Er þetta vonlaust? Reynir Böðvarsson skrifar 4. ágúst 2024 18:01 Það er alltaf gaman að hitta gamla vini þótt á öndverðum meiði séu í pólitík, eða kanski aðallega þess vegna. Við höfum umgengist af og til í bráðum 40 ár, haft börn á svipuðum aldri og hittst bæði yfir sumartímann og svo yfir nýár. Það hefur alltaf verið ljóst að pólitískar skoðanir okkar fara ekki saman og höfum við þó getað talað um ýmislegt og stundum einfaldlega komist að samkomulagi um að ekki verði komist lengra í skoðanaskiptum að sinni. Viðhorfin einfaldlega óásættanleg. Þá hefur reynt á að finna veg út úr ógöngunum og brydda upp á einhverju nýju umræðuefni sem færi ekki endilega í sömu ógöngur eða jafnvel út í skurð. Þetta hefur tekist ágætlega í næstum fjóra áratugi og ég sé ekkert því til fyrirstöðu að halda því áfram á meðan báðir muna nafnið á hinum. Vinur minn er víðförull og hefur starfað í ferðamanna bransanum og sérhæft sig í sögu og menningar ýmissa landa, sérstaklega gamalla kólónía Evrópu. Jarðskjálftafræði, sem er mitt sérsvið er ekki auðvelt umræðuefni óinnsettra. Tónlist eða saga evrópskrar menningar hefur oft verið neyðarútgangurinn í samtölum þegar ekki var lengra komist vegna ágrenings í samtölum um þjóðfélagsmál, hvað varðar tónlistina hefur hvor um sig getað gefið hinum en ég hef meira verið móttakandi hvað varðar Evrópska menningu. Þó hefur það komið upp æ oftar að við erum ekki alveg sammála um söguskýringar og þegar ég fór að meira mæli að kynna mér ýmislegt í þessari sögu og þá ekki síst pólitíkina þá varð það ljóst að jafnvel þetta umræðuefni var eldfimt. Koloníalsagan varð að bitbeini. Þar var útsýnið hjá okkur félögum þegar við litum yfir söguna görsamlega andstætt; einsvegar hvað mig varðar yfirgangur vestrænnar menningar gagnvart öðrum menningarheimum og hinsvegar, frá viðhorfi vinar míns, nauðsynin að lyfta snauðum menningarheimum á æðra plan. Það sem fremst vakti mig til þess að skrifa þennan pistil er af tvennum toga; einsvegar mikilvægi þess að í gegnum lífið að geta umgengist fólk með mjög ólíkar skoðanir á þjóðfélagsmálum og hitt sem kanski er mikilvægara, að ekki láta skoðanir sem ganga gegnt þínum grundvallar réttlætistilfinningu hafa afgerandi áhrif. Ekki vera eins og lauf í vindi þegar kemur að réttlætistilfinningu. Þegar vinur minn fór að hampa Sverige Demokraterna í sænskri pólitík og opið kenna múslimum um hvernig ástandið er í heiminum þá verður ekki mikið lengra komist í samtali um mikilvæg mál. Þegar við tveir á áttræðisaldri höfum svo gjörólíka sýn á hvernig heimurinn er og hver ber ábyrgð á því sem miður fer er auðséð að þegar öllum kynslóðum er safnað þá er mikið sem bendir til spenningi í þjóðfélaginu. Hver og ein kynslóð hefur sína raunarsögu af því samfélagi sem hún ólst upp í. Ég hef reynt á mínu ferðalagi um gamla Austur-Þýskaland og Pólland að ná tali við ungt fólk, þau sem tala þokkalega ensku og þjónusta á veitingastöðum og hótelum. Það er ekki hægt að tala um að þau hafi bjarta sýn á framtíðina, flest eru þau þó með háskólagráðu og ættu að geta vænst góðs. Flest þeirra trúa ekki að þau komi til með að hafa það jafn gott eða betra en foreldrakynslóðin. Ég spurði einn Pólverja hversvegna hann væri svo svartsýnn á framtíðina? Hann svaraði að það væri ekkert gert fyrir ungu kynslóðirnar í Póllandi og að hann sæi ekki fyrir sér neitt slíkt heldur. Ég spurði hann þá hvort hann væri ánægður með nýu ríkisstjórnina sem vær þó hliðstæð EB gagnstætt þeirri gömlu. Hann hvaðst ekki vita hvort væri betra, sú gamla konservativa eða þessi nýja. Þá spurði ég hann hvað hans foreldrar fannst um þetta. Eitt er með því nýja og hitt með því gamla. Er það mamma þín sem er með því nýja? Já svaraði hann en gaf þó ekki upp hvoru foreldra á hann fylgdi. Mörg þeirra nefndu loftlagsmálin sem afgerandi ástæðu vonleysis þeirra gagnvart framtíðinni. Þetta er auðvitað ekki tölfræðilega marktæk mæling en gefur mér allavega þá tilfinningu að ungt fólk í þessum hluta heims er þreytt á þeirri pólitík sem viðhörf hefur verið og vill eitthvað nýtt. Nánast hvað sem er. Gamall, sem maður er orðin, fer maður að óttast að baráttan fyrir betri heimi sé vonlaus með öllu. Ég hugsa til barnabarnanna yngstu 2,5 ára og 8 mánaða og á erfitt með að hugsa mér að framtíð þeirra sé ekki trygg. Þessir sólargeislar lífsins horfa á afa sinn í algöru sakleysi með augu full af eftirvæntingu og þrá. Ég sé ekkert sem tryggt geti framtíð barnabarna minna annað en einhverskonar sósíalisma. Ekki þannig að brauð séu framleidd af ríkinu, ekki heldur matur á matvörustöðum, heldur allt sem hefur að gera með okkar öryggi sem félagsverur. Menntun, heilbrigði og auðvitað jöfn tækifæri til þess að njóta lífsins, syngja og dansa. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reynir Böðvarsson Mest lesið Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Villa um fyrir bæjarbúum Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Olíufyrirtækin vissu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Sjá meira
Það er alltaf gaman að hitta gamla vini þótt á öndverðum meiði séu í pólitík, eða kanski aðallega þess vegna. Við höfum umgengist af og til í bráðum 40 ár, haft börn á svipuðum aldri og hittst bæði yfir sumartímann og svo yfir nýár. Það hefur alltaf verið ljóst að pólitískar skoðanir okkar fara ekki saman og höfum við þó getað talað um ýmislegt og stundum einfaldlega komist að samkomulagi um að ekki verði komist lengra í skoðanaskiptum að sinni. Viðhorfin einfaldlega óásættanleg. Þá hefur reynt á að finna veg út úr ógöngunum og brydda upp á einhverju nýju umræðuefni sem færi ekki endilega í sömu ógöngur eða jafnvel út í skurð. Þetta hefur tekist ágætlega í næstum fjóra áratugi og ég sé ekkert því til fyrirstöðu að halda því áfram á meðan báðir muna nafnið á hinum. Vinur minn er víðförull og hefur starfað í ferðamanna bransanum og sérhæft sig í sögu og menningar ýmissa landa, sérstaklega gamalla kólónía Evrópu. Jarðskjálftafræði, sem er mitt sérsvið er ekki auðvelt umræðuefni óinnsettra. Tónlist eða saga evrópskrar menningar hefur oft verið neyðarútgangurinn í samtölum þegar ekki var lengra komist vegna ágrenings í samtölum um þjóðfélagsmál, hvað varðar tónlistina hefur hvor um sig getað gefið hinum en ég hef meira verið móttakandi hvað varðar Evrópska menningu. Þó hefur það komið upp æ oftar að við erum ekki alveg sammála um söguskýringar og þegar ég fór að meira mæli að kynna mér ýmislegt í þessari sögu og þá ekki síst pólitíkina þá varð það ljóst að jafnvel þetta umræðuefni var eldfimt. Koloníalsagan varð að bitbeini. Þar var útsýnið hjá okkur félögum þegar við litum yfir söguna görsamlega andstætt; einsvegar hvað mig varðar yfirgangur vestrænnar menningar gagnvart öðrum menningarheimum og hinsvegar, frá viðhorfi vinar míns, nauðsynin að lyfta snauðum menningarheimum á æðra plan. Það sem fremst vakti mig til þess að skrifa þennan pistil er af tvennum toga; einsvegar mikilvægi þess að í gegnum lífið að geta umgengist fólk með mjög ólíkar skoðanir á þjóðfélagsmálum og hitt sem kanski er mikilvægara, að ekki láta skoðanir sem ganga gegnt þínum grundvallar réttlætistilfinningu hafa afgerandi áhrif. Ekki vera eins og lauf í vindi þegar kemur að réttlætistilfinningu. Þegar vinur minn fór að hampa Sverige Demokraterna í sænskri pólitík og opið kenna múslimum um hvernig ástandið er í heiminum þá verður ekki mikið lengra komist í samtali um mikilvæg mál. Þegar við tveir á áttræðisaldri höfum svo gjörólíka sýn á hvernig heimurinn er og hver ber ábyrgð á því sem miður fer er auðséð að þegar öllum kynslóðum er safnað þá er mikið sem bendir til spenningi í þjóðfélaginu. Hver og ein kynslóð hefur sína raunarsögu af því samfélagi sem hún ólst upp í. Ég hef reynt á mínu ferðalagi um gamla Austur-Þýskaland og Pólland að ná tali við ungt fólk, þau sem tala þokkalega ensku og þjónusta á veitingastöðum og hótelum. Það er ekki hægt að tala um að þau hafi bjarta sýn á framtíðina, flest eru þau þó með háskólagráðu og ættu að geta vænst góðs. Flest þeirra trúa ekki að þau komi til með að hafa það jafn gott eða betra en foreldrakynslóðin. Ég spurði einn Pólverja hversvegna hann væri svo svartsýnn á framtíðina? Hann svaraði að það væri ekkert gert fyrir ungu kynslóðirnar í Póllandi og að hann sæi ekki fyrir sér neitt slíkt heldur. Ég spurði hann þá hvort hann væri ánægður með nýu ríkisstjórnina sem vær þó hliðstæð EB gagnstætt þeirri gömlu. Hann hvaðst ekki vita hvort væri betra, sú gamla konservativa eða þessi nýja. Þá spurði ég hann hvað hans foreldrar fannst um þetta. Eitt er með því nýja og hitt með því gamla. Er það mamma þín sem er með því nýja? Já svaraði hann en gaf þó ekki upp hvoru foreldra á hann fylgdi. Mörg þeirra nefndu loftlagsmálin sem afgerandi ástæðu vonleysis þeirra gagnvart framtíðinni. Þetta er auðvitað ekki tölfræðilega marktæk mæling en gefur mér allavega þá tilfinningu að ungt fólk í þessum hluta heims er þreytt á þeirri pólitík sem viðhörf hefur verið og vill eitthvað nýtt. Nánast hvað sem er. Gamall, sem maður er orðin, fer maður að óttast að baráttan fyrir betri heimi sé vonlaus með öllu. Ég hugsa til barnabarnanna yngstu 2,5 ára og 8 mánaða og á erfitt með að hugsa mér að framtíð þeirra sé ekki trygg. Þessir sólargeislar lífsins horfa á afa sinn í algöru sakleysi með augu full af eftirvæntingu og þrá. Ég sé ekkert sem tryggt geti framtíð barnabarna minna annað en einhverskonar sósíalisma. Ekki þannig að brauð séu framleidd af ríkinu, ekki heldur matur á matvörustöðum, heldur allt sem hefur að gera með okkar öryggi sem félagsverur. Menntun, heilbrigði og auðvitað jöfn tækifæri til þess að njóta lífsins, syngja og dansa.
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun