Hvernig er nýr páfi valinn? Rafn Ágúst Ragnarsson skrifar 21. apríl 2025 11:03 Kardinálarnir ganga inn í Sixtínsku kapelluna til að velja nýjan páfa eftir andlát Jóhanness Páls II. AP Frans páfi er látinn og því mun kaþólska kirkjan, stærsta trúfélag heims, brátt velja sér nýjan leiðtoga. Kjör nýs páfa má hefjast að fjórtán dögum liðnum frá andláti sitjandi páfa. Um páfakjör gilda strangar, aldagamlar reglur og hefðir. Frans páfi lést í morgun 88 ára að aldri. Hann hafði gegnt embætti andlegs leiðtoga kaþólsku kirkjunnar og stjórnmálalegs leiðtoga Páfagarðs í tólf ár. Hann hafði skömmu fyrir andlát sitt breytt hinu hefðbundna ferli við útför páfa. Til dæmis verður lík hans ekki til sýnis á upphækkuðum palli í Péturskirkju heldur verður syrgjendum boðið að votta honum virðingu sína í kistu sinni. Þar að auki verður Frans fyrstur páfa í meira en öld til að vera grafinn utan Páfagarðs. Hann verður lagður til hinstu hvílu í Basiliku heilagrar Maríu í Róm. Kardinálar einangraðir frá umheiminum Við andlát páfa koma kardinálar kaþólsku kirkjunnar til Rómar en kardinálar mynda sérstaka ráðsnefnd páfans. Þeir koma hvaðanæva að úr heiminum og eiga að endurspegla kirkjuna sem heild. Kardinálar eru allir útnefndir af páfa og eru yfirleitt biskupar. Í dag eru 252 kaþólskir kardinálar og af þeim geta 138 greitt atkvæði með næsta páfa. Er það vegna þess að aðeins þeir kardinálar sem eru undir áttræðu geta greitt atkvæði í páfakjöri. Hinir mega þó taka þátt í umræðum kardinálaráðsins. Hin víðfræga Sixtínska kapella þar sem páfakjör fer fram.AP Á meðan páfakjör fer fram mega kardinálar ekki ræða við fjölmiðla eða nokkurn mann. Þegar umræður um kjörið hefjast eru þeir læstir inni í Sixtínsku kapellunni með lykli, cum clave á latínu þar sem alþjóðlega hugtakið yfir páfakjörið á sifjar sínar. Þar eru þeir í fullkominni einangrun þangað til nýr páfi er valinn, án aðgangs að fjölmiðlum, hvort sem það er í formi blaða, netmiðla, útvarps eða sjónvarps og farsímar eru með öllu bannaðir. Mikil leynd hvílir yfir þessari samkomu kardinálanna og eru allar dyr sixtínsku kapellunnar innsiglaðar og inngangsins gætt af öryggisvörðum. Í kapellunni eru hásæti fyrir hvern kardinála og er hásæti hvers og eins hulið fjólubláu klæði og fyrir framan hvert hásæti er borð sem einnig er hulið fjólubláu klæði. Á altari Sixtínsku kapellunnar eru svo atkvæðaseðlar, stór kaleikur sem notaður er undir ösku seðlanna, grunnur diskur sem atkvæðin eru sett í þegar þau eru talin, silfurkassi sem notaður er þegar atkvæðaseðlarnir eru brenndir og kassi sem færður er til kardinála sem hugsanlega er of veikburða til að koma til kapellunnar sjálfrar. „Habemus papam“ Í enda kapellunnar er lítill ofn þar sem atkvæðaseðlarnir eru brenndir að kosningum loknum en kosið er fjórum sinnum á dag á meðan kjöri stendur, tvisvar árla dags og tvisvar síðdegis. Á atkvæðaseðli kardinálanna stendur: „Eligo in summum pontificem,“ sem á íslensku myndi útleggjast sem: „Ég kýs til æðsta biskups,“ og það botna þeir með nafni þess sem þeir vilja kjósa til embættis páfa. Ofninn sem notaður er til að brenna seðlana er þannig gerður að reykurinn frá honum liðast upp á þak kapellunnar. Ef enginn fær tvo þriðju hluta atkvæða eru seðlarnir brenndir og litarefni sett með í ofninn. Við það verður reykurinn svartur og umheimurinn fær að vita að kjósa þurfi aftur. Þegar páfi er valinn eru atkvæðaseðlarnir brenndir með hvítu litarefni, áður voru seðlarnir einir brenndir en árið 1978 þegar Jóhannes Páll fyrsti var kjörinn páfi kom grár reykur úr strompinum. Síðan þá hefur hvítt litarefni verið sett í ofn til að tryggja það að ljóst liggi fyrir þegar páfi hefur verið valinn. Þá sér umheimurinn að nýr páfi hefur verið valinn og er því yfirleitt fagnað mjög á Péturstorgi og víða um heim. Hvítur reykur þyrlast úr strompi kapellunnar til að tilkynna það heiminum að Frans hafi verið valinn páfi árið 2013.AP Fjólubláu klæðin eru þá fjarlægð af sætum allra kardinála nema þess sem kjörinn var. Hann er þá spurður hvort hann samþykki kjörið og þá hvaða nafn hann hyggist taka og þá er hann formlega orðinn páfi. Engar sérstakar reglur gilda um það hvaða nafn páfar velja en gjarnan eru nöfn dýrðlinga eða annarra páfa sem hinn kjörni heldur sérstaklega upp á valin. Djákni kardinálaráðsins stígur út á svalir Péturskirkju að kosningunni lokinni til að ávarpa mannfjöldann á Péturstorgi sem telur oft tugi þúsunda kaþólikka um allan heim ógleymdum sem fylgjast með í beinni útsendingu í sjónvarpi og á netinu. Hann segir: „Annuntio vobis gaudium magnum: Habemus papam,“ eða á íslensku: „Ég færi ykkur gleðifréttir: Við höfum páfa.“ Páfagarður Andlát Frans páfa Trúmál Fréttaskýringar Páfakjör 2025 Mest lesið Ætlaði ekki að trúa því að sonurinn hefði sjálfur staðið upp úr bílnum Innlent Norðmenn uggandi vegna mögulegra viðbragða Trump Erlent Grínaðist með Möggu Stínu: „Fyrsta líflátshótunin kom 18 mínútum seinna“ Innlent Tókst ekki að sanna að Brim bæri ábyrgð á dauða sonar þeirra Innlent Nóbelsnefndin hafi valið pólitík fram yfir frið Erlent Venesúelskur stjórnarandstæðingur hlaut friðarverðlaun Nóbels Erlent Magga Stína í flugi á leið til Istanbúl Innlent Gummi reiður: „Kominn tími til að þeir sem ráða opni augun“ Innlent Bein útsending: Hver hlýtur friðarverðlaun Nóbels? Erlent Samfylkingin með mesta fylgi allra flokka Innlent Fleiri fréttir Norska ríkisstjórnin slær skipagöngin út af borðinu Hótar að beita Hamas hörðu afvopnist samtökin ekki Nóbelsnefndin hafi valið pólitík fram yfir frið Settu forsetann af vegna glæpaöldu í Perú Venesúelskur stjórnarandstæðingur hlaut friðarverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur friðarverðlaun Nóbels? Taívanir vilja reisa varnarhjúp gegn Kína Harðar árásir á Kænugarð í nótt Norðmenn uggandi vegna mögulegra viðbragða Trump Vopnahlé tekur gildi Annar andstæðingur Trumps ákærður Hægagangur á rússneska hagkerfinu Sagðir skoða að færa Eurovision verði Ísraelum meinuð þátttaka Dómur þyngdur yfir nauðgara Pelicot Myndir: Hágrátið og hlegið þegar fréttir bárust af friðarsamkomulagi Von um frið en uggur um efndir Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Kenna Evrópu- og Bandaríkjamönnum um litlar líkur á friði Handtekinn fyrir að kveikja skæðasta eld Los Angeles Fá Nóbelsverðlaun fyrir þróun málmlífrænna grinda Tengdasonur Trumps mætir til Egyptalands Dularfull brotlending nærri Area 51 Trump og „maðurinn með ljáinn“ hóta að greiða ekki laun Engan óraði fyrir framhaldinu Súdanskur uppreisnarleiðtogi sakfelldur fyrir stríðsglæpi Nýkjörinn bæjarstjóri alvarlega særður eftir stunguárás Fá Nóbelinn fyrir rannsóknir sínar á sviði skammtafræði Tvö ár liðin frá árásum Hamas á Ísrael Vill vita hvað Úkraínumenn vilja gera við bandarískar stýriflaugar Hæstiréttur hafnar Maxwell Sjá meira
Frans páfi lést í morgun 88 ára að aldri. Hann hafði gegnt embætti andlegs leiðtoga kaþólsku kirkjunnar og stjórnmálalegs leiðtoga Páfagarðs í tólf ár. Hann hafði skömmu fyrir andlát sitt breytt hinu hefðbundna ferli við útför páfa. Til dæmis verður lík hans ekki til sýnis á upphækkuðum palli í Péturskirkju heldur verður syrgjendum boðið að votta honum virðingu sína í kistu sinni. Þar að auki verður Frans fyrstur páfa í meira en öld til að vera grafinn utan Páfagarðs. Hann verður lagður til hinstu hvílu í Basiliku heilagrar Maríu í Róm. Kardinálar einangraðir frá umheiminum Við andlát páfa koma kardinálar kaþólsku kirkjunnar til Rómar en kardinálar mynda sérstaka ráðsnefnd páfans. Þeir koma hvaðanæva að úr heiminum og eiga að endurspegla kirkjuna sem heild. Kardinálar eru allir útnefndir af páfa og eru yfirleitt biskupar. Í dag eru 252 kaþólskir kardinálar og af þeim geta 138 greitt atkvæði með næsta páfa. Er það vegna þess að aðeins þeir kardinálar sem eru undir áttræðu geta greitt atkvæði í páfakjöri. Hinir mega þó taka þátt í umræðum kardinálaráðsins. Hin víðfræga Sixtínska kapella þar sem páfakjör fer fram.AP Á meðan páfakjör fer fram mega kardinálar ekki ræða við fjölmiðla eða nokkurn mann. Þegar umræður um kjörið hefjast eru þeir læstir inni í Sixtínsku kapellunni með lykli, cum clave á latínu þar sem alþjóðlega hugtakið yfir páfakjörið á sifjar sínar. Þar eru þeir í fullkominni einangrun þangað til nýr páfi er valinn, án aðgangs að fjölmiðlum, hvort sem það er í formi blaða, netmiðla, útvarps eða sjónvarps og farsímar eru með öllu bannaðir. Mikil leynd hvílir yfir þessari samkomu kardinálanna og eru allar dyr sixtínsku kapellunnar innsiglaðar og inngangsins gætt af öryggisvörðum. Í kapellunni eru hásæti fyrir hvern kardinála og er hásæti hvers og eins hulið fjólubláu klæði og fyrir framan hvert hásæti er borð sem einnig er hulið fjólubláu klæði. Á altari Sixtínsku kapellunnar eru svo atkvæðaseðlar, stór kaleikur sem notaður er undir ösku seðlanna, grunnur diskur sem atkvæðin eru sett í þegar þau eru talin, silfurkassi sem notaður er þegar atkvæðaseðlarnir eru brenndir og kassi sem færður er til kardinála sem hugsanlega er of veikburða til að koma til kapellunnar sjálfrar. „Habemus papam“ Í enda kapellunnar er lítill ofn þar sem atkvæðaseðlarnir eru brenndir að kosningum loknum en kosið er fjórum sinnum á dag á meðan kjöri stendur, tvisvar árla dags og tvisvar síðdegis. Á atkvæðaseðli kardinálanna stendur: „Eligo in summum pontificem,“ sem á íslensku myndi útleggjast sem: „Ég kýs til æðsta biskups,“ og það botna þeir með nafni þess sem þeir vilja kjósa til embættis páfa. Ofninn sem notaður er til að brenna seðlana er þannig gerður að reykurinn frá honum liðast upp á þak kapellunnar. Ef enginn fær tvo þriðju hluta atkvæða eru seðlarnir brenndir og litarefni sett með í ofninn. Við það verður reykurinn svartur og umheimurinn fær að vita að kjósa þurfi aftur. Þegar páfi er valinn eru atkvæðaseðlarnir brenndir með hvítu litarefni, áður voru seðlarnir einir brenndir en árið 1978 þegar Jóhannes Páll fyrsti var kjörinn páfi kom grár reykur úr strompinum. Síðan þá hefur hvítt litarefni verið sett í ofn til að tryggja það að ljóst liggi fyrir þegar páfi hefur verið valinn. Þá sér umheimurinn að nýr páfi hefur verið valinn og er því yfirleitt fagnað mjög á Péturstorgi og víða um heim. Hvítur reykur þyrlast úr strompi kapellunnar til að tilkynna það heiminum að Frans hafi verið valinn páfi árið 2013.AP Fjólubláu klæðin eru þá fjarlægð af sætum allra kardinála nema þess sem kjörinn var. Hann er þá spurður hvort hann samþykki kjörið og þá hvaða nafn hann hyggist taka og þá er hann formlega orðinn páfi. Engar sérstakar reglur gilda um það hvaða nafn páfar velja en gjarnan eru nöfn dýrðlinga eða annarra páfa sem hinn kjörni heldur sérstaklega upp á valin. Djákni kardinálaráðsins stígur út á svalir Péturskirkju að kosningunni lokinni til að ávarpa mannfjöldann á Péturstorgi sem telur oft tugi þúsunda kaþólikka um allan heim ógleymdum sem fylgjast með í beinni útsendingu í sjónvarpi og á netinu. Hann segir: „Annuntio vobis gaudium magnum: Habemus papam,“ eða á íslensku: „Ég færi ykkur gleðifréttir: Við höfum páfa.“
Páfagarður Andlát Frans páfa Trúmál Fréttaskýringar Páfakjör 2025 Mest lesið Ætlaði ekki að trúa því að sonurinn hefði sjálfur staðið upp úr bílnum Innlent Norðmenn uggandi vegna mögulegra viðbragða Trump Erlent Grínaðist með Möggu Stínu: „Fyrsta líflátshótunin kom 18 mínútum seinna“ Innlent Tókst ekki að sanna að Brim bæri ábyrgð á dauða sonar þeirra Innlent Nóbelsnefndin hafi valið pólitík fram yfir frið Erlent Venesúelskur stjórnarandstæðingur hlaut friðarverðlaun Nóbels Erlent Magga Stína í flugi á leið til Istanbúl Innlent Gummi reiður: „Kominn tími til að þeir sem ráða opni augun“ Innlent Bein útsending: Hver hlýtur friðarverðlaun Nóbels? Erlent Samfylkingin með mesta fylgi allra flokka Innlent Fleiri fréttir Norska ríkisstjórnin slær skipagöngin út af borðinu Hótar að beita Hamas hörðu afvopnist samtökin ekki Nóbelsnefndin hafi valið pólitík fram yfir frið Settu forsetann af vegna glæpaöldu í Perú Venesúelskur stjórnarandstæðingur hlaut friðarverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur friðarverðlaun Nóbels? Taívanir vilja reisa varnarhjúp gegn Kína Harðar árásir á Kænugarð í nótt Norðmenn uggandi vegna mögulegra viðbragða Trump Vopnahlé tekur gildi Annar andstæðingur Trumps ákærður Hægagangur á rússneska hagkerfinu Sagðir skoða að færa Eurovision verði Ísraelum meinuð þátttaka Dómur þyngdur yfir nauðgara Pelicot Myndir: Hágrátið og hlegið þegar fréttir bárust af friðarsamkomulagi Von um frið en uggur um efndir Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Kenna Evrópu- og Bandaríkjamönnum um litlar líkur á friði Handtekinn fyrir að kveikja skæðasta eld Los Angeles Fá Nóbelsverðlaun fyrir þróun málmlífrænna grinda Tengdasonur Trumps mætir til Egyptalands Dularfull brotlending nærri Area 51 Trump og „maðurinn með ljáinn“ hóta að greiða ekki laun Engan óraði fyrir framhaldinu Súdanskur uppreisnarleiðtogi sakfelldur fyrir stríðsglæpi Nýkjörinn bæjarstjóri alvarlega særður eftir stunguárás Fá Nóbelinn fyrir rannsóknir sínar á sviði skammtafræði Tvö ár liðin frá árásum Hamas á Ísrael Vill vita hvað Úkraínumenn vilja gera við bandarískar stýriflaugar Hæstiréttur hafnar Maxwell Sjá meira