„Fullt af augljósum árekstrum þarna“ Magnús Jochum Pálsson skrifar 2. desember 2024 20:33 Eiríkur Bergmann, stjórnmálafræðiprófessor, segir fullt af augljósum árekstrum í stjórnarmyndunarviðræðum Samfylkingar, Viðreisnar og Flokks fólksins. Það eigi þó líka við um alla aðra meirihlutamöguleika. Vísir/Arnar Eiríkur Bergmann stjórnmálafræðiprófessor segir að ekki þurfi formlegt umboð til að fara í viðræður um stjórnarmyndun. Fullt af augljósum árekstrum megi sjá í myndun SCF-meirihluta. Í slíkum meirihluta sé lengst á milli Flokks fólksins og Viðreisnar. Eiríkur ræddi við Kolbein Tuma Daðason fréttaþul í kvöldfréttum Stöðvar 2 um stjórnarmyndunarviðræður og fréttir af útstrikun Dags B. Eggertssonar sem færist niður í þriðja sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi suður. Horfa má á viðtalið eftir tvær mínútur og þrjátíu sekúndur í klippunni hér að neðan. Þar á undan má sjá viðtal við Heimi Örn Herbertsson, oddvita yfirkjörstjórnar í Reykjavík suður. Tilfærslur vegna útstrikana óalgengar en þó nokkrar Þetta er pínu óvenjulegt að þetta gerist, þetta hefur ekki gerst mjög oft? „Mig rekur í minni að Björn Bjarnason hafi farið niður um sæti og Guðlaugur Þór eftir hrun. En þetta er ekki algengt, nei,“ segir Eiríkur Bergmann. Og hefur svosem ekki áhrif? „Hefur ekki áhrif í þessu tilviki þar sem Dagur fer beint upp í annað sætið eftir útgöngu Þórðar Snæs.“ Björn Bjarnason og Árni Johnsen færðust báðir niður um sæti í Alþingiskosningum 2007 vegna útstrikana en komust samt inn á þing, Björn í Reykjavík suður en Árni í Suðurkjördæmi. Jóhannes í Bónus hafði þá tekið út heilsíðuauglýsingar í dagblöðum og hvatt kjósendur til að strika út Björn. Í Alþingiskosningum 2009 var Guðlaugur Þór Þórðarson strikaður út 1933 sinnum og fór úr efsta sæti í Reykjavík suður í annað sætið. Þá féll Árni Johnsen úr öðru sæti í Suðurkjördæmi í það þriðja. Þeir komust þó báðir á þing. Viðræður fyrir myndun Valkyrjustjórnar Formenn flokkanna funduðu með Höllu Tómasdóttur forseta Íslands í dag vegna myndunar næstu ríkisstjórnar. Viðræður ákveðinna flokka virðast þó þegar hafnar. Það er ekki komið formlegt stjórnarmyndunarumboð en það virðist deginum ljósara að Kristrún og Þorgerður eru byrjaðar að tala saman. Hvernig sérð þú þetta? „Þær þurfa ekkert sérstakt stjórnarmyndunarumboð til að hefja stjórnarmyndunarviðræður. Ef það myndast meirihluti á þinginu byrja þeir að tala saman sem telja sig geta unnið saman. Það virðist vera sem þessir þrír flokkar, miðað við orð formannnanna, ætli sér að hefja slíkar viðræður.“ Gjá milli Ingu og Þorgerðar Sérðu fyrir þér að það ætti að geta gengið smurt eða eru einhverjir augljósir árekstrar fram undan? „Fullt af augljósum árekstrum þarna eins og í öllum öðrum samsetningum sem mögulegar eru eftir þetta kjör. Það eru sex flokkar á þinginu, það er engin tveggja flokka stjórn, þú þarft þrjá flokka í allar mögulegar samsetningar og það eru augljósir ásteytingarsteinar hjá öllum,“ segir Eiríkur. „Það er kannski lengst á milli Flokks fólksins, krafna hans um verulegar breytingar hér í bótakerfum, skattheimtu, meðferð ríkisfjár, endurdreifingu gæða, og Viðreisnar sem leggur meiri atvinnulífsáherslu, er ekki ginnkeyptur fyrir skattahækkunum en manni virðist að forystumenn beggja þessara flokka hafi gætt sín verulega á að segja ekki neitt sem víkkar þá gjá sem augljóslega er á milli þessara flokka.“ Möguleiki sem myndaðist á kosninganótt Bjarni Benediktsson nefndi það í dag að það þyrfti ekkert formlegt umboð, flokkarnir geta talað saman og þannig gæti Sjálfstæðisflokkur, Miðflokkur og jafnvel Flokkur fólksins farið og myndað meirihluta. „Hver sá sem getur talið upp í 32 getur myndað ríkisstjórn. Þannig er það bara. Það kemur eingöngu til kasta forseta ef ekki myndast meirihluti á þinginu.“ Þannig þetta dæmi á Bessastöðum var bara hálfgert bíó? „Nei, nei, þetta skiptir stjórnskipunarlega töluvert miklu máli en hlutverkið er ekki efnislegt nema þingmennirnir geti ekki komið sér niður að þessu sjálfi. Stjórnarmyndunarumboð skiptir engu máli ef fyrir liggur meirihluti en í þeim tilvikum, sem við höfum séð í nýliðinni sögu Íslands, getur þetta skipt máli þegar glittir í stjórnarkreppu en enn sem komið er ekkert slíkt í spilunum og þessi möguleiki myndaðist eiginlega á kosninganótt,“ segir Eiríkur Bergmann. Samfylkingin Viðreisn Alþingiskosningar 2024 Sjálfstæðisflokkurinn Flokkur fólksins Forseti Íslands Alþingi Mest lesið Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Innlent Stal 73 rauðvínsflöskum og rúllaði burt á þríhjóli Erlent Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Innlent Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér Innlent Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ Innlent Merkúr Máni sótti brons í Ólympíukeppninni í líffræði Innlent „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Innlent Ísraelsher stöðvaði aðra skútu með vistum Erlent Hvalfjarðargöng opin á ný Innlent Tekist á um Evrópumálin Innlent Fleiri fréttir Tekist á um Evrópumálin Merkúr Máni sótti brons í Ólympíukeppninni í líffræði Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Virknin minnkað þó áfram gjósi Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Líkamsárás í farþegaskipi „Kaldar kveðjur frá ESB“ og tilfinningaþrungin stund á Druslugöngu Hvalfjarðargöng opin á ný „Það er verið að taka aðeins of mikið“ Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ „Ég held að það sé nú best að anda rólega“ Áhugi ungra stráka á Druslugöngunni kom skemmtilega á óvart Mögulegir Evróputollar á íslenskar vörur, lundastofn í rénun og Druslugangan Komst ekki heim frá Íran fyrr en mánuði eftir árásirnar Segir eðlilegast að strandveiðiheimildir verði fyrir utan alla potta Reyndist fjölmennt matarboð „þar sem gleðin var við völd“ Skógasafn vill Gunnfaxa en beðið svara eigenda Áfram gýs úr einum gíg „Það nægir ekki ESB að rústa eigin iðnaðarframleiðslu“ Vill bjóða borgarstjóra í vöfflukaffi eftir deilurnar Ósammála Náttúrufræðistofnun og segja veiðar á lunda forsvaranlegar Eldri borgarar í Vogum leiddu knattspyrnumenn inn á völlinn ESB leggur til tolla á Ísland: „Þetta er bara tillaga sem er á borðinu“ Uppsagnir sjómanna í Grindavík: „Hvenær er nóg, nóg?“ Vilja innlima Vesturbakkann og deilu um göngustíg lýkur með vöfflum Handtekinn vegna ólöglegs vopnaburðar Bilun í flugstjórn olli um tveggja tíma seinkun Mikið viðbragð vegna umferðarslyss Sjá meira
Eiríkur ræddi við Kolbein Tuma Daðason fréttaþul í kvöldfréttum Stöðvar 2 um stjórnarmyndunarviðræður og fréttir af útstrikun Dags B. Eggertssonar sem færist niður í þriðja sæti á lista Samfylkingarinnar í Reykjavíkurkjördæmi suður. Horfa má á viðtalið eftir tvær mínútur og þrjátíu sekúndur í klippunni hér að neðan. Þar á undan má sjá viðtal við Heimi Örn Herbertsson, oddvita yfirkjörstjórnar í Reykjavík suður. Tilfærslur vegna útstrikana óalgengar en þó nokkrar Þetta er pínu óvenjulegt að þetta gerist, þetta hefur ekki gerst mjög oft? „Mig rekur í minni að Björn Bjarnason hafi farið niður um sæti og Guðlaugur Þór eftir hrun. En þetta er ekki algengt, nei,“ segir Eiríkur Bergmann. Og hefur svosem ekki áhrif? „Hefur ekki áhrif í þessu tilviki þar sem Dagur fer beint upp í annað sætið eftir útgöngu Þórðar Snæs.“ Björn Bjarnason og Árni Johnsen færðust báðir niður um sæti í Alþingiskosningum 2007 vegna útstrikana en komust samt inn á þing, Björn í Reykjavík suður en Árni í Suðurkjördæmi. Jóhannes í Bónus hafði þá tekið út heilsíðuauglýsingar í dagblöðum og hvatt kjósendur til að strika út Björn. Í Alþingiskosningum 2009 var Guðlaugur Þór Þórðarson strikaður út 1933 sinnum og fór úr efsta sæti í Reykjavík suður í annað sætið. Þá féll Árni Johnsen úr öðru sæti í Suðurkjördæmi í það þriðja. Þeir komust þó báðir á þing. Viðræður fyrir myndun Valkyrjustjórnar Formenn flokkanna funduðu með Höllu Tómasdóttur forseta Íslands í dag vegna myndunar næstu ríkisstjórnar. Viðræður ákveðinna flokka virðast þó þegar hafnar. Það er ekki komið formlegt stjórnarmyndunarumboð en það virðist deginum ljósara að Kristrún og Þorgerður eru byrjaðar að tala saman. Hvernig sérð þú þetta? „Þær þurfa ekkert sérstakt stjórnarmyndunarumboð til að hefja stjórnarmyndunarviðræður. Ef það myndast meirihluti á þinginu byrja þeir að tala saman sem telja sig geta unnið saman. Það virðist vera sem þessir þrír flokkar, miðað við orð formannnanna, ætli sér að hefja slíkar viðræður.“ Gjá milli Ingu og Þorgerðar Sérðu fyrir þér að það ætti að geta gengið smurt eða eru einhverjir augljósir árekstrar fram undan? „Fullt af augljósum árekstrum þarna eins og í öllum öðrum samsetningum sem mögulegar eru eftir þetta kjör. Það eru sex flokkar á þinginu, það er engin tveggja flokka stjórn, þú þarft þrjá flokka í allar mögulegar samsetningar og það eru augljósir ásteytingarsteinar hjá öllum,“ segir Eiríkur. „Það er kannski lengst á milli Flokks fólksins, krafna hans um verulegar breytingar hér í bótakerfum, skattheimtu, meðferð ríkisfjár, endurdreifingu gæða, og Viðreisnar sem leggur meiri atvinnulífsáherslu, er ekki ginnkeyptur fyrir skattahækkunum en manni virðist að forystumenn beggja þessara flokka hafi gætt sín verulega á að segja ekki neitt sem víkkar þá gjá sem augljóslega er á milli þessara flokka.“ Möguleiki sem myndaðist á kosninganótt Bjarni Benediktsson nefndi það í dag að það þyrfti ekkert formlegt umboð, flokkarnir geta talað saman og þannig gæti Sjálfstæðisflokkur, Miðflokkur og jafnvel Flokkur fólksins farið og myndað meirihluta. „Hver sá sem getur talið upp í 32 getur myndað ríkisstjórn. Þannig er það bara. Það kemur eingöngu til kasta forseta ef ekki myndast meirihluti á þinginu.“ Þannig þetta dæmi á Bessastöðum var bara hálfgert bíó? „Nei, nei, þetta skiptir stjórnskipunarlega töluvert miklu máli en hlutverkið er ekki efnislegt nema þingmennirnir geti ekki komið sér niður að þessu sjálfi. Stjórnarmyndunarumboð skiptir engu máli ef fyrir liggur meirihluti en í þeim tilvikum, sem við höfum séð í nýliðinni sögu Íslands, getur þetta skipt máli þegar glittir í stjórnarkreppu en enn sem komið er ekkert slíkt í spilunum og þessi möguleiki myndaðist eiginlega á kosninganótt,“ segir Eiríkur Bergmann.
Samfylkingin Viðreisn Alþingiskosningar 2024 Sjálfstæðisflokkurinn Flokkur fólksins Forseti Íslands Alþingi Mest lesið Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Innlent Stal 73 rauðvínsflöskum og rúllaði burt á þríhjóli Erlent Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Innlent Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér Innlent Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ Innlent Merkúr Máni sótti brons í Ólympíukeppninni í líffræði Innlent „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Innlent Ísraelsher stöðvaði aðra skútu með vistum Erlent Hvalfjarðargöng opin á ný Innlent Tekist á um Evrópumálin Innlent Fleiri fréttir Tekist á um Evrópumálin Merkúr Máni sótti brons í Ólympíukeppninni í líffræði Leigubíll án verðmerkingar og veitingastaðir í óleyfi Virknin minnkað þó áfram gjósi Tjald vonarinnar brann til kaldra kola Skötumessur Ásmundar Friðrikssonar gefa vel af sér „Þá er samkeppnishæfnin farin, það segir sig bara sjálft“ Líkamsárás í farþegaskipi „Kaldar kveðjur frá ESB“ og tilfinningaþrungin stund á Druslugöngu Hvalfjarðargöng opin á ný „Það er verið að taka aðeins of mikið“ Díselþjófar staðnir að verki: „Þetta er búið að kosta okkur milljónir“ „Ég held að það sé nú best að anda rólega“ Áhugi ungra stráka á Druslugöngunni kom skemmtilega á óvart Mögulegir Evróputollar á íslenskar vörur, lundastofn í rénun og Druslugangan Komst ekki heim frá Íran fyrr en mánuði eftir árásirnar Segir eðlilegast að strandveiðiheimildir verði fyrir utan alla potta Reyndist fjölmennt matarboð „þar sem gleðin var við völd“ Skógasafn vill Gunnfaxa en beðið svara eigenda Áfram gýs úr einum gíg „Það nægir ekki ESB að rústa eigin iðnaðarframleiðslu“ Vill bjóða borgarstjóra í vöfflukaffi eftir deilurnar Ósammála Náttúrufræðistofnun og segja veiðar á lunda forsvaranlegar Eldri borgarar í Vogum leiddu knattspyrnumenn inn á völlinn ESB leggur til tolla á Ísland: „Þetta er bara tillaga sem er á borðinu“ Uppsagnir sjómanna í Grindavík: „Hvenær er nóg, nóg?“ Vilja innlima Vesturbakkann og deilu um göngustíg lýkur með vöfflum Handtekinn vegna ólöglegs vopnaburðar Bilun í flugstjórn olli um tveggja tíma seinkun Mikið viðbragð vegna umferðarslyss Sjá meira