Skoðun

Ömur­legur fyrri hálf­leikur – en er enn von?

Sigvaldi Einarsson skrifar

Ísland hefur sofið á verðinum í fyrri hálfleik gervigreindar, en með samstöðu og kjarki getum við snúið leiknum okkur í hag.

Leikskipulagið – við þurfum plan

Enginn vinnur án skýrrar áætlunar. MIT, McKinsey og Gartner hafa sýnt að aðeins 5% fyrirtækja ná raunverulegum arði af gervigreindar verkefnum sínum. Hin 95% festast í tilraunum eða týnast í óljósum framtíðardraugum. Það sem skilur þau sem ná árangri frá hinum er einfalt: skýrt plan, fókus á raunveruleg verkefni og stöðug fjárfesting í þekkingu fólksins.

Ef Ísland ætlar að vera í sigursæla hópnum þurfum við að gera slíkt hið sama. Þetta er ekki mál einstakra ráðuneyta – þetta er þjóðarátak þar sem stjórnvöld, atvinnulíf, háskólar og almenningur verða að spila saman.

Undirbúningurinn – þjálfun, þekking og liðsheild

Við vinnum ekki leik ef leikmenn eru óundirbúnir. Ísland þarf að byggja upp þekkingu á öllum stigum – í skólum, háskólum og í atvinnulífinu. Starfsfólk í öllum geirum þarf að fá að læra, prófa og nota gervigreind.

Gervigreindarsetur Íslands er lykillinn. Þar getum við sameinað rannsóknir, þjálfun og prófanir á lausnum. Þetta þarf að verða æfingavöllur þjóðarinnar – þar sem við mótum næstu kynslóð sérfræðinga og gerum menntaða þjóð tilbúna í leikinn.

Undirbúningur snýst líka um leikreglur. Við verðum að efla upplýsingalæsi, tryggja persónuvernd og rækta siðferðilega ábyrgð. Þannig byggjum við traust og tryggjum að þjóðin sé samstíga í leiknum.

Leikurinn sjálfur – vörn og sókn

Seinni hálfleikurinn krefst bæði varnar og sóknar.

- Vörn: Við verðum að verja grunnstoðir samfélagsins – persónuvernd, siðferði og gagnsæi. Án trausts frá almenningi fellur leikurinn saman.

- Sókn: Með réttu skipulagi sóknar nýtum við gervigreind í heilbrigðisþjónustu, menntun, sjávarútvegi, orku og opinberri þjónustu. Þar liggja mörkin sem geta tryggt okkur forskot. Gervigreind getur aukið framleiðni, sparað fé, stytt biðlista og skapað ný störf.

Rétt nýtt er gervigreind ekki ógn heldur stærsta tækifæri samtímans til að efla atvinnulíf og bæta lífsgæði.

Hálfleikur – staðan núna

Staðan er einföld: við erum sein til leiks. Fyrsti hálfleikur var slakur – fjárfestingar litlar, menntun ekki nægilega öflug og of mikill tími fór í undirbúningsprik. En við erum ekki úr leik.

Í skýrslu minni, Gervigreind á Íslandi: Stöðumat og vegvísir fyrir fyrirtæki og stofnanir 2025–2026, dreg ég fram bæði veikleika og styrkleika stöðunnar. Við höfum tapað tíma, en smæð okkar getur verið styrkur – stuttar boðleiðir, sveigjanleiki og menntuð þjóð. Með því að nýta þessa kosti getum við snúið stöðunni við.

Lokaspretturinn – þjóðarverkefni allra

Nú er komið að lokasprettinum. Ef við leggjum allt í seinni hálfleikinn getum við unnið. Það krefst þess að:

  • Stjórnvöld setji skýra stefnu, tryggi fjárfestingar og skapi hvata til nýsköpunar.
  • Fyrirtæki hætti að bíða og byrji að innleiða. Ekki bara ræða um framtíðina – spila hana.
  • Skólar og háskólar mennti sérfræðinga framtíðarinnar og þjálfi næstu kynslóð leikmanna.
  • Almenningur fái fræðslu og aðgang að tækni, svo enginn sitji eftir á bekknum.

Þetta er þjóðarátak. Með samstöðu, kjarki og framsýni getum við snúið leiknum við og tryggt að Ísland verði gervigreindarland framtíðarinnar.

Þessi grein er skrifuð í gervigreind, en ekki af gervigreind – á því er mikill munur.

Höfundur er gervigreindarmeistari (Master of AI).

Heimildir - MIT (2025) – Skýrsla um arðsemi AI

- McKinsey (2025) – Greining á upptöku og árangri gervigreindar

- Gartner (2024) – Yfirlit um árangur og áhættu AI-verkefna

- Sigvaldi Einarsson (2025) – Gervigreind á Íslandi: Stöðumat og vegvísir fyrir fyrirtæki og stofnanir 2025–2026




Skoðun

Sjá meira


×