Innlent

Hallar á karla í fjár­laga­frum­varpi

Árni Sæberg skrifar
Daði Már Kristófersson, fjármála- og efnahagsráðherra, kynnti fjárlagafrumvarp næsta árs í morgun.
Daði Már Kristófersson, fjármála- og efnahagsráðherra, kynnti fjárlagafrumvarp næsta árs í morgun. Vísir/Anton Brink

Í greinargerð með fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2026 segir að áhrif breytinga á skattlagningu á notkun bifreiða muni hafa meiri áhrif á karla en konur. Þá segir að við álagningu opinberra gjalda í ár hafi konur fengið 19 prósent af ávinningi af samnýtingu skattþrepa en karlar 81 prósent. Til stendur að afnema heimild til samsköttunar hjóna og sambúðarfólks milli skattþrepa.

Þetta kemur fram í kafla greinargerðarinnar um tekjur A1-hluta ríkissjóðs, það er að segja þess hluta ríkissjóðs sem rekinn er fyrir skattfé. Þar er sérstakur undirkafli um áhrif skattkerfisbreytinga á kynin.

Þar segir að hlutfall kynja sé mismunandi á milli starfsstétta og neyslumynstur ólík. Því geti skattkerfisbreytingar og aðrar álögur sem snerta einstakar atvinnugreinar eða leggjast með ólíkum hætti á tekjur og neyslu haft mismunandi áhrif á kynin. Hér sé að öllu leyti vísað til meðaltala enda séu áhrifin á einstaklinga í sömu atvinnugrein eða með svipaða neyslu þau sömu burt séð frá kyni viðkomandi.

Karlar eiga tvo af hverjum þremur bílum

Gera megi ráð fyrir að skattlagning á notkun bifreiða hafi mismunandi áhrif á kynin. Konur noti einkabílinn ekki síður en karlar en fari gjarnan fleiri og styttri ferðir. Umtalsverður kynja­munur sé á eignarhaldi bifreiða. Karlar séu skráðir eigendur tæplega tveimur þriðju hluta fólks- og sendibifreiða, auk þess sem bílar í eigu kvenna séu almennt léttari og losi minna af gróðurhúsa­lofttegundum en bifreiðar í eigu karla. Því megi gera ráð fyrir að áhrif breyttrar skattlagningar verði meiri á karla en konur.

Í umfjöllun um tekjur af ökutækjum og eldsneyti séu áætlaðar 83 milljarðar króna, eða um 1,6 prósent af vergri landsframleiðslu á árinu 2026, sem sé undir 1,7 prósenta markmiði ríkisstjórnarinnar. Þar með talið sé fyrirhuguð 7,5 milljarða króna hækkun tekna af ökutækjum og eldsneyti til að vinna að ofangreindu markmiði  í fjármálaáætlun. 

Samkvæmt tekjuáætlun sé áætlað að tekjurnar hækki þrátt fyrir fjölgun umhverfisvænna og sparneytinna ökutækja. Gert sé ráð fyrir að annað skref kerfisbreytingar á gjaldtöku ökutækja og eldsneytis með upptöku kílómetragjalds á fólksbíla muni ná fram að ganga.

Karlar nutu mikils meirihluta ávinnings af samsköttun

Þá segir að gera megi ráð fyrir því að niðurfelling samnýtingar tekjuskattþrepa milli hjóna og sambýlisfólks stuðli að kynjajafnrétti, þar sem konur hafi að jafnaði lægri laun en karlar og beri að auki meiri ábyrgð á ólaunuðum heimilis- og umönnunarstörfum. 

Við álagningu opinberra gjalda í ár hafi konur fengið 19 prósent af ávinningnum af samnýtingu þrepa en karlar 81 prósent.

Í greinargerðinni segir að gert sé ráð fyrir að breytingar á tekjuskatti einstaklinga og fjármagnstekjuskatti muni nema um fjórum milljörðum króna. Þær breytingar feli meðal annars í sér afnám samnýtingar þrepa í tilviki hjóna og sambýlisfólks. Heimild til samnýtingar þrepa gildi þegar annar aðilinn er skattlagður í þriðja þrepi en hinn ekki. Þá geti hinn tekjuhærri nýtt helming bilsins í öðru þrepi sem sá tekjulægri nýtir ekki og þannig greitt lægri skattprósentu af launum í þriðja þrepi. Sú tilfærsla sé einungis heimil á milli tveggja efri þrepanna.

Afnám samnýtingar þrepa sé í samræmi við ráðleggingar sérfræðinga Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og OECD.

Einhverjir hafi fengið tvöfaldan afslátt

Þá segir að jafnframt sé gert ráð fyrir að felld verði brott heimild til að nýta hluta af ónýttum persónuafslætti til greiðslu fjármagnstekjuskatts. 

Eftir upptöku frítekjumarks fjármagnstekna og tvöföldun þess árið 2020 hafi í raun verið komið á persónuafslætti fjármagnstekna. Meirihluti þeirra sem nýta persónuafslátt til greiðslu fjármagnstekjuskatts fullnýti einnig frítekjumarkið og fái þannig tvöfaldan afslátt.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×