Ný ríkisstjórn styrki meistarakerfi löggiltra iðngreina Hópur formanna fag- og meistarafélaga innan SI skrifar 15. nóvember 2024 11:32 Meistararéttindi liggja til grundvallar iðnrekstrar í okkar samfélagi og eru slík réttindi staðfesting þess efnis að einstaklingur hafi lokið tilskildu bók- og verknámi og uppfyllir kröfur um færni. Meistarakerfinu er ætlað að skapa hvata fyrir einstaklinga til að sækja sér iðnmenntun en ekki síður að skapa vissu og öryggi fyrir neytendur um að þau sem veita þjónustu á sviði löggiltra iðngreina hafi tilskilda færni og sérhæfða þekkingu. Það er því ekki að ástæðulausu að iðngreinar eru löggiltar enda bera meistarar í iðngreinum ábyrgð á verkum sínum og þjónustu. Neytandinn í hávegum hafður Með reglulegu millibili kemur fram umræða um þörf á niðurfellingu löggiltra iðngreina í þeim tilgangi að auka frelsi. Þannig ætti öllum sem vilja, óháð því hvort viðkomandi hafi aflað sér sérfræðiþekkingar eða tilskilinnar færni, að vera heimilt að veita þjónustu sem getur verið allt frá húðmeðferð yfir í tengingu lagna í fjölbýli. Sú umræða virðist byggð á þeim rökum að það sé neytandanum og atvinnulífinu til góðs að lækka þröskuldinn, draga úr kröfum og auka þannig framboð. Aftur á móti er raunin sú að tilgangur lögbundinnar kröfu um meistararéttindi til iðnrekstrar er að skapa heilbrigt og samkeppnishæft starfsumhverfi þar sem neytendavernd er höfð að leiðarljósi. Þá eru ótalin jákvæð samfélagsleg áhrif kerfisins svo sem aukin verðmætasköpun og öruggara starfsumhverfi. Eftirlitsleysi með réttindalausum Til þess að viðhalda fagmennsku og tryggja að veitt þjónusta standist kröfur er nauðsynlegt að til staðar sé virkt eftirlit með iðnrekstri. Staðan í dag er sú að eftirlit með löggiltum iðngreinum er lítið og brotakennt. Lögreglan hefur lögbundið eftirlitshlutverk með starfsemi löggiltra iðngreina en vegna álags og manneklu hefur eftirlitið verið af skornum skammti. Þannig hefur lögreglan ekki tök á því að fara í frumkvæðisathugun á hvort fyrirtæki og einstaklingar starfi í samræmi við lög um handiðnað. Afleiðingin er sú að réttindalausum á markaði hefur fjölgað hratt undanfarin ár og því hafa fylgt ýmsar áskoranir svo sem svört atvinnustarfsemi og mansal. Það skýtur skökku við að einstaklingar sem hafa lagt mikið á sig til þess að afla sér menntunar og réttinda starfi á sama markaði og réttindalausir án afleiðinga. Eftirlit fært frá lögreglu til eftirlitsstofnana Mikilvægt er að koma eftirliti í viðeigandi farveg. Færa þarf eftirlit með réttindalausum aðilum til eftirlitsstofnana sem hafa þekkingu og eru betur til þess fallnar að sinna því með skilvirkum hætti. Það er alvarlegt að eftirlitsstofnanir hafi ekki úrræði gagnvart réttindalausum aðilum sem starfa á sviði löggiltra iðngreina. Til að neytendur fái þá vernd sem lögin eiga að tryggja og til að skapa sanngjarnt samkeppnisumhverfi er nauðsynlegt að bregðast við stöðunni. Eftirlit með réttindalausum í mannvirkjaiðnaði þyrfti að færast til Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar þar sem þekking er til staðar og myndi slík breyting hafa í för með sér jákvæð samlegðaráhrif. Þá er mikilvægt að færa eftirlit með handverksiðnaði, á borð við snyrtifræði og bakaraiðn til viðeigandi eftirlitsaðila svo sem Heilbrigðiseftirlitsins sem sinnir þegar afmörkuðu eftirlitshlutverki með slíkum iðngreinum. Hvati til að sækja sér löggilt réttindi Til þess að tryggja áframhaldandi traust á íslenskum iðngreinum er nauðsynlegt að stjórnvöld og hagsmunaaðilar vinni saman að því að þróa og styrkja eftirlitskerfið og renna frekari stoðum undir meistarakerfið. Undirrituð hvetja stjórnvöld til að koma viðeigandi eftirliti á. Það er mikilvægt fyrir endurnýjun í iðngreinum að inn komi öflugt og áhugasamt fagfólk með rétta færni. Verði ekki brugðist við stöðunni mun það draga úr áhuga ungs fólks á að sækja sér iðnmenntun. Mikill vöxtur hefur verið í öllum helstu greinum iðnaðar síðustu ár sem hefur skilað sér í auknum lífsgæðum hér á landi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar að styrkja meistarakerfi löggiltra iðngreina og skapa skilvirkan vettvang fyrir nýliðun í iðngreinum sem styður við áframhaldandi verðmætasköpun og neytendavernd. Höfundar eru formenn fag- og meistarafélaga innan Samtaka iðnaðarins. Andri Týr Kristleifsson Félag hársnyrtimeistara og – sveina í Reykjavík Arna Arnadóttir Félag íslenskra gullsmiða Ármann Ketilsson Meistarafélag byggingamanna á Norðurlandi Berglind Hafsteinsdóttir Félag húsgagnabólstrara Bjarni Ólafur Marinósson Meistarafélag byggingamanna Vestmannaeyjum Böðvar Ingi Guðbjartsson Félag pípulagningameistara Daníel Óli Óðinsson Málmur – samtök fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði Guðmundur S. Viðarsson Ljósmyndarafélag Íslands Hannes Björnsson Múrarameistarafélag Reykjavíkur Hilmar Hansson Félag dúklagninga- og veggfóðrarameistara Hjörleifur Stefánsson Samtök rafverktaka Hjörtur Árnason Félag rafeindatæknifyrirtækja Jón Sigurðsson Meistarafélag húsasmiða Jón Þórðarson Meistarafélag iðnaðarmanna í Hafnarfirði Katla Sigurðardóttir Klæðskera- og kjólameistarafélagið Kristján Aðalsteinsson Málarameistarafélagið Pétur Hákon Halldórsson Félag löggildra rafverktaka Rebekka Ýr Einarsdóttir Félag íslenskra snyrtifræðinga Rúnar Helgason Meistarafélag byggingamanna á Suðurnesjum Sigríður V. Bergvinsdóttir Félag hársnyrtimeistara á Norðurlandi Sigurður M. Guðjónsson Landsamband bakarameistara Snjólfur Eiríksson Félag skrúðgarðyrkjumeistara Stefán Þ. Lúðvíksson Félag blikksmiðjueigenda Valdimar Bjarnason Meistarafélag Suðurlands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla- og menntamál Mest lesið Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu Skoðun Skattaæfingar tengdar landbúnaðarstarfsemi Björn Bjarki Þorsteinsson Skoðun Jafnréttisþjóðin sem gleymdi dansinum Brogan Davison,Pétur Ármannsson Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson Skoðun Peningar, vald og hvítþvottur þjóðarmorðs: Velkomin í nýja heimsmynd Trumps Helen Ólafsdóttir Skoðun Konur Íslands og alþjóðakerfið í takt Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Jafnréttisþjóðin sem gleymdi dansinum Brogan Davison,Pétur Ármannsson skrifar Skoðun Hver er að væla? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke skrifar Skoðun Skattaæfingar tengdar landbúnaðarstarfsemi Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Konan - Vinnan - Kjörin í 40 ár Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Íslenskur her og íslensk leyniþjónusta Steingrímur Jónsson skrifar Skoðun Er jafnrétti fyrir allar? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Ættu konur að fara í háskólanám? Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Íris Björk Ágústsdóttir skrifar Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpunarlaust haust Jón Gunnarsson skrifar Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar Skoðun Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Einfaldar lausnir á vaxtamálavanda bankanna Guðmundur Ásgeirsson skrifar Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er sköpun í skólastarfi? Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Gleðilegan kvennafrídag og gleðilegt kvennaár Helena Hafþórsdóttir O’Connor skrifar Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Konur Íslands og alþjóðakerfið í takt Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu skrifar Skoðun Við erum ekki eign annarra! Anna Lizzy Wichmann skrifar Skoðun Sameinuðu þjóðirnar 80 ára: Framtíðin er okkar Eva Harðardóttir skrifar Skoðun Til hamingju með 24. október Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Einu sinni enn Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Sjá meira
Meistararéttindi liggja til grundvallar iðnrekstrar í okkar samfélagi og eru slík réttindi staðfesting þess efnis að einstaklingur hafi lokið tilskildu bók- og verknámi og uppfyllir kröfur um færni. Meistarakerfinu er ætlað að skapa hvata fyrir einstaklinga til að sækja sér iðnmenntun en ekki síður að skapa vissu og öryggi fyrir neytendur um að þau sem veita þjónustu á sviði löggiltra iðngreina hafi tilskilda færni og sérhæfða þekkingu. Það er því ekki að ástæðulausu að iðngreinar eru löggiltar enda bera meistarar í iðngreinum ábyrgð á verkum sínum og þjónustu. Neytandinn í hávegum hafður Með reglulegu millibili kemur fram umræða um þörf á niðurfellingu löggiltra iðngreina í þeim tilgangi að auka frelsi. Þannig ætti öllum sem vilja, óháð því hvort viðkomandi hafi aflað sér sérfræðiþekkingar eða tilskilinnar færni, að vera heimilt að veita þjónustu sem getur verið allt frá húðmeðferð yfir í tengingu lagna í fjölbýli. Sú umræða virðist byggð á þeim rökum að það sé neytandanum og atvinnulífinu til góðs að lækka þröskuldinn, draga úr kröfum og auka þannig framboð. Aftur á móti er raunin sú að tilgangur lögbundinnar kröfu um meistararéttindi til iðnrekstrar er að skapa heilbrigt og samkeppnishæft starfsumhverfi þar sem neytendavernd er höfð að leiðarljósi. Þá eru ótalin jákvæð samfélagsleg áhrif kerfisins svo sem aukin verðmætasköpun og öruggara starfsumhverfi. Eftirlitsleysi með réttindalausum Til þess að viðhalda fagmennsku og tryggja að veitt þjónusta standist kröfur er nauðsynlegt að til staðar sé virkt eftirlit með iðnrekstri. Staðan í dag er sú að eftirlit með löggiltum iðngreinum er lítið og brotakennt. Lögreglan hefur lögbundið eftirlitshlutverk með starfsemi löggiltra iðngreina en vegna álags og manneklu hefur eftirlitið verið af skornum skammti. Þannig hefur lögreglan ekki tök á því að fara í frumkvæðisathugun á hvort fyrirtæki og einstaklingar starfi í samræmi við lög um handiðnað. Afleiðingin er sú að réttindalausum á markaði hefur fjölgað hratt undanfarin ár og því hafa fylgt ýmsar áskoranir svo sem svört atvinnustarfsemi og mansal. Það skýtur skökku við að einstaklingar sem hafa lagt mikið á sig til þess að afla sér menntunar og réttinda starfi á sama markaði og réttindalausir án afleiðinga. Eftirlit fært frá lögreglu til eftirlitsstofnana Mikilvægt er að koma eftirliti í viðeigandi farveg. Færa þarf eftirlit með réttindalausum aðilum til eftirlitsstofnana sem hafa þekkingu og eru betur til þess fallnar að sinna því með skilvirkum hætti. Það er alvarlegt að eftirlitsstofnanir hafi ekki úrræði gagnvart réttindalausum aðilum sem starfa á sviði löggiltra iðngreina. Til að neytendur fái þá vernd sem lögin eiga að tryggja og til að skapa sanngjarnt samkeppnisumhverfi er nauðsynlegt að bregðast við stöðunni. Eftirlit með réttindalausum í mannvirkjaiðnaði þyrfti að færast til Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar þar sem þekking er til staðar og myndi slík breyting hafa í för með sér jákvæð samlegðaráhrif. Þá er mikilvægt að færa eftirlit með handverksiðnaði, á borð við snyrtifræði og bakaraiðn til viðeigandi eftirlitsaðila svo sem Heilbrigðiseftirlitsins sem sinnir þegar afmörkuðu eftirlitshlutverki með slíkum iðngreinum. Hvati til að sækja sér löggilt réttindi Til þess að tryggja áframhaldandi traust á íslenskum iðngreinum er nauðsynlegt að stjórnvöld og hagsmunaaðilar vinni saman að því að þróa og styrkja eftirlitskerfið og renna frekari stoðum undir meistarakerfið. Undirrituð hvetja stjórnvöld til að koma viðeigandi eftirliti á. Það er mikilvægt fyrir endurnýjun í iðngreinum að inn komi öflugt og áhugasamt fagfólk með rétta færni. Verði ekki brugðist við stöðunni mun það draga úr áhuga ungs fólks á að sækja sér iðnmenntun. Mikill vöxtur hefur verið í öllum helstu greinum iðnaðar síðustu ár sem hefur skilað sér í auknum lífsgæðum hér á landi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar að styrkja meistarakerfi löggiltra iðngreina og skapa skilvirkan vettvang fyrir nýliðun í iðngreinum sem styður við áframhaldandi verðmætasköpun og neytendavernd. Höfundar eru formenn fag- og meistarafélaga innan Samtaka iðnaðarins. Andri Týr Kristleifsson Félag hársnyrtimeistara og – sveina í Reykjavík Arna Arnadóttir Félag íslenskra gullsmiða Ármann Ketilsson Meistarafélag byggingamanna á Norðurlandi Berglind Hafsteinsdóttir Félag húsgagnabólstrara Bjarni Ólafur Marinósson Meistarafélag byggingamanna Vestmannaeyjum Böðvar Ingi Guðbjartsson Félag pípulagningameistara Daníel Óli Óðinsson Málmur – samtök fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði Guðmundur S. Viðarsson Ljósmyndarafélag Íslands Hannes Björnsson Múrarameistarafélag Reykjavíkur Hilmar Hansson Félag dúklagninga- og veggfóðrarameistara Hjörleifur Stefánsson Samtök rafverktaka Hjörtur Árnason Félag rafeindatæknifyrirtækja Jón Sigurðsson Meistarafélag húsasmiða Jón Þórðarson Meistarafélag iðnaðarmanna í Hafnarfirði Katla Sigurðardóttir Klæðskera- og kjólameistarafélagið Kristján Aðalsteinsson Málarameistarafélagið Pétur Hákon Halldórsson Félag löggildra rafverktaka Rebekka Ýr Einarsdóttir Félag íslenskra snyrtifræðinga Rúnar Helgason Meistarafélag byggingamanna á Suðurnesjum Sigríður V. Bergvinsdóttir Félag hársnyrtimeistara á Norðurlandi Sigurður M. Guðjónsson Landsamband bakarameistara Snjólfur Eiríksson Félag skrúðgarðyrkjumeistara Stefán Þ. Lúðvíksson Félag blikksmiðjueigenda Valdimar Bjarnason Meistarafélag Suðurlands
Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun
Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson Skoðun
Peningar, vald og hvítþvottur þjóðarmorðs: Velkomin í nýja heimsmynd Trumps Helen Ólafsdóttir Skoðun
Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar
Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun
Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson Skoðun
Peningar, vald og hvítþvottur þjóðarmorðs: Velkomin í nýja heimsmynd Trumps Helen Ólafsdóttir Skoðun