Feður eiga undir högg að sækja í forsjármálum Jörgen Ingimar Hansson skrifar 15. nóvember 2024 17:33 Mörg hjónabönd enda með skilnaði sem leiðir til margra úrlausnarefna. Oft er sátt um hvernig leysa eigi úr þeim. Sum málanna, ekki síst forsjá barna, fara hins vegar fyrir dómstóla. Þar telja feður sem í þessu lenda að þeir eigi mjög undir högg að sækja. Það orð fer af að mæðurnar vinni einfaldlega öll forræðismál. Mér er tjáð að fyrir allnokkrum árum hafi komið fram í umræðum á Alþingi að eitt ár hafi mæðurnar haft vinninginn í 53 af 54 málum. Ekki fylgdi fréttinni í hve mörgum málum hefði verið fallist á sameiginlegt forræði eða hvort þetta hefði átt sér stað áður en þau lög tóku gildi. Skýringin er væntanlega sú að lög um meðferð dómsmála eru miðuð við þjóðfélagið eins og það var á árunum 1950-1970. Dómskerfið álítur það ennþá vera þannig. Á þessum árum var það næstum algild regla að móðirin sá um heimilið og þar með börnin en faðirinn um tekjuöflunina. Hann þekkti þess vegna almennt séð miklu minna til barnauppeldis, þarfa barna og heimilisstörf heldur en móðirin. Hugsunarhátturinn var allt annar. Allt var í fastari skorðum, fjölskyldan miðlægari, hraði breytinga lítill miðað við nútímann, gamla fólkið kunni á allt eins vel og þeir sem yngri voru, tækifærin færri, útvarpið aðal fréttamiðillinn, sendibréf aðal samskiptamiðillinn, gagnfræðapróf markmið flestra annarra en þá helst yfirstéttarbarna sem mörg fóru í menntaskóla, háskólanám var bara draumur flestra, osfrv. Nú er þjóðfélagið orðið allt annað og flóknara. Yfirleitt eru bæði hjónin í að afla tekna fyrir heimilið sem hefur orðið til þess að faðirinn hefur tekið miklu meiri þátt í heimilisstörfum og uppeldi barnanna. Hraði breytinga er orðinn það mikill að mörgu eldra fólki finnst það ekki geta fylgt þróuninni eftir og þarf aðstoð þeirra sem yngri eru til þess að geta tekið fullan þátt í þjóðfélaginu. Þjóðfélagið sem var við lýði árin1950 – 1970 er ekki lengur til í huga almennings en virðist eftir sem áður megin viðmið dómskerfisins. Ennþá virðist vera dæmt eins og þjóðfélagið sé eins og það var um það leyti. Ástæðan gæti verið sú að í dómsúrskurðum er mikið farið eftir þeim dómum sem áður hafa fallið sem höfðu farið eftir þeim dómum sem þá höfðu fallið og svo framvegis. Ekkert er í lögum um að dómar eigi að fylgja þjóðfélagsþróuninni og mér vitandi ekkert afl sem í raun stuðlar að því. Ekkert er heldur í lögum um að réttlæti, sanngirni og heilbrigð skynsemi eigi að vera til staðar í dómum. Af ofangreindum ástæðum er dómskerfið í raun læst inni í eigin gildru vegna þess að það „situr bara og horfir í eigin barm og forðast að horfa í kringum sig“ og þegir alla gagnrýni í hel. Það lætur, eftir minni bestu vitneskju, hvorki Alþingi né ráðherra vita um vaxandi veikleika í dómskerfinu á mörgum sviðum sem sýnir mikið andvaraleysi. Bókstaflega verður að vera einhver aðili í dómskerfinu sem hefur eftirlit með og yfirsýn yfir þróunina í þjóðfélaginu og hvernig svokallaðar sannanir eru að breytast eða hafa breyst með tímanum. Um gæti verið að ræða nefnd eða stofnun sem gæti verið í tengslum við dómara á landinu og umboðsmann Alþingis eða einhvers aðila sem ætti að gæta hagsmuna almennings. Þurfi að breyta lögum ætti hún einnig að vera í tengslum við nefnd á Alþingi sem myndi leggja mat á málið og undirbúa framsetningu þess þar.Hvað sem líður ofangreindu þá er niðurstaðan að miklu skárra væri að kasta upp um hana að teknu tilliti til réttlætis, sanngirnis og heilbrigðar skynsemi en að dómararnir dæmi. Athuga þarf að þetta er fimmta greinin sem ég hef ritað og birst hefur hér á Vísi á rúmum tveimur vikum sem allar hafa fjallað um tegundir dómsmála þar sem nánast alger einstefna er í dómum. Hinn sterki hefur vinninginn.Svindlari hefur vinninginn.Nauðgari hefur vinninginn.Móðirin hefur vinninginn í forsjármáli. Það sem að er að fyrir einstefnunni eru ekki minnstu rök sé litið til réttlætis sanngirnis og heilbrigðrar skynsemi. Í öllum greinunum hefur verið komist að þeirri niðurstöðu að miklu skárra hefði verið að kasta upp um niðurstöðuna en dómarar dæmi. Höfundur er rekstrarverkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jörgen Ingimar Hansson Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Sjá meira
Mörg hjónabönd enda með skilnaði sem leiðir til margra úrlausnarefna. Oft er sátt um hvernig leysa eigi úr þeim. Sum málanna, ekki síst forsjá barna, fara hins vegar fyrir dómstóla. Þar telja feður sem í þessu lenda að þeir eigi mjög undir högg að sækja. Það orð fer af að mæðurnar vinni einfaldlega öll forræðismál. Mér er tjáð að fyrir allnokkrum árum hafi komið fram í umræðum á Alþingi að eitt ár hafi mæðurnar haft vinninginn í 53 af 54 málum. Ekki fylgdi fréttinni í hve mörgum málum hefði verið fallist á sameiginlegt forræði eða hvort þetta hefði átt sér stað áður en þau lög tóku gildi. Skýringin er væntanlega sú að lög um meðferð dómsmála eru miðuð við þjóðfélagið eins og það var á árunum 1950-1970. Dómskerfið álítur það ennþá vera þannig. Á þessum árum var það næstum algild regla að móðirin sá um heimilið og þar með börnin en faðirinn um tekjuöflunina. Hann þekkti þess vegna almennt séð miklu minna til barnauppeldis, þarfa barna og heimilisstörf heldur en móðirin. Hugsunarhátturinn var allt annar. Allt var í fastari skorðum, fjölskyldan miðlægari, hraði breytinga lítill miðað við nútímann, gamla fólkið kunni á allt eins vel og þeir sem yngri voru, tækifærin færri, útvarpið aðal fréttamiðillinn, sendibréf aðal samskiptamiðillinn, gagnfræðapróf markmið flestra annarra en þá helst yfirstéttarbarna sem mörg fóru í menntaskóla, háskólanám var bara draumur flestra, osfrv. Nú er þjóðfélagið orðið allt annað og flóknara. Yfirleitt eru bæði hjónin í að afla tekna fyrir heimilið sem hefur orðið til þess að faðirinn hefur tekið miklu meiri þátt í heimilisstörfum og uppeldi barnanna. Hraði breytinga er orðinn það mikill að mörgu eldra fólki finnst það ekki geta fylgt þróuninni eftir og þarf aðstoð þeirra sem yngri eru til þess að geta tekið fullan þátt í þjóðfélaginu. Þjóðfélagið sem var við lýði árin1950 – 1970 er ekki lengur til í huga almennings en virðist eftir sem áður megin viðmið dómskerfisins. Ennþá virðist vera dæmt eins og þjóðfélagið sé eins og það var um það leyti. Ástæðan gæti verið sú að í dómsúrskurðum er mikið farið eftir þeim dómum sem áður hafa fallið sem höfðu farið eftir þeim dómum sem þá höfðu fallið og svo framvegis. Ekkert er í lögum um að dómar eigi að fylgja þjóðfélagsþróuninni og mér vitandi ekkert afl sem í raun stuðlar að því. Ekkert er heldur í lögum um að réttlæti, sanngirni og heilbrigð skynsemi eigi að vera til staðar í dómum. Af ofangreindum ástæðum er dómskerfið í raun læst inni í eigin gildru vegna þess að það „situr bara og horfir í eigin barm og forðast að horfa í kringum sig“ og þegir alla gagnrýni í hel. Það lætur, eftir minni bestu vitneskju, hvorki Alþingi né ráðherra vita um vaxandi veikleika í dómskerfinu á mörgum sviðum sem sýnir mikið andvaraleysi. Bókstaflega verður að vera einhver aðili í dómskerfinu sem hefur eftirlit með og yfirsýn yfir þróunina í þjóðfélaginu og hvernig svokallaðar sannanir eru að breytast eða hafa breyst með tímanum. Um gæti verið að ræða nefnd eða stofnun sem gæti verið í tengslum við dómara á landinu og umboðsmann Alþingis eða einhvers aðila sem ætti að gæta hagsmuna almennings. Þurfi að breyta lögum ætti hún einnig að vera í tengslum við nefnd á Alþingi sem myndi leggja mat á málið og undirbúa framsetningu þess þar.Hvað sem líður ofangreindu þá er niðurstaðan að miklu skárra væri að kasta upp um hana að teknu tilliti til réttlætis, sanngirnis og heilbrigðar skynsemi en að dómararnir dæmi. Athuga þarf að þetta er fimmta greinin sem ég hef ritað og birst hefur hér á Vísi á rúmum tveimur vikum sem allar hafa fjallað um tegundir dómsmála þar sem nánast alger einstefna er í dómum. Hinn sterki hefur vinninginn.Svindlari hefur vinninginn.Nauðgari hefur vinninginn.Móðirin hefur vinninginn í forsjármáli. Það sem að er að fyrir einstefnunni eru ekki minnstu rök sé litið til réttlætis sanngirnis og heilbrigðrar skynsemi. Í öllum greinunum hefur verið komist að þeirri niðurstöðu að miklu skárra hefði verið að kasta upp um niðurstöðuna en dómarar dæmi. Höfundur er rekstrarverkfræðingur.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun