Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson og Elva Rakel Jónsdóttir skrifa 1. apríl 2025 11:45 Undanfarna áratugi hefur afneitun loftslagsbreytinga farið minnkandi eftir því sem áhrif þeirra verða sýnilegri. Samt sem áður er tilhneiging til afneitunar enn til staðar og virðist jafnvel aukast í ákveðnum bergmálshellum. Misskilningur og rangar upplýsingar um orsakir og eðli loftslagsbreytinga eru enn á kreiki, oft drifnar áfram af hugmyndum um náttúrulegar sveiflur í loftslagi Jarðar. Hér förum við yfir sjö algengar mýtur um loftslagsbreytingar. 1. „Loftslagið hefur alltaf breyst náttúrulega.“ Sannarlega hefur loftslag Jarðar breyst í gegnum jarðsöguna, til dæmis með Milankovitch-sveiflum. En slík ferli gerast yfirleitt á löngum tímabilum, árþúsundum eða milljónum ára. Hlýnunin sem við sjáum nú er mun hraðari og ekkert náttúrulegt ferli skýrir þessa hröðu hækkun á CO₂ og hitastigi. Það er hins vegar skýrt samhengi milli losunar mannsins á koltvísýringi (t.d. með bruna jarðefnaeldsneytis og skógareyðingu) og núverandi hlýnunar. Meðalhiti Jarðar hefur hækkað um meira en 1,1°C frá upphafi iðnbyltingarinnar, og síðustu tíu ár hafa verið þau hlýjustu sem skrásett hafa verið, þar sem ný hitamet er sett ár eftir ár. 2. „Það var mjög kalt síðasta vetur, svo hlýnunin hlýtur að vera uppspuni.“ Stundum er veðri og loftslagi ruglað saman. Veðurbreytingar vísa til sveiflna í veðri yfir stutt tímabil en loftslag vísar til veðurs á ákveðnu svæði yfir lengra tímabil. Jafnvel þó kalt hafi verið á afmörkuðu svæði eða tímabili, hefur hlýnun haldið áfram á heimsvísu. Reyndar geta röskuð vindakerfi vegna loftslagsbreytinga stundum valdið óvenjulegum kuldaköstum á ákveðnum stöðum. 3. „Hitamælingar ná aðeins aftur til 1800, en Jörðin er milljarða ára gömul.“ Sannleikurinn er sá að beinar mælingar á hita ná aðeins aftur til 19. aldar en vísindamenn nota margvísleg óbein gögn eins og ískjarna, trjáhringi, setlög úr hafsbotni o.s.frv. til að draga ályktanir um loftslag í fortíðinni. Þessar rannsóknir sýna að hlýnunin sem á sér stað nú er óvenjulega hröð í sögulegu samhengi. Til dæmis var koltvísýringsstyrkur hærri á dögum risaeðlanna, en samsetning landa heimsins var einnig allt öðruvísi. Þá voru miklar eldvirknis- og sólarbreytingar einnig í gangi. Þetta skapaði allt annað loftslagskerfi en það sem við búum við í dag. Að bera saman loftslög í fortíðinni við loftslagið í dag þegar aðrir þættir í náttúrunni voru einnig öðruvísi án þess að taka mið af þessum ólíku þáttum er villandi. 4. „CO₂ er aðeins 0,04% af lofthjúpnum, það getur varla haft svo stór áhrif.“ Jafnvel smáar agnir eða lítill styrkur efna geta haft gífurleg áhrif. CO₂ er snefilmagn í andrúmsloftinu en hefur úrslitaáhrif á varmajafnvægi Jarðar. Gögn úr ískjörnum sýna að breytingar á CO₂ haldast í hendur við hitasveiflur í jarðsögu jafnvel þegar tekið er tillit til annarra þátta sem hafa áhrif á hitastig, eins og sólarvirkni og eldgos. Þetta gefur sterklega til kynna að orsakasamband sé á milli CO₂ og meðalhitastigs á Jörðinni. 5. „ Öfgaveður hefur ekki aukist vegna loftslagsbreytinga.“ Gögn og athuganir sýna skýrt að tíðni og styrkur öfgaveðra hefur aukist vegna loftslagsbreytinga. Hækkandi hitastig stuðlar að öflugri hitabylgjum, meiri úrkomu, langvarandi þurrkum og sterkari fellibyljum. Hlýrri höf veita stormum meiri orku, sem eykur eyðileggingarmátt þeirra, á meðan breyttar veðurkerfisbreytingar valda óstöðugra veðurfari. Þurrkar, sem verða bæði tíðari og langvinnari, auka einnig hættu á fleiri og alvarlegri skógareldum. Alþjóðaveðurfræðistofnunin og fjölmargar loftslagsrannsóknir staðfesta að loftslagsbreytingar eru einn helsti drifkraftur þessara breytinga og valda því að öfgaveður verða bæði tíðari og alvarlegri. 6. „Loftslagsbreytingar gætu verið gagnlegar.“ Sumir halda því fram að heitara loftslag gæti bætt lífsskilyrði á köldum svæðum. Hins vegar er heildarafleiðingin yfirgnæfandi neikvæð; öfgaveður, hækkandi sjávarstaða, tap á líffræðilegri fjölbreytni og ógnir við matvæla- og vatnsöryggi hafa víðtæk áhrif á samfélög. Framleiðsla í landbúnaði og náttúruleg vistkerfi styðjast við tiltölulega stöðugt loftslag; hröð hlýnun getur raskað því jafnvægi verulega. Jafnvel þótt til séu svæði sem njóta tímabundins ávinnings, vega þau ekki upp á móti fjölda slíkra neikvæðra þátta sem skapast víðs vegar um heim, svo sem tíðari þurrka, flóða, fellibylja og skógarelda. 7. „Það er of seint að gera nokkuð í loftslagsmálum.“ Ólíkt algengri svartsýni er ekki um algjört „allt eða ekkert“ að ræða þegar kemur að loftslagsmálum. Hvert brot úr gráðu sem við náum að sporna gegn skiptir verulegu máli fyrir afleiðingar hlýnunar, svo sem umfang ofsaveðurs, hraða hækkunar sjávarborðs og rask á vistkerfum. Þótt sumar rannsóknir bendi til þess að ákveðin hlýnun sé nú þegar „komin til að vera“, er samt sem áður hægt að draga verulega úr frekari uppsöfnun gróðurhúsalofttegunda. Að hætta notkun jarðefnaeldsneytis, auka nýtingu endurnýjanlegra orkugjafa eins og sólar- og vindorku, bæta orkunýtni í byggingum, samgöngum og iðnaði, auka sjálfbæra landnýting, innleiðing hringrásar í framleiðsu og neyslu og endurheimt vistkerfa getur saman hægt á hlýnun og dregið úr neikvæðum áhrifum. Allt frá einstaklingum til stofnana og ríkisstjórna geta allir lagt sitt af mörkum með því að taka ábyrgð á neyslu og framleiðslu, skýrri stefnumótun eða fjárfestingum í sjálfbærri tækni. Það sem skiptir mestu máli er að hafist sé handa sem fyrst. Gróðurhúsalofttegundir safnast upp í andrúmsloftinu yfir tíma og því fyrr sem brugðist er við, þeim mun betri möguleika höfum við á að takmarka hlýnun og draga úr alvarlegustu afleiðingunum. Engin ein aðgerð dugar ein og sér, en fjölmörg skref, stór og smá, geta haft veruleg áhrif til að tryggja bærilegt umhverfi fyrir komandi kynslóðir. Horfum fram á veginn Aðildarfélög Festu - miðstöðvar um sjálfbærni eru tæplega 200 íslensk fyrirtæki, stofnanir og samtök sem átta sig á ábyrgðinni sem fylgir áskorunum vegna loftslagsbreytinga. Þau vita líka að ábyrg rekstrarstjórnun, þar sem sjálfbærni er í forgrunni, getur búið til ný tækifæri til nýsköpunar og hagræðingar. Rekstraraðilar geta bæði komið í veg fyrir neikvæð umhverfisáhrif á sama tíma og þeir byggja upp traust og trúverðugleika í augum neytenda og fjárfesta. Einróma niðurstaða vísindafólks Þó að náttúrulegar sveiflur hafi mótað loftslag Jarðar í fortíðinni, er hröð hlýnun okkar daga fyrst og fremst afleiðing athafna mannsins, einkum vegna bruna jarðefnaeldsneytis. Rannsóknir á mörgum sviðum—eðlisfræði, efnafræði, jarðfræði, veðurfræði—styðja við þessa niðurstöðu og hrekja ranghugmyndir sem draga úr trúverðugleika loftslagsvísinda. Markmið stærsta loftslagssamnings ríkja heimsins, Parísarsamningsins, er að halda hlýnun Jarðar innan við 2°C, til að koma í veg fyrir alvarlegustu afleiðingar loftslagsbreytinga, eins og hækkun sjávarborðs og útbreiðslu eyðimerkur, sem gæti ógnað lífríki, mannlífi og efnahagi heimsins. Tvær gráður kann að hljóma lítið en Jörðin reiðir sig á þetta jafnvægi. Það er einnig mikilvægt að viðurkenna að óvissa er enn um nákvæma loftslagsnæmni (þ.e. nákvæmlega hversu mikið hlýnar fyrir hverja aukningu í CO₂) og svæðisbundna svörun (þ.e. hvernig mismunandi svæði muni upplifa þessa hlýnun). Engu að síður felur þetta ekki í sér neinn vafa um höfuðorsökina: Gróðurhúsalofttegundir af mannavöldum knýja áfram núverandi hlýnun. Að lokum hljótum við að spyrja: Hvor skýringin er líklegri til að vera rétt—niðurstaða mælinga og rannsókna þvert á rannsóknastofnanir og ríki um að aukning gróðurhúsalofttegunda orsaki hnattræna hlýnun, studd ótal beinum mælingum og skiljanlegum eðlisfræðilögmálum, eða hugmyndin um að þetta sé einfaldlega tilviljun vegna einhvers óþekkts náttúrulegs fyrirbæris sem engar gangreyndar rannsóknir hafa fundið? Allar helstu náttúrulegu orsakir hafa verið kannaðar og engin þeirra passar við þá miklu og skjótu hitabreytingu sem nú mælist jafn vel og losun gróðurhúsalofttegunda frá mönnum. Rökhugsun styður skýrt þá fyrrnefndu. Hér má nálgast nánari samantekt með vísun á heimildir, þ.a.m. upplýsingar um helstu áhrifaþætti á loftslag jarðar, gróðurhúsaáhrif og hvað gögnin sýna um nýlegar breytingar á CO₂ og hitastigi. Höfundar starfa hjá Festu - miðstöð um sjálfbærni: Kristinn Már Hilmarsson, sjálfbærnisérfræðingur og Elva Rakel Jónsdóttir, framkvæmdastjóri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loftslagsmál Mest lesið Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson Skoðun Bullandi hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Villa um fyrir bæjarbúum Vilhjálmur Árnason Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir Skoðun Olíufyrirtækin vissu Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Hvað myndi Sesselja segja? Hallbjörn V. Fríðhólm Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal Skoðun Skoðun Skoðun Villa um fyrir bæjarbúum Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Olíufyrirtækin vissu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Bullandi hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvað myndi Sesselja segja? Hallbjörn V. Fríðhólm skrifar Skoðun Vaxtastefna Seðlabankans – á kostnað launafólks Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson skrifar Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar Skoðun Velkomin til Helvítis Guðný Gústafsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit við Ísland? Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Hækka launin þín þegar fasteignamatið á íbúðinni þinni hækkar? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir skrifar Skoðun Sótt að hagsmunum atvinnulausra Steinar Harðarson skrifar Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar Skoðun Launamunur kynjanna eykst – Hvar liggur ábyrgðin? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Þegar sannleikurinn verður fórnarlamb Davíð Bergmann skrifar Skoðun Gefum íslensku séns – að tala íslensku við alla Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Réttnefni: Viðbragð við upplýsingaóreiðu Jón Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Farsæl framfaraskref á Sólheimum Sigurjón Örn Þórsson skrifar Skoðun Austurland – þrælanýlenda Íslands Björn Ármann Ólafsson skrifar Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Frelsi, framtíð og vistvænar samgöngur: Hvers vegna Ísland þarf að hugsa stærra Sigurborg Ósk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Atvinnustefna er alvöru mál Jóhannes Þór Skúlason skrifar Skoðun 1984 og Hunger Games á sama sviðinu Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Mikilvægi aukinnar verndunar hafsvæða og leiðrétting Hrönn Egilsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarna áratugi hefur afneitun loftslagsbreytinga farið minnkandi eftir því sem áhrif þeirra verða sýnilegri. Samt sem áður er tilhneiging til afneitunar enn til staðar og virðist jafnvel aukast í ákveðnum bergmálshellum. Misskilningur og rangar upplýsingar um orsakir og eðli loftslagsbreytinga eru enn á kreiki, oft drifnar áfram af hugmyndum um náttúrulegar sveiflur í loftslagi Jarðar. Hér förum við yfir sjö algengar mýtur um loftslagsbreytingar. 1. „Loftslagið hefur alltaf breyst náttúrulega.“ Sannarlega hefur loftslag Jarðar breyst í gegnum jarðsöguna, til dæmis með Milankovitch-sveiflum. En slík ferli gerast yfirleitt á löngum tímabilum, árþúsundum eða milljónum ára. Hlýnunin sem við sjáum nú er mun hraðari og ekkert náttúrulegt ferli skýrir þessa hröðu hækkun á CO₂ og hitastigi. Það er hins vegar skýrt samhengi milli losunar mannsins á koltvísýringi (t.d. með bruna jarðefnaeldsneytis og skógareyðingu) og núverandi hlýnunar. Meðalhiti Jarðar hefur hækkað um meira en 1,1°C frá upphafi iðnbyltingarinnar, og síðustu tíu ár hafa verið þau hlýjustu sem skrásett hafa verið, þar sem ný hitamet er sett ár eftir ár. 2. „Það var mjög kalt síðasta vetur, svo hlýnunin hlýtur að vera uppspuni.“ Stundum er veðri og loftslagi ruglað saman. Veðurbreytingar vísa til sveiflna í veðri yfir stutt tímabil en loftslag vísar til veðurs á ákveðnu svæði yfir lengra tímabil. Jafnvel þó kalt hafi verið á afmörkuðu svæði eða tímabili, hefur hlýnun haldið áfram á heimsvísu. Reyndar geta röskuð vindakerfi vegna loftslagsbreytinga stundum valdið óvenjulegum kuldaköstum á ákveðnum stöðum. 3. „Hitamælingar ná aðeins aftur til 1800, en Jörðin er milljarða ára gömul.“ Sannleikurinn er sá að beinar mælingar á hita ná aðeins aftur til 19. aldar en vísindamenn nota margvísleg óbein gögn eins og ískjarna, trjáhringi, setlög úr hafsbotni o.s.frv. til að draga ályktanir um loftslag í fortíðinni. Þessar rannsóknir sýna að hlýnunin sem á sér stað nú er óvenjulega hröð í sögulegu samhengi. Til dæmis var koltvísýringsstyrkur hærri á dögum risaeðlanna, en samsetning landa heimsins var einnig allt öðruvísi. Þá voru miklar eldvirknis- og sólarbreytingar einnig í gangi. Þetta skapaði allt annað loftslagskerfi en það sem við búum við í dag. Að bera saman loftslög í fortíðinni við loftslagið í dag þegar aðrir þættir í náttúrunni voru einnig öðruvísi án þess að taka mið af þessum ólíku þáttum er villandi. 4. „CO₂ er aðeins 0,04% af lofthjúpnum, það getur varla haft svo stór áhrif.“ Jafnvel smáar agnir eða lítill styrkur efna geta haft gífurleg áhrif. CO₂ er snefilmagn í andrúmsloftinu en hefur úrslitaáhrif á varmajafnvægi Jarðar. Gögn úr ískjörnum sýna að breytingar á CO₂ haldast í hendur við hitasveiflur í jarðsögu jafnvel þegar tekið er tillit til annarra þátta sem hafa áhrif á hitastig, eins og sólarvirkni og eldgos. Þetta gefur sterklega til kynna að orsakasamband sé á milli CO₂ og meðalhitastigs á Jörðinni. 5. „ Öfgaveður hefur ekki aukist vegna loftslagsbreytinga.“ Gögn og athuganir sýna skýrt að tíðni og styrkur öfgaveðra hefur aukist vegna loftslagsbreytinga. Hækkandi hitastig stuðlar að öflugri hitabylgjum, meiri úrkomu, langvarandi þurrkum og sterkari fellibyljum. Hlýrri höf veita stormum meiri orku, sem eykur eyðileggingarmátt þeirra, á meðan breyttar veðurkerfisbreytingar valda óstöðugra veðurfari. Þurrkar, sem verða bæði tíðari og langvinnari, auka einnig hættu á fleiri og alvarlegri skógareldum. Alþjóðaveðurfræðistofnunin og fjölmargar loftslagsrannsóknir staðfesta að loftslagsbreytingar eru einn helsti drifkraftur þessara breytinga og valda því að öfgaveður verða bæði tíðari og alvarlegri. 6. „Loftslagsbreytingar gætu verið gagnlegar.“ Sumir halda því fram að heitara loftslag gæti bætt lífsskilyrði á köldum svæðum. Hins vegar er heildarafleiðingin yfirgnæfandi neikvæð; öfgaveður, hækkandi sjávarstaða, tap á líffræðilegri fjölbreytni og ógnir við matvæla- og vatnsöryggi hafa víðtæk áhrif á samfélög. Framleiðsla í landbúnaði og náttúruleg vistkerfi styðjast við tiltölulega stöðugt loftslag; hröð hlýnun getur raskað því jafnvægi verulega. Jafnvel þótt til séu svæði sem njóta tímabundins ávinnings, vega þau ekki upp á móti fjölda slíkra neikvæðra þátta sem skapast víðs vegar um heim, svo sem tíðari þurrka, flóða, fellibylja og skógarelda. 7. „Það er of seint að gera nokkuð í loftslagsmálum.“ Ólíkt algengri svartsýni er ekki um algjört „allt eða ekkert“ að ræða þegar kemur að loftslagsmálum. Hvert brot úr gráðu sem við náum að sporna gegn skiptir verulegu máli fyrir afleiðingar hlýnunar, svo sem umfang ofsaveðurs, hraða hækkunar sjávarborðs og rask á vistkerfum. Þótt sumar rannsóknir bendi til þess að ákveðin hlýnun sé nú þegar „komin til að vera“, er samt sem áður hægt að draga verulega úr frekari uppsöfnun gróðurhúsalofttegunda. Að hætta notkun jarðefnaeldsneytis, auka nýtingu endurnýjanlegra orkugjafa eins og sólar- og vindorku, bæta orkunýtni í byggingum, samgöngum og iðnaði, auka sjálfbæra landnýting, innleiðing hringrásar í framleiðsu og neyslu og endurheimt vistkerfa getur saman hægt á hlýnun og dregið úr neikvæðum áhrifum. Allt frá einstaklingum til stofnana og ríkisstjórna geta allir lagt sitt af mörkum með því að taka ábyrgð á neyslu og framleiðslu, skýrri stefnumótun eða fjárfestingum í sjálfbærri tækni. Það sem skiptir mestu máli er að hafist sé handa sem fyrst. Gróðurhúsalofttegundir safnast upp í andrúmsloftinu yfir tíma og því fyrr sem brugðist er við, þeim mun betri möguleika höfum við á að takmarka hlýnun og draga úr alvarlegustu afleiðingunum. Engin ein aðgerð dugar ein og sér, en fjölmörg skref, stór og smá, geta haft veruleg áhrif til að tryggja bærilegt umhverfi fyrir komandi kynslóðir. Horfum fram á veginn Aðildarfélög Festu - miðstöðvar um sjálfbærni eru tæplega 200 íslensk fyrirtæki, stofnanir og samtök sem átta sig á ábyrgðinni sem fylgir áskorunum vegna loftslagsbreytinga. Þau vita líka að ábyrg rekstrarstjórnun, þar sem sjálfbærni er í forgrunni, getur búið til ný tækifæri til nýsköpunar og hagræðingar. Rekstraraðilar geta bæði komið í veg fyrir neikvæð umhverfisáhrif á sama tíma og þeir byggja upp traust og trúverðugleika í augum neytenda og fjárfesta. Einróma niðurstaða vísindafólks Þó að náttúrulegar sveiflur hafi mótað loftslag Jarðar í fortíðinni, er hröð hlýnun okkar daga fyrst og fremst afleiðing athafna mannsins, einkum vegna bruna jarðefnaeldsneytis. Rannsóknir á mörgum sviðum—eðlisfræði, efnafræði, jarðfræði, veðurfræði—styðja við þessa niðurstöðu og hrekja ranghugmyndir sem draga úr trúverðugleika loftslagsvísinda. Markmið stærsta loftslagssamnings ríkja heimsins, Parísarsamningsins, er að halda hlýnun Jarðar innan við 2°C, til að koma í veg fyrir alvarlegustu afleiðingar loftslagsbreytinga, eins og hækkun sjávarborðs og útbreiðslu eyðimerkur, sem gæti ógnað lífríki, mannlífi og efnahagi heimsins. Tvær gráður kann að hljóma lítið en Jörðin reiðir sig á þetta jafnvægi. Það er einnig mikilvægt að viðurkenna að óvissa er enn um nákvæma loftslagsnæmni (þ.e. nákvæmlega hversu mikið hlýnar fyrir hverja aukningu í CO₂) og svæðisbundna svörun (þ.e. hvernig mismunandi svæði muni upplifa þessa hlýnun). Engu að síður felur þetta ekki í sér neinn vafa um höfuðorsökina: Gróðurhúsalofttegundir af mannavöldum knýja áfram núverandi hlýnun. Að lokum hljótum við að spyrja: Hvor skýringin er líklegri til að vera rétt—niðurstaða mælinga og rannsókna þvert á rannsóknastofnanir og ríki um að aukning gróðurhúsalofttegunda orsaki hnattræna hlýnun, studd ótal beinum mælingum og skiljanlegum eðlisfræðilögmálum, eða hugmyndin um að þetta sé einfaldlega tilviljun vegna einhvers óþekkts náttúrulegs fyrirbæris sem engar gangreyndar rannsóknir hafa fundið? Allar helstu náttúrulegu orsakir hafa verið kannaðar og engin þeirra passar við þá miklu og skjótu hitabreytingu sem nú mælist jafn vel og losun gróðurhúsalofttegunda frá mönnum. Rökhugsun styður skýrt þá fyrrnefndu. Hér má nálgast nánari samantekt með vísun á heimildir, þ.a.m. upplýsingar um helstu áhrifaþætti á loftslag jarðar, gróðurhúsaáhrif og hvað gögnin sýna um nýlegar breytingar á CO₂ og hitastigi. Höfundar starfa hjá Festu - miðstöð um sjálfbærni: Kristinn Már Hilmarsson, sjálfbærnisérfræðingur og Elva Rakel Jónsdóttir, framkvæmdastjóri.
Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal Skoðun
Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson skrifar
Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar
Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar
Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar
Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar
Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar
Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar
Skoðun Frelsi, framtíð og vistvænar samgöngur: Hvers vegna Ísland þarf að hugsa stærra Sigurborg Ósk Haraldsdóttir skrifar
Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal Skoðun