Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar 16. maí 2024 16:31 Kynhneigð fólks er ekki persónan. Kyn, kynhneigð eða kynvitund hafa vissulega áhrif á afstöðu einstaklingsins til mála sem tengjast þeim þáttum, ekki síst ef viðkomandi hefur mætt fordómum. En hver við erum sem kynverur er aðeins brot af hinu flókna vélvirki persónuleikans; hver manneskja er svo miklu meira en bara kyn, kynhneigð eða kynvitund. Þegar komið er að því að velja einstakling til að taka að sér opinbert starf sem tengist stjórnmálum, menningu, sögu, vísindastarfi – raunar samfélaginu í allri sinni breidd – og til að vera fulltrúi þjóðarinnar með erlendum þjóðhöfðingjum – þá blasir það við að kyn, kynhneigð eða kynvitund hefur nákvæmlega ekkert með þau mál að gera. Það er ótrúlegt að á okkar tímum skuli einstaklingur í framboði til embættis forseta Íslands virkilega þurfa að segja þessi orð: „Ég er einfaldlega forsetaframbjóðandi, ekki hommi í framboði.“ En svo lágkúruleg og smásálarleg hefur umræðan orðið, að Baldur Þórhallsson var tilneyddur að segja þessi orð, sér og framboði sínu til varnar, og um leið til að árétta þá augljósu staðreynd að kyn eða kynhneigð er ekki persóna. Hvert og eitt okkar höfum mörgum ólíkum hlutverkum að gegna í lífinu, eins og allir ættu að þekkja vel á eigin skinni. Sum hlutverkin tilheyra persónulegu lífi með fjölskyldu og nánum vinum, önnur hinu ytra lífi sem tengjast menntun, starfi, áhugamálum o.sv.fr. Baldur Þórhallsson er sonur, bróðir og frændi, hann er eiginmaður, faðir, tengdafaðir og afi: sjö hlutverk sem tilheyra hans persónulega einkalífi; fjölskyldulífi sem tilheyrir honum og hans fólki eingöngu og hverjum þeim sem hann eða þau velja að bjóða í heimsókn. Eðli málsins samkvæmt verður fjölskylda forsetaframbjóðanda í kastljósi fjölmiðla, því almenningur vill og þarf að sjá fólkið sem er bakland hvers frambjóðanda. En það gefur engum óviðkomandi rétt til þess að ryðjast inn til fjölskyldunnar á skítugum skónum með fordóma sína, ranghugmyndir og varmennsku. Slík framkoma gerir enda fátt annað en að auglýsa þá andlegu og tilfinningalegu eyðimörk sem viðkomandi einstaklingur hefur valið sér að grafarstæði. Baldur Þórhallsson er líka stjórnmálafræðingur, prófessor við Háskóla Íslands, höfundur bóka, fræðigreina og fyrirlestra á sínu sérsviði og hefur kennt í háskólum víða um heim, verið ötull í félagsmálum stúdenta, komið á fót rannsóknarsetri við Háskóla Íslands og verið virkur í réttindabaráttu hinsegin fólks, sem hefur styrkt sannfæringu hans um nauðsyn mannréttindabaráttu á öllum sviðum mannlífsins. Hér eru því önnur sjö hlutverk, sem tilheyra hinu ytra og opinbera lífi hans. Ég kynntist Baldri þegar ég hóf störf sem leiðsögumaður í hellunum við Hellu, sem er eitt öflugasta söguferðaþjónustufyrirtæki á Suðurlandi, rekið af þeim systkinum Ólöfu og Baldri á ættaróðalinu Ægissíðu, þar sem faðir þeirra, Þórhallur, situr í sæmd sinni. Ég hafði aðeins séð Baldur í fjölmiðlum fram að því, að ræða um hugðarefni sín í stjórnmálum, en nú kynntist ég hlið sem ég síst átti von á: atorkumiklum framkvæmdamanni, glaðbeittum og brennandi áhugamanni um menningu þjóðarinnar, sem var mikið í mun að kynna Íslendingum þá stórmerku sögu sem býr í þessum mögnuðu fyrirbærum í landi Ægissíðu; úthöggnum sandsteinshellum sem eru með elstu uppistandandi mannvirkjum á landinu. Covid-árið mikla, þegar Íslendingar fengu styrk úr Ríkissjóði til að ferðast um landið, komu stórir hópar fólks í hellana, lifðu sig inn í menningarsögu fortíðarinnar, fengu nýja og óvænta sýn á sögu lands og þjóðar og komu út í dagsbirtuna innblásnir í anda. Það var gaman að vera þátttakandi í þessu menningarævintýri alvöru söguferðaþjónustu og sjá hversu mikil áhrif upplifunin hafði á gesti. Þar sá ég Baldur að verki; hvernig hann tók á móti ólíkum hópum af fólki, hvernig hann heillaði það með leiðsögn sinni og framkomu, hvernig hann kvaddi gesti, hvernig hann greiddi úr óvæntum uppákomum eða lagði á ráðin um breytingar eða umbætur. Það er óhætt að segja að ég hafi séð allar hliðar hans sem snúa að samskiptum við ókunnuga jafnt og við samstarfsmenn eða fjölskyldu; verið vitni að framkomu hans, samtölum, vangaveltum og ákvörðunum sem tilheyra rekstri sem þessum og öðru sem slíku fylgir. Þar kynntist ég manni heilinda og heiðvirðleika, dugnaðarmanni og góðum dreng, frábærum félaga og auðmjúkum leiðtoga, sem býr einmitt yfir kostum hins sanna leiðtoga: að tendra áhuga og fá fólk í lið með sér, í stað þess að gefa skipanir; hlusta á tillögur og velja þær sem henta viðkomandi verkefni best, en ekki standa fastur á eigin hugmyndum líkt og þær væru hið eina rétta. Fyrir þessar forsetakosningar spyr ég ekki hvort einhver frambjóðenda geti „valdið embættinu“ heldur hvort hann geti „verið embættið:“ tekið það í faðminn og gert það að sínu, líkt og við öll höfum séð herra Guðna Th. Jóhannesson gera undanfarin ár með glæsibrag og líkt og við sáum frú Vigdísi Finnbogadóttur gera á sínum tíma, a.m.k. þau okkar sem fylgdust með frá upphafi embættistíma hennar. Í mínum huga býr Baldur Þórhallsson yfir þeim fjölbreyttu mannkostum og reynslu sem mér finnst forseti Íslands þurfa að hafa til að bera - og sjálfstæði og þroska til að gera embættið að sínu - að verða embættið – til gæfu og sóma fyrir land og þjóð. Höfundur er rithöfundur og kvikmyndagerðarmaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Forsetakosningar 2024 Friðrik Erlingsson Mest lesið Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson Skoðun Villa um fyrir bæjarbúum Vilhjálmur Árnason Skoðun Bullandi hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Olíufyrirtækin vissu Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Villa um fyrir bæjarbúum Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Olíufyrirtækin vissu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Bullandi hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvað myndi Sesselja segja? Hallbjörn V. Fríðhólm skrifar Skoðun Vaxtastefna Seðlabankans – á kostnað launafólks Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson skrifar Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar Skoðun Velkomin til Helvítis Guðný Gústafsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit við Ísland? Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Hækka launin þín þegar fasteignamatið á íbúðinni þinni hækkar? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir skrifar Skoðun Sótt að hagsmunum atvinnulausra Steinar Harðarson skrifar Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar Skoðun Launamunur kynjanna eykst – Hvar liggur ábyrgðin? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Þegar sannleikurinn verður fórnarlamb Davíð Bergmann skrifar Skoðun Gefum íslensku séns – að tala íslensku við alla Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Réttnefni: Viðbragð við upplýsingaóreiðu Jón Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Farsæl framfaraskref á Sólheimum Sigurjón Örn Þórsson skrifar Skoðun Austurland – þrælanýlenda Íslands Björn Ármann Ólafsson skrifar Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Sjá meira
Kynhneigð fólks er ekki persónan. Kyn, kynhneigð eða kynvitund hafa vissulega áhrif á afstöðu einstaklingsins til mála sem tengjast þeim þáttum, ekki síst ef viðkomandi hefur mætt fordómum. En hver við erum sem kynverur er aðeins brot af hinu flókna vélvirki persónuleikans; hver manneskja er svo miklu meira en bara kyn, kynhneigð eða kynvitund. Þegar komið er að því að velja einstakling til að taka að sér opinbert starf sem tengist stjórnmálum, menningu, sögu, vísindastarfi – raunar samfélaginu í allri sinni breidd – og til að vera fulltrúi þjóðarinnar með erlendum þjóðhöfðingjum – þá blasir það við að kyn, kynhneigð eða kynvitund hefur nákvæmlega ekkert með þau mál að gera. Það er ótrúlegt að á okkar tímum skuli einstaklingur í framboði til embættis forseta Íslands virkilega þurfa að segja þessi orð: „Ég er einfaldlega forsetaframbjóðandi, ekki hommi í framboði.“ En svo lágkúruleg og smásálarleg hefur umræðan orðið, að Baldur Þórhallsson var tilneyddur að segja þessi orð, sér og framboði sínu til varnar, og um leið til að árétta þá augljósu staðreynd að kyn eða kynhneigð er ekki persóna. Hvert og eitt okkar höfum mörgum ólíkum hlutverkum að gegna í lífinu, eins og allir ættu að þekkja vel á eigin skinni. Sum hlutverkin tilheyra persónulegu lífi með fjölskyldu og nánum vinum, önnur hinu ytra lífi sem tengjast menntun, starfi, áhugamálum o.sv.fr. Baldur Þórhallsson er sonur, bróðir og frændi, hann er eiginmaður, faðir, tengdafaðir og afi: sjö hlutverk sem tilheyra hans persónulega einkalífi; fjölskyldulífi sem tilheyrir honum og hans fólki eingöngu og hverjum þeim sem hann eða þau velja að bjóða í heimsókn. Eðli málsins samkvæmt verður fjölskylda forsetaframbjóðanda í kastljósi fjölmiðla, því almenningur vill og þarf að sjá fólkið sem er bakland hvers frambjóðanda. En það gefur engum óviðkomandi rétt til þess að ryðjast inn til fjölskyldunnar á skítugum skónum með fordóma sína, ranghugmyndir og varmennsku. Slík framkoma gerir enda fátt annað en að auglýsa þá andlegu og tilfinningalegu eyðimörk sem viðkomandi einstaklingur hefur valið sér að grafarstæði. Baldur Þórhallsson er líka stjórnmálafræðingur, prófessor við Háskóla Íslands, höfundur bóka, fræðigreina og fyrirlestra á sínu sérsviði og hefur kennt í háskólum víða um heim, verið ötull í félagsmálum stúdenta, komið á fót rannsóknarsetri við Háskóla Íslands og verið virkur í réttindabaráttu hinsegin fólks, sem hefur styrkt sannfæringu hans um nauðsyn mannréttindabaráttu á öllum sviðum mannlífsins. Hér eru því önnur sjö hlutverk, sem tilheyra hinu ytra og opinbera lífi hans. Ég kynntist Baldri þegar ég hóf störf sem leiðsögumaður í hellunum við Hellu, sem er eitt öflugasta söguferðaþjónustufyrirtæki á Suðurlandi, rekið af þeim systkinum Ólöfu og Baldri á ættaróðalinu Ægissíðu, þar sem faðir þeirra, Þórhallur, situr í sæmd sinni. Ég hafði aðeins séð Baldur í fjölmiðlum fram að því, að ræða um hugðarefni sín í stjórnmálum, en nú kynntist ég hlið sem ég síst átti von á: atorkumiklum framkvæmdamanni, glaðbeittum og brennandi áhugamanni um menningu þjóðarinnar, sem var mikið í mun að kynna Íslendingum þá stórmerku sögu sem býr í þessum mögnuðu fyrirbærum í landi Ægissíðu; úthöggnum sandsteinshellum sem eru með elstu uppistandandi mannvirkjum á landinu. Covid-árið mikla, þegar Íslendingar fengu styrk úr Ríkissjóði til að ferðast um landið, komu stórir hópar fólks í hellana, lifðu sig inn í menningarsögu fortíðarinnar, fengu nýja og óvænta sýn á sögu lands og þjóðar og komu út í dagsbirtuna innblásnir í anda. Það var gaman að vera þátttakandi í þessu menningarævintýri alvöru söguferðaþjónustu og sjá hversu mikil áhrif upplifunin hafði á gesti. Þar sá ég Baldur að verki; hvernig hann tók á móti ólíkum hópum af fólki, hvernig hann heillaði það með leiðsögn sinni og framkomu, hvernig hann kvaddi gesti, hvernig hann greiddi úr óvæntum uppákomum eða lagði á ráðin um breytingar eða umbætur. Það er óhætt að segja að ég hafi séð allar hliðar hans sem snúa að samskiptum við ókunnuga jafnt og við samstarfsmenn eða fjölskyldu; verið vitni að framkomu hans, samtölum, vangaveltum og ákvörðunum sem tilheyra rekstri sem þessum og öðru sem slíku fylgir. Þar kynntist ég manni heilinda og heiðvirðleika, dugnaðarmanni og góðum dreng, frábærum félaga og auðmjúkum leiðtoga, sem býr einmitt yfir kostum hins sanna leiðtoga: að tendra áhuga og fá fólk í lið með sér, í stað þess að gefa skipanir; hlusta á tillögur og velja þær sem henta viðkomandi verkefni best, en ekki standa fastur á eigin hugmyndum líkt og þær væru hið eina rétta. Fyrir þessar forsetakosningar spyr ég ekki hvort einhver frambjóðenda geti „valdið embættinu“ heldur hvort hann geti „verið embættið:“ tekið það í faðminn og gert það að sínu, líkt og við öll höfum séð herra Guðna Th. Jóhannesson gera undanfarin ár með glæsibrag og líkt og við sáum frú Vigdísi Finnbogadóttur gera á sínum tíma, a.m.k. þau okkar sem fylgdust með frá upphafi embættistíma hennar. Í mínum huga býr Baldur Þórhallsson yfir þeim fjölbreyttu mannkostum og reynslu sem mér finnst forseti Íslands þurfa að hafa til að bera - og sjálfstæði og þroska til að gera embættið að sínu - að verða embættið – til gæfu og sóma fyrir land og þjóð. Höfundur er rithöfundur og kvikmyndagerðarmaður.
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson skrifar
Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar
Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar
Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar
Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar
Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar
Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar