Ný ríkisstjórn styrki meistarakerfi löggiltra iðngreina Hópur formanna fag- og meistarafélaga innan SI skrifar 15. nóvember 2024 11:32 Meistararéttindi liggja til grundvallar iðnrekstrar í okkar samfélagi og eru slík réttindi staðfesting þess efnis að einstaklingur hafi lokið tilskildu bók- og verknámi og uppfyllir kröfur um færni. Meistarakerfinu er ætlað að skapa hvata fyrir einstaklinga til að sækja sér iðnmenntun en ekki síður að skapa vissu og öryggi fyrir neytendur um að þau sem veita þjónustu á sviði löggiltra iðngreina hafi tilskilda færni og sérhæfða þekkingu. Það er því ekki að ástæðulausu að iðngreinar eru löggiltar enda bera meistarar í iðngreinum ábyrgð á verkum sínum og þjónustu. Neytandinn í hávegum hafður Með reglulegu millibili kemur fram umræða um þörf á niðurfellingu löggiltra iðngreina í þeim tilgangi að auka frelsi. Þannig ætti öllum sem vilja, óháð því hvort viðkomandi hafi aflað sér sérfræðiþekkingar eða tilskilinnar færni, að vera heimilt að veita þjónustu sem getur verið allt frá húðmeðferð yfir í tengingu lagna í fjölbýli. Sú umræða virðist byggð á þeim rökum að það sé neytandanum og atvinnulífinu til góðs að lækka þröskuldinn, draga úr kröfum og auka þannig framboð. Aftur á móti er raunin sú að tilgangur lögbundinnar kröfu um meistararéttindi til iðnrekstrar er að skapa heilbrigt og samkeppnishæft starfsumhverfi þar sem neytendavernd er höfð að leiðarljósi. Þá eru ótalin jákvæð samfélagsleg áhrif kerfisins svo sem aukin verðmætasköpun og öruggara starfsumhverfi. Eftirlitsleysi með réttindalausum Til þess að viðhalda fagmennsku og tryggja að veitt þjónusta standist kröfur er nauðsynlegt að til staðar sé virkt eftirlit með iðnrekstri. Staðan í dag er sú að eftirlit með löggiltum iðngreinum er lítið og brotakennt. Lögreglan hefur lögbundið eftirlitshlutverk með starfsemi löggiltra iðngreina en vegna álags og manneklu hefur eftirlitið verið af skornum skammti. Þannig hefur lögreglan ekki tök á því að fara í frumkvæðisathugun á hvort fyrirtæki og einstaklingar starfi í samræmi við lög um handiðnað. Afleiðingin er sú að réttindalausum á markaði hefur fjölgað hratt undanfarin ár og því hafa fylgt ýmsar áskoranir svo sem svört atvinnustarfsemi og mansal. Það skýtur skökku við að einstaklingar sem hafa lagt mikið á sig til þess að afla sér menntunar og réttinda starfi á sama markaði og réttindalausir án afleiðinga. Eftirlit fært frá lögreglu til eftirlitsstofnana Mikilvægt er að koma eftirliti í viðeigandi farveg. Færa þarf eftirlit með réttindalausum aðilum til eftirlitsstofnana sem hafa þekkingu og eru betur til þess fallnar að sinna því með skilvirkum hætti. Það er alvarlegt að eftirlitsstofnanir hafi ekki úrræði gagnvart réttindalausum aðilum sem starfa á sviði löggiltra iðngreina. Til að neytendur fái þá vernd sem lögin eiga að tryggja og til að skapa sanngjarnt samkeppnisumhverfi er nauðsynlegt að bregðast við stöðunni. Eftirlit með réttindalausum í mannvirkjaiðnaði þyrfti að færast til Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar þar sem þekking er til staðar og myndi slík breyting hafa í för með sér jákvæð samlegðaráhrif. Þá er mikilvægt að færa eftirlit með handverksiðnaði, á borð við snyrtifræði og bakaraiðn til viðeigandi eftirlitsaðila svo sem Heilbrigðiseftirlitsins sem sinnir þegar afmörkuðu eftirlitshlutverki með slíkum iðngreinum. Hvati til að sækja sér löggilt réttindi Til þess að tryggja áframhaldandi traust á íslenskum iðngreinum er nauðsynlegt að stjórnvöld og hagsmunaaðilar vinni saman að því að þróa og styrkja eftirlitskerfið og renna frekari stoðum undir meistarakerfið. Undirrituð hvetja stjórnvöld til að koma viðeigandi eftirliti á. Það er mikilvægt fyrir endurnýjun í iðngreinum að inn komi öflugt og áhugasamt fagfólk með rétta færni. Verði ekki brugðist við stöðunni mun það draga úr áhuga ungs fólks á að sækja sér iðnmenntun. Mikill vöxtur hefur verið í öllum helstu greinum iðnaðar síðustu ár sem hefur skilað sér í auknum lífsgæðum hér á landi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar að styrkja meistarakerfi löggiltra iðngreina og skapa skilvirkan vettvang fyrir nýliðun í iðngreinum sem styður við áframhaldandi verðmætasköpun og neytendavernd. Höfundar eru formenn fag- og meistarafélaga innan Samtaka iðnaðarins. Andri Týr Kristleifsson Félag hársnyrtimeistara og – sveina í Reykjavík Arna Arnadóttir Félag íslenskra gullsmiða Ármann Ketilsson Meistarafélag byggingamanna á Norðurlandi Berglind Hafsteinsdóttir Félag húsgagnabólstrara Bjarni Ólafur Marinósson Meistarafélag byggingamanna Vestmannaeyjum Böðvar Ingi Guðbjartsson Félag pípulagningameistara Daníel Óli Óðinsson Málmur – samtök fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði Guðmundur S. Viðarsson Ljósmyndarafélag Íslands Hannes Björnsson Múrarameistarafélag Reykjavíkur Hilmar Hansson Félag dúklagninga- og veggfóðrarameistara Hjörleifur Stefánsson Samtök rafverktaka Hjörtur Árnason Félag rafeindatæknifyrirtækja Jón Sigurðsson Meistarafélag húsasmiða Jón Þórðarson Meistarafélag iðnaðarmanna í Hafnarfirði Katla Sigurðardóttir Klæðskera- og kjólameistarafélagið Kristján Aðalsteinsson Málarameistarafélagið Pétur Hákon Halldórsson Félag löggildra rafverktaka Rebekka Ýr Einarsdóttir Félag íslenskra snyrtifræðinga Rúnar Helgason Meistarafélag byggingamanna á Suðurnesjum Sigríður V. Bergvinsdóttir Félag hársnyrtimeistara á Norðurlandi Sigurður M. Guðjónsson Landsamband bakarameistara Snjólfur Eiríksson Félag skrúðgarðyrkjumeistara Stefán Þ. Lúðvíksson Félag blikksmiðjueigenda Valdimar Bjarnason Meistarafélag Suðurlands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla- og menntamál Mest lesið Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun Halldór 26.07.2025 Halldór Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson Skoðun Skoðun Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Sjá meira
Meistararéttindi liggja til grundvallar iðnrekstrar í okkar samfélagi og eru slík réttindi staðfesting þess efnis að einstaklingur hafi lokið tilskildu bók- og verknámi og uppfyllir kröfur um færni. Meistarakerfinu er ætlað að skapa hvata fyrir einstaklinga til að sækja sér iðnmenntun en ekki síður að skapa vissu og öryggi fyrir neytendur um að þau sem veita þjónustu á sviði löggiltra iðngreina hafi tilskilda færni og sérhæfða þekkingu. Það er því ekki að ástæðulausu að iðngreinar eru löggiltar enda bera meistarar í iðngreinum ábyrgð á verkum sínum og þjónustu. Neytandinn í hávegum hafður Með reglulegu millibili kemur fram umræða um þörf á niðurfellingu löggiltra iðngreina í þeim tilgangi að auka frelsi. Þannig ætti öllum sem vilja, óháð því hvort viðkomandi hafi aflað sér sérfræðiþekkingar eða tilskilinnar færni, að vera heimilt að veita þjónustu sem getur verið allt frá húðmeðferð yfir í tengingu lagna í fjölbýli. Sú umræða virðist byggð á þeim rökum að það sé neytandanum og atvinnulífinu til góðs að lækka þröskuldinn, draga úr kröfum og auka þannig framboð. Aftur á móti er raunin sú að tilgangur lögbundinnar kröfu um meistararéttindi til iðnrekstrar er að skapa heilbrigt og samkeppnishæft starfsumhverfi þar sem neytendavernd er höfð að leiðarljósi. Þá eru ótalin jákvæð samfélagsleg áhrif kerfisins svo sem aukin verðmætasköpun og öruggara starfsumhverfi. Eftirlitsleysi með réttindalausum Til þess að viðhalda fagmennsku og tryggja að veitt þjónusta standist kröfur er nauðsynlegt að til staðar sé virkt eftirlit með iðnrekstri. Staðan í dag er sú að eftirlit með löggiltum iðngreinum er lítið og brotakennt. Lögreglan hefur lögbundið eftirlitshlutverk með starfsemi löggiltra iðngreina en vegna álags og manneklu hefur eftirlitið verið af skornum skammti. Þannig hefur lögreglan ekki tök á því að fara í frumkvæðisathugun á hvort fyrirtæki og einstaklingar starfi í samræmi við lög um handiðnað. Afleiðingin er sú að réttindalausum á markaði hefur fjölgað hratt undanfarin ár og því hafa fylgt ýmsar áskoranir svo sem svört atvinnustarfsemi og mansal. Það skýtur skökku við að einstaklingar sem hafa lagt mikið á sig til þess að afla sér menntunar og réttinda starfi á sama markaði og réttindalausir án afleiðinga. Eftirlit fært frá lögreglu til eftirlitsstofnana Mikilvægt er að koma eftirliti í viðeigandi farveg. Færa þarf eftirlit með réttindalausum aðilum til eftirlitsstofnana sem hafa þekkingu og eru betur til þess fallnar að sinna því með skilvirkum hætti. Það er alvarlegt að eftirlitsstofnanir hafi ekki úrræði gagnvart réttindalausum aðilum sem starfa á sviði löggiltra iðngreina. Til að neytendur fái þá vernd sem lögin eiga að tryggja og til að skapa sanngjarnt samkeppnisumhverfi er nauðsynlegt að bregðast við stöðunni. Eftirlit með réttindalausum í mannvirkjaiðnaði þyrfti að færast til Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar þar sem þekking er til staðar og myndi slík breyting hafa í för með sér jákvæð samlegðaráhrif. Þá er mikilvægt að færa eftirlit með handverksiðnaði, á borð við snyrtifræði og bakaraiðn til viðeigandi eftirlitsaðila svo sem Heilbrigðiseftirlitsins sem sinnir þegar afmörkuðu eftirlitshlutverki með slíkum iðngreinum. Hvati til að sækja sér löggilt réttindi Til þess að tryggja áframhaldandi traust á íslenskum iðngreinum er nauðsynlegt að stjórnvöld og hagsmunaaðilar vinni saman að því að þróa og styrkja eftirlitskerfið og renna frekari stoðum undir meistarakerfið. Undirrituð hvetja stjórnvöld til að koma viðeigandi eftirliti á. Það er mikilvægt fyrir endurnýjun í iðngreinum að inn komi öflugt og áhugasamt fagfólk með rétta færni. Verði ekki brugðist við stöðunni mun það draga úr áhuga ungs fólks á að sækja sér iðnmenntun. Mikill vöxtur hefur verið í öllum helstu greinum iðnaðar síðustu ár sem hefur skilað sér í auknum lífsgæðum hér á landi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar að styrkja meistarakerfi löggiltra iðngreina og skapa skilvirkan vettvang fyrir nýliðun í iðngreinum sem styður við áframhaldandi verðmætasköpun og neytendavernd. Höfundar eru formenn fag- og meistarafélaga innan Samtaka iðnaðarins. Andri Týr Kristleifsson Félag hársnyrtimeistara og – sveina í Reykjavík Arna Arnadóttir Félag íslenskra gullsmiða Ármann Ketilsson Meistarafélag byggingamanna á Norðurlandi Berglind Hafsteinsdóttir Félag húsgagnabólstrara Bjarni Ólafur Marinósson Meistarafélag byggingamanna Vestmannaeyjum Böðvar Ingi Guðbjartsson Félag pípulagningameistara Daníel Óli Óðinsson Málmur – samtök fyrirtækja í málm- og skipaiðnaði Guðmundur S. Viðarsson Ljósmyndarafélag Íslands Hannes Björnsson Múrarameistarafélag Reykjavíkur Hilmar Hansson Félag dúklagninga- og veggfóðrarameistara Hjörleifur Stefánsson Samtök rafverktaka Hjörtur Árnason Félag rafeindatæknifyrirtækja Jón Sigurðsson Meistarafélag húsasmiða Jón Þórðarson Meistarafélag iðnaðarmanna í Hafnarfirði Katla Sigurðardóttir Klæðskera- og kjólameistarafélagið Kristján Aðalsteinsson Málarameistarafélagið Pétur Hákon Halldórsson Félag löggildra rafverktaka Rebekka Ýr Einarsdóttir Félag íslenskra snyrtifræðinga Rúnar Helgason Meistarafélag byggingamanna á Suðurnesjum Sigríður V. Bergvinsdóttir Félag hársnyrtimeistara á Norðurlandi Sigurður M. Guðjónsson Landsamband bakarameistara Snjólfur Eiríksson Félag skrúðgarðyrkjumeistara Stefán Þ. Lúðvíksson Félag blikksmiðjueigenda Valdimar Bjarnason Meistarafélag Suðurlands
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar