Snjall notandi, snjallari gervigreind Agnar Burgess skrifar 10. nóvember 2025 21:32 Gervigreind er mikið í umræðunni þessa dagana. Á örfáum árum hefur hún farið úr því að vera sérhæfð tækni á færi örfárra sérfræðinga yfir í að verða almenn og alltumlykjandi. Þróunin er svo hröð að þekking getur úrelst á örfáum mánuðum, en nokkur grundvallaratriði eru stöðug og geta haft úrslitaáhrif á það hvort fólk nái að nýta gervigreind sér til framdráttar. Áskoranir sem við verðum að taka alvarlega Ég ætla ekki að halda því fram að gervigreind sé óumdeild. Hún krefst fjármagns, orku og vatns sem mætti nýta á annan hátt, og þjálfun hennar hefur vakið siðferðileg álitamál eins og spurningar um höfundarrétt og innbyggðan bjaga í líkönum. Þetta eru eðlilegar og mikilvægar spurningar sem ættu að fá ítarlega umræðu og lausnir á viðeigandi vettvangi. Samt sem áður er vert að hvetja fólk til að kynna sér þessa tækni betur, læra að greina niðurstöður gagnrýnið og beita henni með ábyrgð. Þannig má nýta þá byltingu sem gervigreind hefur í för með sér, án þess að horfa framhjá þeim áskorunum sem fylgja. Fyrstu kynni geta blekkt Við sem höfum prófað að nota ChatGPT spunagreindina (e. generative AI, sem er ein tegund gervigreindar) höfum flest lent í því að niðurstaðan er óhófleg notkun tjákna, hrós og hvatning úr takti, augljósar málfarsvillur og þankastrik sem troðið er alltstaðar þar sem komma væri við hæfi. Ef þín upplifun af gervigreind er sambærileg, er eðlilegt að þú skipir þér á bekk þeirra sem efast um ágæti hennar. Gefðu gervigreind séns Mig langar aftur á móti að skora á þig til þess að prófa nýja nálgun á efnið. ChatGPT frá OpenAI er algengasta viðmótið sem fólk notar til þess að kynnast gervigreind. Tólið hefur náð mikilli útbreiðslu, ekki síst vegna þess að það var hið fyrsta sinnar tegundar sem mætti notendum með vinalegum spjallglugga. ChatGPT er eitt verkfæri í kassanum Það má líta á ChatGPT sem traustan hamar, nauðsynlegt verkfæri í allar verkfæratöskur. Fleiri fyrirtæki bjóða upp á sambærilega hamra; Anthropic hefur Claude, hið evrópska Mistral framleiðir Le Chat, Google Gemini, og bæði Meta og X eiga sín líkön. Öll eru þau fær um að gera svakalega margt mismunandi. Rétt verkfæri fyrir rétt verkefni En þegar virkilega er þörf á því, þá er útkoman oftar en ekki einhvers konar sull með afar takmarkað notagildi. Stundum þarf að orða fyrirspurnina til gervigreindarinnar betur, að velja réttan nagla. Þegar það dugar ekki til hefur fólk fundið snjallar leiðir til þess að ná meiru úr spunagreindinni, með því að þróa fleiri verkfæri úr sama grunni. En í öðrum tilfellum er hamar ekki rétta verkfærið fyrir verkið. Eftirfarandi tól eru dæmi um fleiri birtingarmyndir gervigreindar: Verkefni Verkfæri Hvers vegna Dæmi Leit á netinu (í stað Google) Perplexity.ai Öflug leitarvél sem svarar strax og tilgreinir heimildir, í stað þess að sýna endalaust af auglýsingum og hlekkjum “Hvað er besta gervigreindarlíkanið fyrir íslensku?” “Hvað er opið lengi í Húsasmiðjunni á föstudögum?” Kynningar Gamma.app Búðu til 10 glæru kynningu á 10 mínútum Sendu inn skjal og láttu gervigreindina um að framleiða glærurnar Búa til einfalt app eða vefsíðu Lovable.dev Leyfðu hugmyndunum þínum að verða að veruleika “Búðu til vefviðmót sem hjálpar notandanum að velja rétt tól fyrir verkefni með aðstoð gervigreindar.” Ítarlegar upplýsingar ChatGPT með DeepResearch Hér skiptir máli að orða spurninguna vel “Hvers vegna telst plútó ekki lengur til pláneta sólarinnar?” Tónlist Suno Búðu til lag með því að lýsa því. “Búðu til klisjukennt jólalag á íslensku sem kennir hlustandanum á stórhátíðir annarra trúarbragða. Dúett sunginn af karlmanni með djúpa rödd og konu með autotune.” Þau sem valdefla starfsfólk uppskera mest Spunagreind er nefnilega til margs nytsamleg. Þetta hafa stjórnendur fjölmargra fyrirtækja þegar áttað sig á. Þau sem taka markviss skref til þess að hjálpa starfsfólki sínu að nýta sér gervigreind eru farin að sjá af því gríðarlegan ávinning. Skrefin fela í sér að valdefla starfsfólk og þróa verkfæri til þess að gera ávinninginn aðgengilegan öllum í fyrirtækinu. Komandi misseri verður áhugavert að fylgjast með þessum fyrirtækjum og bera saman við þau sem ákveða að taka ekki slaginn. Forskotið fæst með forvitni Þrátt fyrir ýmsar takmarkanir hefur gervigreind orðið að ófrávíkjanlegum hluta af verkfærakistu nútímans á örskömmum tíma. Hvernig fólk notar hana mun hafa úrslitaáhrif á hvort það nái að nýta sér hana, hvort tilvera gervigreindar verði til aukins álags eða raunverulegs ávinnings. Besta leiðin til þess að halda í við þróunina er að prófa sig áfram núna. Að læra á tólin og kynnast þeim með því að nota þau. Þau sem temja sér þetta munu eiga auðveldara með að nýta tæknina og hafa forskot á þau sem gera það ekki. Höfundur er fjármálafræðingur með 10 ára reynslu í fyrirtækjum sem nýta sér gervigreind. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Mest lesið Þetta varð í alvöru að lögum! Snorri Másson Skoðun Að kveikja í húsinu af því þú færð ekki að ráða öllu – Sannleikurinn um „fórnarlambið“ Sönnu Guðröður Atli Jónsson Skoðun Er pláss fyrir unga karlmenn í kvennaheimi? Hnikarr Bjarmi Franklínsson Skoðun Nokkur orð um Fjarðarheiðargöng Þórhallur Borgarsson Skoðun Djöfulsins, helvítis, andskotans pakk Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun Bréfið sem aldrei var skrifað Grímur Atlason Skoðun Skatta-Grýlan ógurlega Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Hverjum voru ráðherrann og RÚV að refsa? Júlíus Valsson Skoðun Myndu ekki þurfa að flytja heim aftur Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hvað hafa sjómenn gert Samfylkingunni? Sigfús Karlsson Skoðun Skoðun Skoðun Þetta varð í alvöru að lögum! Snorri Másson skrifar Skoðun Er pláss fyrir unga karlmenn í kvennaheimi? Hnikarr Bjarmi Franklínsson skrifar Skoðun Bréfið sem aldrei var skrifað Grímur Atlason skrifar Skoðun Hugleiðingar úr Dölum um framkomin drög að Samgönguáætlun 2026-2040 Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Íslensk ferðaþjónusta í nýju landslagi Ólína Laxdal skrifar Skoðun Sköpum öflugt, hafsækið atvinnulíf á viðskiptalegum forsendum! Gunnar Tryggvason skrifar Skoðun Hefurðu heyrt söguna? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Teygjum okkur aðeins lengra Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Þingmenn raða sólstólum á Titanic Vigdís Gunnarsdóttir,Stefanía Hulda Marteinsdóttir,Þuríður Sverrisdóttir,Júnía Kristín Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hamarsvirkjun: Þegar horft er framhjá staðreyndum og lýðræði Ásrún Mjöll Stefánsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti án sannleika er ekki réttlæti Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Spilakassar í skjóli mannúðar og björgunar Alma Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Traustur grunnur, ný tækifæri Svana Helen Björnsdóttir skrifar Skoðun Sanna sundrar vinstrinu Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Myndu ekki þurfa að flytja heim aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þegar áfengið rænir jólunum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Skatta-Grýlan ógurlega Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Nokkur orð um Fjarðarheiðargöng Þórhallur Borgarsson skrifar Skoðun Réttlæti án sannleika er ekki réttlæti Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Hvað hafa sjómenn gert Samfylkingunni? Sigfús Karlsson skrifar Skoðun Framtíð Suðurlandsbrautar Birkir Ingibjartsson skrifar Skoðun Pípararnir okkar - Fagstéttin, metfjöldi, átakið, stuðningur Snæbjörn R. Rafnsson skrifar Skoðun Að kveikja í húsinu af því þú færð ekki að ráða öllu – Sannleikurinn um „fórnarlambið“ Sönnu Guðröður Atli Jónsson skrifar Skoðun Ég ákalla! Eyjólfur Þorkelsson skrifar Skoðun Gagnrýni á umfjöllun um loftslagsmál og landnotkun í bókinni Hitamál Eyþór Eðvarðsson skrifar Skoðun Samgöngumálið sem ríkisstjórnin talar ekki um Marko Medic skrifar Skoðun Mannréttindaglufur og samgönguglufur Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Ólaunuð vinna kvenna Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Stjórnvöld beita sleggjunni og ferðaþjónustan á að liggja undir höggum Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Ólögmæt mismunun eftir búsetu öryrkja fest í lög á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Sjá meira
Gervigreind er mikið í umræðunni þessa dagana. Á örfáum árum hefur hún farið úr því að vera sérhæfð tækni á færi örfárra sérfræðinga yfir í að verða almenn og alltumlykjandi. Þróunin er svo hröð að þekking getur úrelst á örfáum mánuðum, en nokkur grundvallaratriði eru stöðug og geta haft úrslitaáhrif á það hvort fólk nái að nýta gervigreind sér til framdráttar. Áskoranir sem við verðum að taka alvarlega Ég ætla ekki að halda því fram að gervigreind sé óumdeild. Hún krefst fjármagns, orku og vatns sem mætti nýta á annan hátt, og þjálfun hennar hefur vakið siðferðileg álitamál eins og spurningar um höfundarrétt og innbyggðan bjaga í líkönum. Þetta eru eðlilegar og mikilvægar spurningar sem ættu að fá ítarlega umræðu og lausnir á viðeigandi vettvangi. Samt sem áður er vert að hvetja fólk til að kynna sér þessa tækni betur, læra að greina niðurstöður gagnrýnið og beita henni með ábyrgð. Þannig má nýta þá byltingu sem gervigreind hefur í för með sér, án þess að horfa framhjá þeim áskorunum sem fylgja. Fyrstu kynni geta blekkt Við sem höfum prófað að nota ChatGPT spunagreindina (e. generative AI, sem er ein tegund gervigreindar) höfum flest lent í því að niðurstaðan er óhófleg notkun tjákna, hrós og hvatning úr takti, augljósar málfarsvillur og þankastrik sem troðið er alltstaðar þar sem komma væri við hæfi. Ef þín upplifun af gervigreind er sambærileg, er eðlilegt að þú skipir þér á bekk þeirra sem efast um ágæti hennar. Gefðu gervigreind séns Mig langar aftur á móti að skora á þig til þess að prófa nýja nálgun á efnið. ChatGPT frá OpenAI er algengasta viðmótið sem fólk notar til þess að kynnast gervigreind. Tólið hefur náð mikilli útbreiðslu, ekki síst vegna þess að það var hið fyrsta sinnar tegundar sem mætti notendum með vinalegum spjallglugga. ChatGPT er eitt verkfæri í kassanum Það má líta á ChatGPT sem traustan hamar, nauðsynlegt verkfæri í allar verkfæratöskur. Fleiri fyrirtæki bjóða upp á sambærilega hamra; Anthropic hefur Claude, hið evrópska Mistral framleiðir Le Chat, Google Gemini, og bæði Meta og X eiga sín líkön. Öll eru þau fær um að gera svakalega margt mismunandi. Rétt verkfæri fyrir rétt verkefni En þegar virkilega er þörf á því, þá er útkoman oftar en ekki einhvers konar sull með afar takmarkað notagildi. Stundum þarf að orða fyrirspurnina til gervigreindarinnar betur, að velja réttan nagla. Þegar það dugar ekki til hefur fólk fundið snjallar leiðir til þess að ná meiru úr spunagreindinni, með því að þróa fleiri verkfæri úr sama grunni. En í öðrum tilfellum er hamar ekki rétta verkfærið fyrir verkið. Eftirfarandi tól eru dæmi um fleiri birtingarmyndir gervigreindar: Verkefni Verkfæri Hvers vegna Dæmi Leit á netinu (í stað Google) Perplexity.ai Öflug leitarvél sem svarar strax og tilgreinir heimildir, í stað þess að sýna endalaust af auglýsingum og hlekkjum “Hvað er besta gervigreindarlíkanið fyrir íslensku?” “Hvað er opið lengi í Húsasmiðjunni á föstudögum?” Kynningar Gamma.app Búðu til 10 glæru kynningu á 10 mínútum Sendu inn skjal og láttu gervigreindina um að framleiða glærurnar Búa til einfalt app eða vefsíðu Lovable.dev Leyfðu hugmyndunum þínum að verða að veruleika “Búðu til vefviðmót sem hjálpar notandanum að velja rétt tól fyrir verkefni með aðstoð gervigreindar.” Ítarlegar upplýsingar ChatGPT með DeepResearch Hér skiptir máli að orða spurninguna vel “Hvers vegna telst plútó ekki lengur til pláneta sólarinnar?” Tónlist Suno Búðu til lag með því að lýsa því. “Búðu til klisjukennt jólalag á íslensku sem kennir hlustandanum á stórhátíðir annarra trúarbragða. Dúett sunginn af karlmanni með djúpa rödd og konu með autotune.” Þau sem valdefla starfsfólk uppskera mest Spunagreind er nefnilega til margs nytsamleg. Þetta hafa stjórnendur fjölmargra fyrirtækja þegar áttað sig á. Þau sem taka markviss skref til þess að hjálpa starfsfólki sínu að nýta sér gervigreind eru farin að sjá af því gríðarlegan ávinning. Skrefin fela í sér að valdefla starfsfólk og þróa verkfæri til þess að gera ávinninginn aðgengilegan öllum í fyrirtækinu. Komandi misseri verður áhugavert að fylgjast með þessum fyrirtækjum og bera saman við þau sem ákveða að taka ekki slaginn. Forskotið fæst með forvitni Þrátt fyrir ýmsar takmarkanir hefur gervigreind orðið að ófrávíkjanlegum hluta af verkfærakistu nútímans á örskömmum tíma. Hvernig fólk notar hana mun hafa úrslitaáhrif á hvort það nái að nýta sér hana, hvort tilvera gervigreindar verði til aukins álags eða raunverulegs ávinnings. Besta leiðin til þess að halda í við þróunina er að prófa sig áfram núna. Að læra á tólin og kynnast þeim með því að nota þau. Þau sem temja sér þetta munu eiga auðveldara með að nýta tæknina og hafa forskot á þau sem gera það ekki. Höfundur er fjármálafræðingur með 10 ára reynslu í fyrirtækjum sem nýta sér gervigreind.
Að kveikja í húsinu af því þú færð ekki að ráða öllu – Sannleikurinn um „fórnarlambið“ Sönnu Guðröður Atli Jónsson Skoðun
Skoðun Hugleiðingar úr Dölum um framkomin drög að Samgönguáætlun 2026-2040 Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Þingmenn raða sólstólum á Titanic Vigdís Gunnarsdóttir,Stefanía Hulda Marteinsdóttir,Þuríður Sverrisdóttir,Júnía Kristín Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Hamarsvirkjun: Þegar horft er framhjá staðreyndum og lýðræði Ásrún Mjöll Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Að kveikja í húsinu af því þú færð ekki að ráða öllu – Sannleikurinn um „fórnarlambið“ Sönnu Guðröður Atli Jónsson skrifar
Skoðun Gagnrýni á umfjöllun um loftslagsmál og landnotkun í bókinni Hitamál Eyþór Eðvarðsson skrifar
Skoðun Stjórnvöld beita sleggjunni og ferðaþjónustan á að liggja undir höggum Þórir Garðarsson skrifar
Að kveikja í húsinu af því þú færð ekki að ráða öllu – Sannleikurinn um „fórnarlambið“ Sönnu Guðröður Atli Jónsson Skoðun