.]2)]3)1)L. 101/1976, 8. gr. 2)L. 39/2000, 3. gr. 3)L. 22/1955, 4. gr.[57. gr. a.[Í dómi er heimilt að ákveða að allt að 3 mánuðir fangelsisrefsingar verði óskilorðsbundnir, en aðrir hlutar skilorðsbundnir.]1)Dæma má fésekt í tengslum við skilorðsdóm, þótt fésekt liggi ekki við broti, sem dæmt er út af.]2) Hins vegar þarf að skapast hefð í dóma framkvæmt til að innleiða þessi ákvæði ekki bara í orði heldur í verki líka. Hér hafa fallið dómar með svona ákvæðum í en það hefur ekki verið hægt að koma þeim í framkvæmt einfaldlega vegna þess að það hefur skort fjármagn og aðstöðu til að gera það. Það þarf ekki að finna upp hjólið í þessu fyrirmyndin er til víða um heim og það er meira segja til íslensk hugmyndafræði að svona vinnu sem hefur verið prufuð með góðum árangri. Verum okkur ekki til skammar í þessum málaflokki, heldur tökum á vandanum af alvöru. Höfundur er starfsmaður Fjölsmiðjunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fangelsismál Davíð Bergmann Mest lesið Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Sjá meira
Í silfrinu í gær kallaði fangelsismálastjóri eftir nýrri nálgun í málefnum ungra afbrotamanna, hér á landi. Í ljósi þeirra kolsvörtu skýrslu ríkisendurskoðunar sem er um fangelsismál hér á landi, er ekki annað hægt en að reka fingur ofan í lyklaborðið og koma eftirfarandi á framfæri. Það er ekki þannig að það hafi ekki verið reynt að vekja stjórnvöld frá værum blundi varðandi stöðu ungar afbrotamanna hér á landi í gegnum áratugina, eins og það að senda erindi á velferðarnefnd þingsins til að vekja máls á stöðu mála. Það verður líka að segjast eins og er að það er ansi lýjandi að standa upp á kassa og öskra sig hásan upp í tómt hjómið, að við verðum að koma með nýja nálgun í þessum málaflokki. Það eru örugglega 15-20 ár síðan að ég átti fund ásamt öðrum manni sem er með gífurlega reynslu á þessu sviði með dómsmálaráðherra. Á þeim fundi lýstum við áhyggjum okkar um stöðu ungra afbrotamanna. Viðkomandi ráðherra sem var þá er Björn Bjarnason boðaði til ráðstefnu á Hótel Sögu í kjölfarið, þar sem sérstaklega var boðið lögmönnum og dómurum til að ræða hvernig við ættu að nálgast unga afbrotamenn. Hvað komu margir lögmenn og dómarar, stutta svarið er enginn. Skildi skýrsla ríkisendurskoðunar og sér í lagi hver staða ungra afbrotamanna er í dag breyta einhverju núna. Getur verið að við séum í alvörunni að vakna eða ætlum við vakna við þann vonda draum eftir 10 ár að staðan verði hér eins og á hinum Norðurlöndunum? Nú þegar hefur harkan aukist og beitingu vopna samsvara því margfaldast. Eða verður þetta en ein skýrslan sem er gerð sem fær umfjöllun fjölmiðla í tvo daga og svo gleymt. Það þarf engum lögum að breyta, við getum hafist handa strax þetta rúmast allt innan 57.gr almennra hegningarlaga. 57. gr.[Ákveða má í dómi, að fresta skuli með skilyrðum um tiltekinn tíma:a. Ákvörðun um refsingu.b. Fullnustu refsingar.Skilorðstími má ekki vera skemmri en 1 ár og ekki lengri en 5 ár. Að jafnaði skal ákveða hann 2–3 ár. Upphaf skilorðstíma skal ákveðið í dómi hverju sinni.Frestun skal vera bundin því skilyrði, að aðili gerist ekki sekur um nýtt brot á skilorðstímanum, sbr. 60. gr. Frestun má einnig binda skilyrðum, eftir því sem hér segir:1. Að aðili sæti á skilorðstímanum umsjón einstakra manna, félags eða stofnunar. Aðili skal jafnan sæta slíkri umsjón, ef honum eru sett skilyrði samkvæmt 2.–5. tölul. hér á eftir.2. Að aðili hlíti fyrirmælum umsjónarmanns um dvalarstaði, menntun, vinnu, umgengni við aðra menn og notkun tómstunda.3. Að aðili neyti ekki á skilorðstímanum áfengis né deyfilyfja.4. Að aðili gangist undir dvöl á hæli tiltekinn tíma, ef nauðsyn þykir til bera, allt að 18 mánuðum, er venja þarf hann af notkun áfengis eða deyfilyfja, en ella allt að 1 ári.5. Að aðili gangist undir að þola takmarkanir á umráðum yfir tekjum sínum eða öðru, er fjárhag hans varðar.6. Að aðili greiði eftir getu fébætur fyrir tjón, sem hann hefur valdið með broti sínu.1)Dómari skal kynna dómfellda rækilega skilyrðin og gera honum ljósar afleiðingar skilorðsrofa. [Hafi dómfelldi ekki verið viðstaddur uppsögu héraðsdóms getur dómari falið lögreglu að kynna honum skilyrði og afleiðingar skilorðsrofa um leið og dómur er birtur.]2)]3)1)L. 101/1976, 8. gr. 2)L. 39/2000, 3. gr. 3)L. 22/1955, 4. gr.[57. gr. a.[Í dómi er heimilt að ákveða að allt að 3 mánuðir fangelsisrefsingar verði óskilorðsbundnir, en aðrir hlutar skilorðsbundnir.]1)Dæma má fésekt í tengslum við skilorðsdóm, þótt fésekt liggi ekki við broti, sem dæmt er út af.]2) Hins vegar þarf að skapast hefð í dóma framkvæmt til að innleiða þessi ákvæði ekki bara í orði heldur í verki líka. Hér hafa fallið dómar með svona ákvæðum í en það hefur ekki verið hægt að koma þeim í framkvæmt einfaldlega vegna þess að það hefur skort fjármagn og aðstöðu til að gera það. Það þarf ekki að finna upp hjólið í þessu fyrirmyndin er til víða um heim og það er meira segja til íslensk hugmyndafræði að svona vinnu sem hefur verið prufuð með góðum árangri. Verum okkur ekki til skammar í þessum málaflokki, heldur tökum á vandanum af alvöru. Höfundur er starfsmaður Fjölsmiðjunnar.
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun