Ferðalag sálna Matthildur Björnsdóttir skrifar 20. janúar 2025 18:02 Sálir voru og eru ekki skapaðar sem einnota. Að vita það og skilja er þegar sálir fara að muna. Það er ekki um trú heldur það sem fólk upplifir. Mannkyn er blanda af sálum á ótal mismunandi þroska og vitsmuna stigum. Þær eru frá algeru ungbarnastigi til gamalla sálna. Hver flokkur að öðlast sína eigin tegund áskorunar fyrir framtíð sína. Miðaldra sálir eru algengar í hinum ýmsu þjónustustörfum eins og hjúkrun og slíku. Elstu sálirnar eru sagðar tilbúnar í mjög erfiðar áskoranir. Einstaklingar í elstu sálarhópunum hafa samt oft eitt og annað sem vantar upp á. Eins og til dæmis með elsku Nelson Mandela sem skildi ekki þetta með hvernig kynlíf og eyðni kæmu heim og saman, en Bill Clinton fræddi hann um það. En atvikið þar sem Nelson Mandela og Desmond Tutu sátu með gerendum og þolendum glæpa í fangelsi í Suður Afríku var alveg magnað, af því að gerandi sat fyrir framan þolanda glæps síns, sem var oft að hann hafði drepið ástvin. Upplifun myndi í öllum tilfellum hreyfa við einhverju djúpu í þeim við að upplifa þjáningu þolanda, og þolanda að sjá geranda. Þetta er atriði sem þyrfti að gerast í öllum fangelsum með réttum einstaklingum að leiða slíkt. Þeir Nelson Mandela og Desmond Tutu voru með þá eiginleika. Gamlar sálir eru líka oft í nýjum líkömum, og nýjar í gömlu fólki. Ég hef séð það. Það á við um einstaklinga frá öllum hlutum jarðar, og við með hvítu húðina erum ekki neitt hærra á þeim þroskaskala, eða á hærri sálar staðli en þau sem hafa hvaða annan húðlit sem er. Það eru gamlar sálir á öllum líkamsaldri núna á jörðu með alla húðliti, og auðvitað líka nýrri sálir sem eru í gömlum líkama. Svo er það hin brenglaða kenning að það sé Guð barnapía að gæta allra barna á jörðu og tryggja að þau væru örugg og alltaf elskuð. Það hefur aldrei verið staðreynd fyrir öll börn, því miður. Það var bara eða átti að vera „opíum fyrir mannkyn“ að trúa því þá. Á þeim tímum þegar prestar töldu sig hafa þann rétt að lofa slíku, og sum börn sem heyrðu þær fullyrðingar vissu að það væri ekki satt. Svo að þegar um slæma mismeðferð á öðrum er að ræða, er oft um sálir að ræða sem eru ekki mannúðar-sinnar eða kærleiksríkar. Eða þær sálir eru með innri vandamál sem þau sjái ekki að neina hjálp geti verið að fá við, eða vilja ekki viðurkenna þau atriði fyrir öðrum. Á tímum íhaldssamra viðhorfa til kvenna áttu þær enga von um skilning eða lausn þegar foreldrar og trúarbrögð höfðu neytt þær í dæmi sem var ekki þeirra val. Svo að pirringurinn fer þá út á aðra. Hinn óvænti lærdómur um ferðalög sálna Ég trúði ekki á það þegar orðið „Endurholdgun“ var notað á Íslandi af því að það virkaði eins og að mannverur myndu fara aftur í sama líkama. Nú eru aðilar að reyna að blekkja fólk með að bjóða upp á frystingu á þeim þegar þau deyja með loforði um að þau stígi svo inn í þá líkama. Það er ekkert nema græðgi. En fyrsta staðfestingin sem ég fékk um mitt eigið sálarferðalag var á Íslandi árið 1992, eins og ég hef nefnt í fyrri grein. Það líf hafði verið hér í Ástralíu. Ég verð að taka fram að ég fékk svo hugsanaflutnings skilaboð nokkrum árum seinna um að eiga að veita þá þjónustu. Það hafði ekkert að gera með mig sem persónu, heldur eitthvað í orkukerfum mínum sem gerðu þeim þarna úti mögulegt að veita mér það sem þyrfti frá sál þeirra og líkömum sem tengdu inn á þann bækling sem ég fékk hjálp til að hafa skrifaðan og prentaðan. Einhverskonar sérstakar símalínur. Sú þjónusta kenndi mér svo mjög margt um tilveruna sem er allt annað en það sem hafði verið haldið fram um lífið. Sögurnar um litríki fyrri lífa einstaklinga eru auðvitað endalausar. Ég upplifði nokkrar sálir koma í heilun til mín sem voru hér á jörðu í fyrsta skipti. Þær höfðu verið á öðrum plánetum, og höfðu sín líkamlegu einkenni, og nýja þekkingu frá því lífi, eða þeim lífum. Fyrir einn var það meltingarkerfið sem átti erfitt með að borða þungu fæðu jarðar eins og kjöt og slíkt. Það kerfi var enn með einhver áhrif frá því lífi þar sem hann hafði verið áður. Ein kona sagði þetta um barneignir: „Að maður viti ekkert um hver komi“ sem sagði mér að hún hafði haft erfiða reynslu af barneignum í fyrri lífum. Hún vissi að hún vildi ekki eignast börn í þessu lífi. Það hafa auðvitað margir foreldrar upplifað að þau sem komu, voru ekki eins og kópía af þeim. Og sumir foreldrar ekki átt auðvelt með að skilja þau. Svo er það maður sem hafði verið tekinn af lífi í útrýmingarbúðum Hitlers fyrir að hafa gallaða fótleggi, og eru leifar þeirrar reynslu að birtast á nýjan og sterkan hátt í ellinni. Það sem margar eldri sálir eru hér til að gera Læknar án landamæra og þeir sem vinna á skipunum sem fara til Afríku og gera aðgerðir á einstaklingum með sjúkdóma sem sjást aldrei í hinum vestræna heimi eru eldri sálir. Þau sjá alla sem þau sinna sem þau séu fjölskyldumeðlimir, með svo mikilli hlýju að eðli sem ég hef ekki upplifað mikið af, af sömu gráðu í hinum vestrænu sjúkrahúsum sem ég hef verið í. Starfsfólkið fínt, en hlýjan meiri frá hjúkrunar liðinu en læknum. Hvernig þessu er stjórnað er auðvitað hin mesta ráðgáta sem við fáum aldrei að skilja eða fá botn í. Hversu mikið safn sé af eldri sálum þarna úti, sem bíði eftir nýjum líkama. munum við aldrei vita. En það er líka á hreinu að nýjar sálir eru skapaðar á öllum tímum og sendar til jarðar. Svo þá er líklegt að sumar fari til annarra plánetna þar sem þær finni sig geta fengið líkama. Ef það ætti að vera séð sem tilgangur? Hvaða saga væri það? Ég ætla að deila sætri sögu frá bók sem ég sá uppi á hillu og vissi að ég hafði ekki lesið. Hún heitir Simple Guidance To Help You Through „The Intimacy of Death and Dying“ eftir Claire Leimbach, Tryphena McShane, og Zenith Virago. sem er alveg yndislegur tilfinningaríkur lestur með svo mikið víðsýni um tilveruna og þarfir fólks fyrir stuðning og aðstoð og hjálp við að sjá á eftir ástvinum. Í bókinni segir ungur drengur sem vissi lengi að hann myndi deyja ungur, kom með þessa spurningu: Hvernig mömmu hann myndi fá næst. Barnshafandi kona segir þá sögu í bókinni að hún fékk hugsanaflutnings skilaboð frá öðrum af tvíburum sem hún gekk með sem var að hún sem var stúlka myndi ekki koma lifandi út. Þessi bók er skrifuð af Áströlskum konum með mikla reynslu í að vinna með syrgjendum og það kemur líka fram hve mikið frjálslyndi er um það hvernig athöfn ástvinir hafi um að kveðja. Þær fara oft fram í náttúrunni, í skógi, eða á strönd eða íþróttavelli. Það er engin skylda hér í Ástralíu að þær gerist í kirkju. En auðvitað fara margar fram í hýbílum trúarstofnana. Svo er annað í þeim athöfnum sem mér finnst svo ljúft og rétt að þau sem hafa eitthvað að segja um þann látna geta farið upp og talað þaðan það sem þau hafa að segja. Í jarðaförum minna tíma á Íslandi mátti bara presturinn tala. Það var oft ansi þurrt og endurspeglaði ekki hvernig ástvinir upplifðu líf sitt með þeim látna. Svo er það hin mikla spurning um þá sem ákveða að hefja stríð, drepa og eyðileggja. Hvað voru þeir í síðustu lífum? Og hvað verður um þá í þeim næstu? Höfundur er Íslendingur sem hefur verið búsettur í Ástralíu um langan tíma. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Matthildur Björnsdóttir Mest lesið Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ólögleg veðmálastarfsemi á Íslandi Hákon Skúlason skrifar Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson skrifar Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann skrifar Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason skrifar Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Sjá meira
Sálir voru og eru ekki skapaðar sem einnota. Að vita það og skilja er þegar sálir fara að muna. Það er ekki um trú heldur það sem fólk upplifir. Mannkyn er blanda af sálum á ótal mismunandi þroska og vitsmuna stigum. Þær eru frá algeru ungbarnastigi til gamalla sálna. Hver flokkur að öðlast sína eigin tegund áskorunar fyrir framtíð sína. Miðaldra sálir eru algengar í hinum ýmsu þjónustustörfum eins og hjúkrun og slíku. Elstu sálirnar eru sagðar tilbúnar í mjög erfiðar áskoranir. Einstaklingar í elstu sálarhópunum hafa samt oft eitt og annað sem vantar upp á. Eins og til dæmis með elsku Nelson Mandela sem skildi ekki þetta með hvernig kynlíf og eyðni kæmu heim og saman, en Bill Clinton fræddi hann um það. En atvikið þar sem Nelson Mandela og Desmond Tutu sátu með gerendum og þolendum glæpa í fangelsi í Suður Afríku var alveg magnað, af því að gerandi sat fyrir framan þolanda glæps síns, sem var oft að hann hafði drepið ástvin. Upplifun myndi í öllum tilfellum hreyfa við einhverju djúpu í þeim við að upplifa þjáningu þolanda, og þolanda að sjá geranda. Þetta er atriði sem þyrfti að gerast í öllum fangelsum með réttum einstaklingum að leiða slíkt. Þeir Nelson Mandela og Desmond Tutu voru með þá eiginleika. Gamlar sálir eru líka oft í nýjum líkömum, og nýjar í gömlu fólki. Ég hef séð það. Það á við um einstaklinga frá öllum hlutum jarðar, og við með hvítu húðina erum ekki neitt hærra á þeim þroskaskala, eða á hærri sálar staðli en þau sem hafa hvaða annan húðlit sem er. Það eru gamlar sálir á öllum líkamsaldri núna á jörðu með alla húðliti, og auðvitað líka nýrri sálir sem eru í gömlum líkama. Svo er það hin brenglaða kenning að það sé Guð barnapía að gæta allra barna á jörðu og tryggja að þau væru örugg og alltaf elskuð. Það hefur aldrei verið staðreynd fyrir öll börn, því miður. Það var bara eða átti að vera „opíum fyrir mannkyn“ að trúa því þá. Á þeim tímum þegar prestar töldu sig hafa þann rétt að lofa slíku, og sum börn sem heyrðu þær fullyrðingar vissu að það væri ekki satt. Svo að þegar um slæma mismeðferð á öðrum er að ræða, er oft um sálir að ræða sem eru ekki mannúðar-sinnar eða kærleiksríkar. Eða þær sálir eru með innri vandamál sem þau sjái ekki að neina hjálp geti verið að fá við, eða vilja ekki viðurkenna þau atriði fyrir öðrum. Á tímum íhaldssamra viðhorfa til kvenna áttu þær enga von um skilning eða lausn þegar foreldrar og trúarbrögð höfðu neytt þær í dæmi sem var ekki þeirra val. Svo að pirringurinn fer þá út á aðra. Hinn óvænti lærdómur um ferðalög sálna Ég trúði ekki á það þegar orðið „Endurholdgun“ var notað á Íslandi af því að það virkaði eins og að mannverur myndu fara aftur í sama líkama. Nú eru aðilar að reyna að blekkja fólk með að bjóða upp á frystingu á þeim þegar þau deyja með loforði um að þau stígi svo inn í þá líkama. Það er ekkert nema græðgi. En fyrsta staðfestingin sem ég fékk um mitt eigið sálarferðalag var á Íslandi árið 1992, eins og ég hef nefnt í fyrri grein. Það líf hafði verið hér í Ástralíu. Ég verð að taka fram að ég fékk svo hugsanaflutnings skilaboð nokkrum árum seinna um að eiga að veita þá þjónustu. Það hafði ekkert að gera með mig sem persónu, heldur eitthvað í orkukerfum mínum sem gerðu þeim þarna úti mögulegt að veita mér það sem þyrfti frá sál þeirra og líkömum sem tengdu inn á þann bækling sem ég fékk hjálp til að hafa skrifaðan og prentaðan. Einhverskonar sérstakar símalínur. Sú þjónusta kenndi mér svo mjög margt um tilveruna sem er allt annað en það sem hafði verið haldið fram um lífið. Sögurnar um litríki fyrri lífa einstaklinga eru auðvitað endalausar. Ég upplifði nokkrar sálir koma í heilun til mín sem voru hér á jörðu í fyrsta skipti. Þær höfðu verið á öðrum plánetum, og höfðu sín líkamlegu einkenni, og nýja þekkingu frá því lífi, eða þeim lífum. Fyrir einn var það meltingarkerfið sem átti erfitt með að borða þungu fæðu jarðar eins og kjöt og slíkt. Það kerfi var enn með einhver áhrif frá því lífi þar sem hann hafði verið áður. Ein kona sagði þetta um barneignir: „Að maður viti ekkert um hver komi“ sem sagði mér að hún hafði haft erfiða reynslu af barneignum í fyrri lífum. Hún vissi að hún vildi ekki eignast börn í þessu lífi. Það hafa auðvitað margir foreldrar upplifað að þau sem komu, voru ekki eins og kópía af þeim. Og sumir foreldrar ekki átt auðvelt með að skilja þau. Svo er það maður sem hafði verið tekinn af lífi í útrýmingarbúðum Hitlers fyrir að hafa gallaða fótleggi, og eru leifar þeirrar reynslu að birtast á nýjan og sterkan hátt í ellinni. Það sem margar eldri sálir eru hér til að gera Læknar án landamæra og þeir sem vinna á skipunum sem fara til Afríku og gera aðgerðir á einstaklingum með sjúkdóma sem sjást aldrei í hinum vestræna heimi eru eldri sálir. Þau sjá alla sem þau sinna sem þau séu fjölskyldumeðlimir, með svo mikilli hlýju að eðli sem ég hef ekki upplifað mikið af, af sömu gráðu í hinum vestrænu sjúkrahúsum sem ég hef verið í. Starfsfólkið fínt, en hlýjan meiri frá hjúkrunar liðinu en læknum. Hvernig þessu er stjórnað er auðvitað hin mesta ráðgáta sem við fáum aldrei að skilja eða fá botn í. Hversu mikið safn sé af eldri sálum þarna úti, sem bíði eftir nýjum líkama. munum við aldrei vita. En það er líka á hreinu að nýjar sálir eru skapaðar á öllum tímum og sendar til jarðar. Svo þá er líklegt að sumar fari til annarra plánetna þar sem þær finni sig geta fengið líkama. Ef það ætti að vera séð sem tilgangur? Hvaða saga væri það? Ég ætla að deila sætri sögu frá bók sem ég sá uppi á hillu og vissi að ég hafði ekki lesið. Hún heitir Simple Guidance To Help You Through „The Intimacy of Death and Dying“ eftir Claire Leimbach, Tryphena McShane, og Zenith Virago. sem er alveg yndislegur tilfinningaríkur lestur með svo mikið víðsýni um tilveruna og þarfir fólks fyrir stuðning og aðstoð og hjálp við að sjá á eftir ástvinum. Í bókinni segir ungur drengur sem vissi lengi að hann myndi deyja ungur, kom með þessa spurningu: Hvernig mömmu hann myndi fá næst. Barnshafandi kona segir þá sögu í bókinni að hún fékk hugsanaflutnings skilaboð frá öðrum af tvíburum sem hún gekk með sem var að hún sem var stúlka myndi ekki koma lifandi út. Þessi bók er skrifuð af Áströlskum konum með mikla reynslu í að vinna með syrgjendum og það kemur líka fram hve mikið frjálslyndi er um það hvernig athöfn ástvinir hafi um að kveðja. Þær fara oft fram í náttúrunni, í skógi, eða á strönd eða íþróttavelli. Það er engin skylda hér í Ástralíu að þær gerist í kirkju. En auðvitað fara margar fram í hýbílum trúarstofnana. Svo er annað í þeim athöfnum sem mér finnst svo ljúft og rétt að þau sem hafa eitthvað að segja um þann látna geta farið upp og talað þaðan það sem þau hafa að segja. Í jarðaförum minna tíma á Íslandi mátti bara presturinn tala. Það var oft ansi þurrt og endurspeglaði ekki hvernig ástvinir upplifðu líf sitt með þeim látna. Svo er það hin mikla spurning um þá sem ákveða að hefja stríð, drepa og eyðileggja. Hvað voru þeir í síðustu lífum? Og hvað verður um þá í þeim næstu? Höfundur er Íslendingur sem hefur verið búsettur í Ástralíu um langan tíma.
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun
Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun
Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson Skoðun