Gefur reikniformúlu tollgjaldanna falleinkunn Silja Rún Sigurbjörnsdóttir skrifar 7. apríl 2025 22:01 Konráð S. Guðjónsson óttast áhrif tollgjaldanna á almenning. Vísir/Ívar Fannar Fjórir dagar eru síðan Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, setti tollgjöld á innflutningsvörur til Bandaríkjanna og hafa markaðir brugðist harkalega við. Hagfræðingur gefur reikniformúlu tollgjaldanna falleinkunn. Markaðir víðs vegar um heim hafa brugðist illa við tollgjöldum Trumps, til að mynda varð algjört verðfall á Wall Street auk falls í mörkuðum í Evrópu og Asíu. „Fyrst og fremst mikil óvissa um hvaða afleiðingar þetta mun hafa í för með sér. Það er kannski ein ástæðan fyrir því að við sjáum enn og aftur þessa þróun á mörkuðum í dag er að við erum að sjá skýrari vísbendingar um það að Trump og hans fólk sé alvara með því að keyra þetta í gegn. Þetta er ekki einhvers konar leið til að fá einhverjar betri samninga við aðra,“ segir Konráð S. Guðjónsson, hagfræðingur og efnahagsráðgjafi síðustu ríkisstjórnarinnar. Trump tilkynnti tollgjöldin með spjaldi sem hann hélt á lofti. Ísland hlaut tíu prósenta tollgjöld en 34 prósent tollgjöld fara á innflutningsvörur í Kína og tuttugu prósent frá Evrópusambandinu. Konráð segir aðferðina sem farin var til að reikna út tollgjöldin galna. „Í raun og veru er þetta bara reiknað með einhverri formúlu sem að ég held að fólk sé ennþá að átta sig á hversu galin er. Ef að nemandi á fyrsta ári í hagfræði myndi kokka þetta upp þá held ég að hann yrði felldur umsvifalaust fyrir að nota þessa aðferðafræði. Það gat enginn gert sér í hugarlund að setja tolla með þessum grundvelli en þetta virðist einfaldlega vera veruleikinn og við þurfum einhvern veginn að fóta okkur í nýja og skrýtna umhverfi.“ Konráð óttast að tollgjöldin gætu farið að hafa áhrif á almenning hérlendis. Ísland sé mjög háð utanríkisviðskiptum. „Við flytjum út til dæmis sjávarafurðir fyrir fimmtíu milljarða og aðrar vörur upp á rúmlega annað eins, fáum fullt af bandarískum ferðamönnum og ég held að við þurfum að sjá það. Maður er búinn að heyra að það er eðlilega mikill ótti um áhrifin á ferðaþjónustuna hérna og vegna þess að þetta getur þýtt til skamms tíma niðursveiflu í Bandaríkjunum og dragi þá úr ferðavilja,“ segir hann. „Á móti er kannski smá huggun gegn harmi að það er ekki verið að setja tolla á ferðalög þannig að það gæti verið að neyslan færist í meiri mæli í ferðalög milli landa eða þjónustuviðskipti en hver veit hvað Trump vill taka upp á þessum efnum.“ Skattar og tollar Donald Trump Bandaríkin Mest lesið Innbú Play til sölu: Gæti aflað búinu fjórtán milljóna króna Viðskipti innlent Rifjar Ímon-málið upp 17 árum seinna: „Hreint og beint ofbeldi af hálfu opinberra starfsmanna“ Viðskipti innlent Telur um dulda launahækkun skrifstofufólks að ræða Viðskipti innlent Segja falda launauppbót hjá níu af hverjum tíu stofnunum ríkisins Viðskipti innlent Nú er ekki hægt að afskrá flugvélar nema að greiða gjöldin Viðskipti innlent Eva og Guðrún nýir forstöðumenn hjá Icelandair Viðskipti innlent Ísland verði leiðandi í þróun varna og viðskipta á Norðurslóðum Viðskipti innlent „Það er kennitöluflakk í skilgreiningu sinni“ Viðskipti innlent Bein útsending: Er gervigreindin alvöru tækifæri fyrir Ísland? Viðskipti innlent Davíð Ernir til liðs við Athygli Viðskipti innlent Fleiri fréttir Rúmlega þriðjungs samdráttur í olíuvinnslu í Rússlandi Burger King opnar fyrsta staðinn á Grænlandi Eigandinn hættir sem forstjóri Trump setur tolla á lyf, vörubíla og húsgögn Murdoch-feðgar verði meðal kaupenda TikTok Ben kveður Jerry Nálgast samkomulag um TikTok Breytingar hjá Microsoft koma fyrirtækinu hjá sektum Ellison klórar í hælana á Musk Danski lyfjarisinn að baki Ozempic segir upp þúsundum manna Útvaldi sonurinn tryggir sér stjórn Murdoch-veldisins Vilja að Musk fái allt að 122 billjónir á næsta áratug Vara við „Lafufu“ Framkvæmdastjóri Nestlé látinn fara í kjölfar ástarsambands Sjá meira
Markaðir víðs vegar um heim hafa brugðist illa við tollgjöldum Trumps, til að mynda varð algjört verðfall á Wall Street auk falls í mörkuðum í Evrópu og Asíu. „Fyrst og fremst mikil óvissa um hvaða afleiðingar þetta mun hafa í för með sér. Það er kannski ein ástæðan fyrir því að við sjáum enn og aftur þessa þróun á mörkuðum í dag er að við erum að sjá skýrari vísbendingar um það að Trump og hans fólk sé alvara með því að keyra þetta í gegn. Þetta er ekki einhvers konar leið til að fá einhverjar betri samninga við aðra,“ segir Konráð S. Guðjónsson, hagfræðingur og efnahagsráðgjafi síðustu ríkisstjórnarinnar. Trump tilkynnti tollgjöldin með spjaldi sem hann hélt á lofti. Ísland hlaut tíu prósenta tollgjöld en 34 prósent tollgjöld fara á innflutningsvörur í Kína og tuttugu prósent frá Evrópusambandinu. Konráð segir aðferðina sem farin var til að reikna út tollgjöldin galna. „Í raun og veru er þetta bara reiknað með einhverri formúlu sem að ég held að fólk sé ennþá að átta sig á hversu galin er. Ef að nemandi á fyrsta ári í hagfræði myndi kokka þetta upp þá held ég að hann yrði felldur umsvifalaust fyrir að nota þessa aðferðafræði. Það gat enginn gert sér í hugarlund að setja tolla með þessum grundvelli en þetta virðist einfaldlega vera veruleikinn og við þurfum einhvern veginn að fóta okkur í nýja og skrýtna umhverfi.“ Konráð óttast að tollgjöldin gætu farið að hafa áhrif á almenning hérlendis. Ísland sé mjög háð utanríkisviðskiptum. „Við flytjum út til dæmis sjávarafurðir fyrir fimmtíu milljarða og aðrar vörur upp á rúmlega annað eins, fáum fullt af bandarískum ferðamönnum og ég held að við þurfum að sjá það. Maður er búinn að heyra að það er eðlilega mikill ótti um áhrifin á ferðaþjónustuna hérna og vegna þess að þetta getur þýtt til skamms tíma niðursveiflu í Bandaríkjunum og dragi þá úr ferðavilja,“ segir hann. „Á móti er kannski smá huggun gegn harmi að það er ekki verið að setja tolla á ferðalög þannig að það gæti verið að neyslan færist í meiri mæli í ferðalög milli landa eða þjónustuviðskipti en hver veit hvað Trump vill taka upp á þessum efnum.“
Skattar og tollar Donald Trump Bandaríkin Mest lesið Innbú Play til sölu: Gæti aflað búinu fjórtán milljóna króna Viðskipti innlent Rifjar Ímon-málið upp 17 árum seinna: „Hreint og beint ofbeldi af hálfu opinberra starfsmanna“ Viðskipti innlent Telur um dulda launahækkun skrifstofufólks að ræða Viðskipti innlent Segja falda launauppbót hjá níu af hverjum tíu stofnunum ríkisins Viðskipti innlent Nú er ekki hægt að afskrá flugvélar nema að greiða gjöldin Viðskipti innlent Eva og Guðrún nýir forstöðumenn hjá Icelandair Viðskipti innlent Ísland verði leiðandi í þróun varna og viðskipta á Norðurslóðum Viðskipti innlent „Það er kennitöluflakk í skilgreiningu sinni“ Viðskipti innlent Bein útsending: Er gervigreindin alvöru tækifæri fyrir Ísland? Viðskipti innlent Davíð Ernir til liðs við Athygli Viðskipti innlent Fleiri fréttir Rúmlega þriðjungs samdráttur í olíuvinnslu í Rússlandi Burger King opnar fyrsta staðinn á Grænlandi Eigandinn hættir sem forstjóri Trump setur tolla á lyf, vörubíla og húsgögn Murdoch-feðgar verði meðal kaupenda TikTok Ben kveður Jerry Nálgast samkomulag um TikTok Breytingar hjá Microsoft koma fyrirtækinu hjá sektum Ellison klórar í hælana á Musk Danski lyfjarisinn að baki Ozempic segir upp þúsundum manna Útvaldi sonurinn tryggir sér stjórn Murdoch-veldisins Vilja að Musk fái allt að 122 billjónir á næsta áratug Vara við „Lafufu“ Framkvæmdastjóri Nestlé látinn fara í kjölfar ástarsambands Sjá meira
Rifjar Ímon-málið upp 17 árum seinna: „Hreint og beint ofbeldi af hálfu opinberra starfsmanna“ Viðskipti innlent
Rifjar Ímon-málið upp 17 árum seinna: „Hreint og beint ofbeldi af hálfu opinberra starfsmanna“ Viðskipti innlent