Tækifærunum fjölgar Inga María Árnadóttir skrifar 14. mars 2016 12:00 Það er og verður alltaf mikilvægt að gagnrýna störf þeirra er sitja við stjórnvölinn. Það veitir aðhald og skapar málefnalega umræðu. En hvort sem maður er fullorðinn eða barn getur það valdið vonbrigðum, pirringi eða reiði, ef hvorki hrós né önnur jákvæð viðbrögð eru gefin við góðu framtaki. Einhverjum gæti þótt einkennilegt að ég skuli fyllast stolti yfir annarra manna afreki en nú finn ég mig knúna til að nýta þá takmörkuðu þekkingu sem ég hef í uppeldisfræði og hæla þeim jákvæðu breytingum sem eru í vændum á heilsugæslunni.Breytt fyrirkomulag á heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins Fram til þessa hefur fjármögnun heilsugæslustöðva á Íslandi fyrst og fremst miðast út frá fjárlögum áranna á undan. Nú stendur hins vegar til að breyta fyrirkomulaginu þannig að úthlutun fjármagns til reksturs heilsugæslunnar endurspegli þann sjúklingahóp sem hver stöð þjónar. Hópurinn sem skráður er hjá hverri stöð er skilgreindur eftir líklegri þörf fyrir þjónustu. Því fær heilsugæslustöð t.d. meira greitt fyrir sjúkling sem er aldraður og með þunga sjúkdómsbyrði eða konu sem er barnshafandi heldur en þann sem er almennt við góða heilsu. Með því að láta fjármagnið fylgja sjúklingnum skapast samkeppni á milli stöðva til að veita sem besta þjónustu til þess að halda fjármagninu í viðkomandi stöð. Í dag er heilsugæslan á höfuðborgarsvæðinu að mestu leyti rekin af ríkinu, að frátöldum tveimur einkareknum heilsugæslustöðvum sem reknar eru í samstarfi við ríkið, og fjármögnuð með skatttekjum. Annars staðar á Norðurlöndunum er þjónusta heilsugæslunnar almennt ekki á hendi opinberra aðila heldur einkaaðila. Hefur það gefist vel, enda sveigjanleiki til að umbuna starfsfólki meiri sem skilar sér í betri þjónustu við skjólstæðinga. Nú stendur til að fjölga heilsugæslustöðvum á höfuðborgarsvæðinu um þrjár á þessu ári. Auglýst verður eftir rekstraraðilum sem uppfylla kröfur til rekstrarins sem þarf annaðhvort að vera á hendi opinberrar stofnunar eða félags sem stofnað er um rekstur stöðvarinnar. Slíkt félag skal verða sjálfstæður lögaðili og meirihluti eigenda verður að vera heilbrigðisstarfsfólk sem starfar við stöðina, í að minnsta kosti 80% starfshlutfalli. Þá verður óheimilt að taka arð út úr rekstri heilsugæslustöðvanna. Þetta grundvallaratriði kemur í veg fyrir að utanaðkomandi aðilar geti tekið að sér reksturinn í hagnaðarskyni og því skilar hagnaður af rekstrinum sér í frekari uppbyggingu á stöðinni.Fjölbreytt rekstrarform í heilbrigðiskerfinu Útgjöld til heilbrigðismála vaxa hratt á Íslandi og hefur OECD spáð því að ef ekkert verður að gert muni útgjöldin nema rúmum 15% af vergri landsframleiðslu árið 2050. Íslenska heilbrigðiskerfið yrði þannig það dýrasta í heimi. OECD metur svo að heilbrigðismál verði helsta viðfangsefni ríkisstjórna á Vesturlöndum næstu áratugina. Stjórnmálamenn verða því að setja heilbrigðismálin í forgang og finna leiðir til nýta fjárveitingarnar betur í stað þess að auka útgjöld á sama tíma og fólki er tryggð sómasamleg heilbrigðisþjónusta. Aukinn einkarekstur getur leyst vandann að hluta en hann gerir hinu opinbera kleift að auka þjónustu og framkvæma meira en ella með tilkomu fjármagnsins sem einkaaðilinn leggur til. Þannig er hægt að ráðast út í framkvæmdir sem hefðu annars ekki rúmast innan fjárheimilda hins opinbera.Samstarf einkaaðila og hins opinberaFjármögnun íslenska heilbrigðiskerfisins byggist á almennri skattlagningu og ríkið sér um að deila út fjármunum til reksturs þess. Sú skoðun, að allir skuli hafa jafnan aðgang að nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu, óháð efnahag, er mjög rík í þjóðarsál Íslendinga. Um það ríkir þverpólitísk sátt og því mun fólk ekki verða látið reiða sig á einkatryggingar til viðbótar við opinbera tryggingu til að greiða fyrir grunnheilbrigðisþjónustu frá einkaaðilum eins og þekkist t.d. í Bandaríkjunum. Einkarekin grunnþjónusta er þannig veitt af einkaaðilum en að hluta eða öllu leyti greidd af hinu opinbera. Umræðan um einkavæðingu er því villandi en orðið einkaframkvæmd hefur t.a.m. verið notað yfir enska hugtakið „public-private partnership“ en það lýsir ekki samstarfinu á milli einkaaðila og hins opinbera. Slík umfjöllun elur á misskilningi þess eðlis að einkarekstur í heilbrigðisþjónustu leiði til aukinnar greiðsluþátttöku sjúklinga þar sem fólk gerir sér almennt ekki grein fyrir því að hið opinbera greiði með þjónustunni. Ljóst að aukin aðkoma einkaaðila í heilbrigðisþjónustu hefur margt gott fram að færa. Með því að auka fjölbreytileika í rekstri heilbrigðisþjónustunnar verður þjónustan við sjúklingana betri, aukinn sveigjanleiki skapast til að umbuna starfsfólkinu og starfsumhverfið eftirsóknarverðara. Tækifærum fjölgar og þannig skapast hvati fyrir ungt fólk til að sækja í auknum mæli í þessi störf. Þar að auki hefur stefna stjórnvalda markvisst verið að auka hlut kvenna í atvinnulífinu frá því að Jóhanna Sigurðardóttir kom af stað styrkjum til atvinnumála kvenna. Víðast hvar eru konur í meirihluta þeirra sem starfa við heilbrigðis- og umönnunarþjónustu. Því mætti einnig líta á aukningu á einkarekstri á þessu sviði sem leið til að auka hlut kvenna í atvinnurekstri þar sem rekstraraðilar þurfa að uppfylla ofangreindar kröfur. Höfundur er hjúkrunarfræðinemi og skrifar á www.romur.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Sjá meira
Það er og verður alltaf mikilvægt að gagnrýna störf þeirra er sitja við stjórnvölinn. Það veitir aðhald og skapar málefnalega umræðu. En hvort sem maður er fullorðinn eða barn getur það valdið vonbrigðum, pirringi eða reiði, ef hvorki hrós né önnur jákvæð viðbrögð eru gefin við góðu framtaki. Einhverjum gæti þótt einkennilegt að ég skuli fyllast stolti yfir annarra manna afreki en nú finn ég mig knúna til að nýta þá takmörkuðu þekkingu sem ég hef í uppeldisfræði og hæla þeim jákvæðu breytingum sem eru í vændum á heilsugæslunni.Breytt fyrirkomulag á heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins Fram til þessa hefur fjármögnun heilsugæslustöðva á Íslandi fyrst og fremst miðast út frá fjárlögum áranna á undan. Nú stendur hins vegar til að breyta fyrirkomulaginu þannig að úthlutun fjármagns til reksturs heilsugæslunnar endurspegli þann sjúklingahóp sem hver stöð þjónar. Hópurinn sem skráður er hjá hverri stöð er skilgreindur eftir líklegri þörf fyrir þjónustu. Því fær heilsugæslustöð t.d. meira greitt fyrir sjúkling sem er aldraður og með þunga sjúkdómsbyrði eða konu sem er barnshafandi heldur en þann sem er almennt við góða heilsu. Með því að láta fjármagnið fylgja sjúklingnum skapast samkeppni á milli stöðva til að veita sem besta þjónustu til þess að halda fjármagninu í viðkomandi stöð. Í dag er heilsugæslan á höfuðborgarsvæðinu að mestu leyti rekin af ríkinu, að frátöldum tveimur einkareknum heilsugæslustöðvum sem reknar eru í samstarfi við ríkið, og fjármögnuð með skatttekjum. Annars staðar á Norðurlöndunum er þjónusta heilsugæslunnar almennt ekki á hendi opinberra aðila heldur einkaaðila. Hefur það gefist vel, enda sveigjanleiki til að umbuna starfsfólki meiri sem skilar sér í betri þjónustu við skjólstæðinga. Nú stendur til að fjölga heilsugæslustöðvum á höfuðborgarsvæðinu um þrjár á þessu ári. Auglýst verður eftir rekstraraðilum sem uppfylla kröfur til rekstrarins sem þarf annaðhvort að vera á hendi opinberrar stofnunar eða félags sem stofnað er um rekstur stöðvarinnar. Slíkt félag skal verða sjálfstæður lögaðili og meirihluti eigenda verður að vera heilbrigðisstarfsfólk sem starfar við stöðina, í að minnsta kosti 80% starfshlutfalli. Þá verður óheimilt að taka arð út úr rekstri heilsugæslustöðvanna. Þetta grundvallaratriði kemur í veg fyrir að utanaðkomandi aðilar geti tekið að sér reksturinn í hagnaðarskyni og því skilar hagnaður af rekstrinum sér í frekari uppbyggingu á stöðinni.Fjölbreytt rekstrarform í heilbrigðiskerfinu Útgjöld til heilbrigðismála vaxa hratt á Íslandi og hefur OECD spáð því að ef ekkert verður að gert muni útgjöldin nema rúmum 15% af vergri landsframleiðslu árið 2050. Íslenska heilbrigðiskerfið yrði þannig það dýrasta í heimi. OECD metur svo að heilbrigðismál verði helsta viðfangsefni ríkisstjórna á Vesturlöndum næstu áratugina. Stjórnmálamenn verða því að setja heilbrigðismálin í forgang og finna leiðir til nýta fjárveitingarnar betur í stað þess að auka útgjöld á sama tíma og fólki er tryggð sómasamleg heilbrigðisþjónusta. Aukinn einkarekstur getur leyst vandann að hluta en hann gerir hinu opinbera kleift að auka þjónustu og framkvæma meira en ella með tilkomu fjármagnsins sem einkaaðilinn leggur til. Þannig er hægt að ráðast út í framkvæmdir sem hefðu annars ekki rúmast innan fjárheimilda hins opinbera.Samstarf einkaaðila og hins opinberaFjármögnun íslenska heilbrigðiskerfisins byggist á almennri skattlagningu og ríkið sér um að deila út fjármunum til reksturs þess. Sú skoðun, að allir skuli hafa jafnan aðgang að nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu, óháð efnahag, er mjög rík í þjóðarsál Íslendinga. Um það ríkir þverpólitísk sátt og því mun fólk ekki verða látið reiða sig á einkatryggingar til viðbótar við opinbera tryggingu til að greiða fyrir grunnheilbrigðisþjónustu frá einkaaðilum eins og þekkist t.d. í Bandaríkjunum. Einkarekin grunnþjónusta er þannig veitt af einkaaðilum en að hluta eða öllu leyti greidd af hinu opinbera. Umræðan um einkavæðingu er því villandi en orðið einkaframkvæmd hefur t.a.m. verið notað yfir enska hugtakið „public-private partnership“ en það lýsir ekki samstarfinu á milli einkaaðila og hins opinbera. Slík umfjöllun elur á misskilningi þess eðlis að einkarekstur í heilbrigðisþjónustu leiði til aukinnar greiðsluþátttöku sjúklinga þar sem fólk gerir sér almennt ekki grein fyrir því að hið opinbera greiði með þjónustunni. Ljóst að aukin aðkoma einkaaðila í heilbrigðisþjónustu hefur margt gott fram að færa. Með því að auka fjölbreytileika í rekstri heilbrigðisþjónustunnar verður þjónustan við sjúklingana betri, aukinn sveigjanleiki skapast til að umbuna starfsfólkinu og starfsumhverfið eftirsóknarverðara. Tækifærum fjölgar og þannig skapast hvati fyrir ungt fólk til að sækja í auknum mæli í þessi störf. Þar að auki hefur stefna stjórnvalda markvisst verið að auka hlut kvenna í atvinnulífinu frá því að Jóhanna Sigurðardóttir kom af stað styrkjum til atvinnumála kvenna. Víðast hvar eru konur í meirihluta þeirra sem starfa við heilbrigðis- og umönnunarþjónustu. Því mætti einnig líta á aukningu á einkarekstri á þessu sviði sem leið til að auka hlut kvenna í atvinnurekstri þar sem rekstraraðilar þurfa að uppfylla ofangreindar kröfur. Höfundur er hjúkrunarfræðinemi og skrifar á www.romur.is
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun