Hvetur mannkynið til að láta af „stríði gegn náttúrunni“ Kjartan Kjartansson skrifar 2. desember 2020 16:58 Maður á róðrarbretti rær fram hjá skála sem fór á kaf í flóði í Yangtze-fljóti í Wuhan í Kína í júlí. Vaxandi flóð eru á meðal afleiðinga loftslagsbreytinga af völdum manna. AP/Chinatopix Framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna hvatti mannkynið og þjóðir heims til þess að láta af „stríði sínu gegn náttúrunni“ og stefna að kolefnishlutleysi til þess að komast hjá verstu afleiðingum loftslagsbreytinga í dag. Tvær stórar alþjóðlegar skýrslur um ástand og horfur í loftslagsmálum voru birtar í dag. Alþjóðaveðurfræðistofnunin (WMO) segir að árið 2020 verði á meðal þriggja hlýjustu ára frá upphafi mælinga og áratugurinn sem nú er að líða verði sá hlýjasti frá upphafi. Líkurnar á að hlýnunin nái 1,5°C miðað við tímabilið fyrir iðnbyltingu, metnaðarfyllra markmið Parísarsáttmálans, á næstu fjórum árum eru taldar einn á móti fimm. Þá sögðu Alþjóðanáttúruverndarsamtökin (IUCN) að sextán stöðum á heimsminjaskrá UNESCO, menningarstofnunar Sameinuðu þjóðanna, hafi hrakað frá síðustu skýrslu þeirra fyrir þremur árum. Loftslagsbreytingar af völdum manna auki á skaðann á stöðum eins og Kóralrifinu mikla við Ástralíu. „Ástand plánetunnar er brotið. Mannkynið háir stríð gegn náttúrunni. Þetta er sjálfsmorð,“ sagði Antonio Guterres, framkvæmdastjóri SÞ, í ræðu í dag. Varaði hann við því að hamfaraeldar, flóð og fellibyljir væru nú nær daglegt brauð eins og lýst er í skýrslu WMO. Powerful words from @UN Secretary-General @antonioguterres “the state of the planet is broken.” Making peace with #nature is the defining task of the 21st century. It must be the top priority for everyone, everywhere. pic.twitter.com/C3s66XOGNx— Inger Andersen (@andersen_inger) December 2, 2020 Standa nærri brún loftslagshörmunga Fimm ár eru frá því að þjóðir heims skrifuðu undir Parísarsamkomulagið. Markmið þess er að ríki heims dragi úr losun á gróðurhúsalofttegundum nægilega mikið og hratt til að koma í veg fyrir að hlýnun nái 2°C á þessari öld og helst 1,5°C ef nokkur kostur er á því. Guterres sagðist vonast til þess að loforð fleiri en hundrað ríkja um að þau nái kolefnishlutleysi fyrir miðja þessa öld beri árangur. Skýrslurnar sem voru birtar í dag sýni hversu nálægt mannkynið standi loftslagshörmungum. „Ég trúi því að árið 2021 en ný tegund hlaupárs, ár framhlaups í átt að kolefnishlutleysi,“ sagði portúgalski framkvæmdastjórinn. Hvatti hann ríkisstjórnir heims til þess að hætta að niðurgreiða og fjármagna jarðefnaeldsneyti og ríkari þjóðir um að standa við loforð um að styrkja þau snauðari fjárhagslega til að þau geti dregið úr losun og aðlagast breyttu loftslagi. Belchatow í Póllandi, stærsta brúnkolaorkuver Evrópu. Bruni manna á jarðefnaeldsneyti eins og kolum, olíu og gasi er helsta uppspretta gróðurhúsalofttegunda sem valda loftslagsbreytingum á jörðinni.AP/Czarek Sokolowski Öfug stefna í jarðefnaeldsneytisframleiðslu Í annarri skýrslu frá vísindamönnum sem greina áhrif loftslagsaðgerða sem var einnig birt í dag kom fram að núverandi loforð sem ríki hafa sett fram gætu takmarkað hlýnun við 2,6°C og jafnvel 2,1°C standi þau við þau. Til þess að ná markmiðinu um 1,5°C hlýnun að hámarki segir Climate Action Tracker-hópurinn að skera þurfi niður framleiðslu á kolum, olíu og gasi um 6% á hverju árið fram til 2030. Þvert á móti benda áform átta þeirra landa sem eru umsvifamest í jarðefnaeldsneytisvinnslu til þess að framleiðslan aukist um 2% á ári. Hópurinn bendir á að G20-ríkin svonefndu hafi fram til þessa heitið meira fjármagni til að styðja jarðefnaeldsneytisiðnaðinn en til að þróa endurnýjanlega orkugjafa til að leysa hann af hólmi. „Við sjáum að í stað þess að ríkisstjórnir leyfi þessum jarðefnaeldsneytisverkefnum að deyja drottni sínum reyna þær að vekja þau upp frá dauðum,“ segir Ivetta Gerasimtsjúk, einn höfunda skýrslunnar, við AP-fréttastofuna. Kóralrifið mikla við strendur Ástralíu liggur undir skemmdum vegna hlýnunar og súrnunar sjávar.AP/Randy Bergman Loftslagsbreytingar helsta ógnin við náttúruheimsminjar Aðeins átta staðir á náttúruminjaskrá UNESCO eru taldir betur staddir nú en fyrir þremur árum í skýrslu IUCN en sextán hefur hnignað. Af 252 stöðum á heimsminjaskránni eru 83 nú taldir í hættu vegna áhrifa loftslagsbreytinga, bráðnunar jöklar, flóða, elda og þurrka. Um 63% staðanna eru nú í flokknum „góður“ eða „góður en með áhyggjuefnum“. Hátt í þriðjungur er nú í flokknum „verulegar áhyggjur“ og 7% í neyðarflokki. Nú telur stofnun loftslagsbreytingar af völdum manna í fyrsta skipti stærri ógn við náttúruminjarnar en ágengar aðkomutegundir. Kóralrifið mikla, eitt mikilvægasta vistkerfið á jörðinni, er nú talið í mikilli hættu, eitt fjögurra staða í Ástralíu. Hlýnun og súrnun sjávar sem hvoru tveggja stafar af losun manna á gróðurhúsalofttegundum ógna rifinu. Verndaðar eyjar í Mexíkóflóa er nú taldar í neyð. Garanojay-þjóðgarðurinn á Spáni, Ólympíuþjóðgarðurinn í Bandaríkjunum og verndarsvæði konungsfiðrilda í Mexíkó eru á meðal svæða sem nú eru skilgreind í „mikilli hættu“. Umhverfismál Loftslagsmál Sameinuðu þjóðirnar Hamfarahlýnun Tengdar fréttir Mesta eyðing regnskóga í Brasilíu frá 2008 Eyðing regnskóganna í Brasilíu á þessu ári er meiri en hún hefur verið frá árinu 2008. Alls hafa rúmir 11 þúsund ferkílómetrar verið ruddir frá ágúst 2019 og fram í júlí á þessu ári og er það 9,5 prósenta aukning frá fyrra ári. 1. desember 2020 07:54 Önnur minnsta útbreiðsla hafíssins á norðurskautinu í sögunni Útbreiðsla hafíssins á norðurskautinu þegar hún var minnst í lok sumars var sú önnur minnsta frá því að mælingar hófust. Þau fjórtán ár sem útbreiðslan hefur mælst minnst hafa nú öll verið undanfarin fjórtán ár. 22. september 2020 12:09 Hafís við Síberíu mánuði á eftir áætlun eftir mikla sumarhita Aldrei áður hefur Norður-Íshafið við strendur Síberíu lagt eins seint og í haust frá því að gervihnattamælingar hófust fyrir meira en fjörutíu árum. Íslenskur veðurfræðingur rekur ísleysið til mikilla sumarhita og bráðnunar íss við Síberíu í sumar. 25. nóvember 2020 09:00 Faraldurinn stöðvar ekki loftslagsbreytingar Losun gróðurhúsalofttegunda stefnir í sama horf og áður en kórónuveiruheimsfaraldurinn hóf innreið sína fyrr á þessu ári þrátt fyrir metsamdrátt. 9. september 2020 11:00 Mest lesið Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Allt of margir með hugann annars staðar í umferðinni Innlent Óeirðir í Valensía og kallað eftir afsögn ráðamanna Erlent Baráttan hafin á TikTok: Traktor í skeifunni, kaldar kveðjur og endurkoma Innlent Missti stjórn á bílnum þegar klæðingin umvafði dekkin Innlent Hætta sem sáttasemjarar í deilu Ísraela og Hamas Fréttir Ætlar 1750 kílómetra á þrektækjum á einni viku í minningu vina Innlent Yazan og fjölskylda leita að nýju húsnæði Innlent Bjartsýn eftir fund í Virginíu vegna Söndru sem afplánar 37 ára dóm Innlent Lögreglan bannaði bjór á B5 Innlent Fleiri fréttir Óeirðir í Valensía og kallað eftir afsögn ráðamanna „Ég bjóst aldrei við að þetta myndi gerast“ Ákærður fyrir ráðabrugg um að ráða Trump af dögum Fundu morðingja puttaferðalangs fimmtíu árum síðar Samstaða í Færeyjum um að bjóða út Suðureyjargöng Hverfa aftur til fortíðar vegna gervihnattatruflana Rússa Pútín óskar Trump til hamingju Yfirmaður COP29 sagður hafa reynt að selja jarðefnaeldsneyti Ráðist á ísraelska stuðningsmenn í Amsterdam Trump velur starfsmannastjóra úr innstu röðum Spennuþrungin barátta um fulltrúadeildina Þrír handteknir vegna dauða Liam Payne Vilja banna 16 ára og yngri að nota samfélagsmiðla Fundu ellefu lík í yfirgefnum pallbíll Ávarp Bidens: „Þú getur ekki elskað nágranna þinn bara þegar þið eruð sammála“ Vill taka vantraustið fyrir strax Engin furða að verkafólk hafi snúið baki við Demókrataflokknum Ríkissjórn Scholz er sprungin Óskaði Trump til hamingju og ítrekaði friðsamleg valdaskipti Ríkisstjórn Scholz á barmi þess að springa Harris búin að hringja í Trump og undirbýr ávarp Óttast verulegt bakslag á mörgum vígstöðvum Baráttan um Bandaríkin: Donald Trump verður forseti, og hvað svo? Þjóðarleiðtogar kasta kveðju á Trump Trump lýsir yfir sigri: Guð hafi bjargað honum svo hann gæti bjargað Ameríku Andstæðingar þungunarrofs unnu í Flórída Donald Trump forseti á nýjan leik Mikill fögnuður hjá Trump-liðum Repúblikanar ná meirihluta í öldungadeildinni Gætum þurft að bíða í nokkra daga ef ekkert óvænt gerist Sjá meira
Tvær stórar alþjóðlegar skýrslur um ástand og horfur í loftslagsmálum voru birtar í dag. Alþjóðaveðurfræðistofnunin (WMO) segir að árið 2020 verði á meðal þriggja hlýjustu ára frá upphafi mælinga og áratugurinn sem nú er að líða verði sá hlýjasti frá upphafi. Líkurnar á að hlýnunin nái 1,5°C miðað við tímabilið fyrir iðnbyltingu, metnaðarfyllra markmið Parísarsáttmálans, á næstu fjórum árum eru taldar einn á móti fimm. Þá sögðu Alþjóðanáttúruverndarsamtökin (IUCN) að sextán stöðum á heimsminjaskrá UNESCO, menningarstofnunar Sameinuðu þjóðanna, hafi hrakað frá síðustu skýrslu þeirra fyrir þremur árum. Loftslagsbreytingar af völdum manna auki á skaðann á stöðum eins og Kóralrifinu mikla við Ástralíu. „Ástand plánetunnar er brotið. Mannkynið háir stríð gegn náttúrunni. Þetta er sjálfsmorð,“ sagði Antonio Guterres, framkvæmdastjóri SÞ, í ræðu í dag. Varaði hann við því að hamfaraeldar, flóð og fellibyljir væru nú nær daglegt brauð eins og lýst er í skýrslu WMO. Powerful words from @UN Secretary-General @antonioguterres “the state of the planet is broken.” Making peace with #nature is the defining task of the 21st century. It must be the top priority for everyone, everywhere. pic.twitter.com/C3s66XOGNx— Inger Andersen (@andersen_inger) December 2, 2020 Standa nærri brún loftslagshörmunga Fimm ár eru frá því að þjóðir heims skrifuðu undir Parísarsamkomulagið. Markmið þess er að ríki heims dragi úr losun á gróðurhúsalofttegundum nægilega mikið og hratt til að koma í veg fyrir að hlýnun nái 2°C á þessari öld og helst 1,5°C ef nokkur kostur er á því. Guterres sagðist vonast til þess að loforð fleiri en hundrað ríkja um að þau nái kolefnishlutleysi fyrir miðja þessa öld beri árangur. Skýrslurnar sem voru birtar í dag sýni hversu nálægt mannkynið standi loftslagshörmungum. „Ég trúi því að árið 2021 en ný tegund hlaupárs, ár framhlaups í átt að kolefnishlutleysi,“ sagði portúgalski framkvæmdastjórinn. Hvatti hann ríkisstjórnir heims til þess að hætta að niðurgreiða og fjármagna jarðefnaeldsneyti og ríkari þjóðir um að standa við loforð um að styrkja þau snauðari fjárhagslega til að þau geti dregið úr losun og aðlagast breyttu loftslagi. Belchatow í Póllandi, stærsta brúnkolaorkuver Evrópu. Bruni manna á jarðefnaeldsneyti eins og kolum, olíu og gasi er helsta uppspretta gróðurhúsalofttegunda sem valda loftslagsbreytingum á jörðinni.AP/Czarek Sokolowski Öfug stefna í jarðefnaeldsneytisframleiðslu Í annarri skýrslu frá vísindamönnum sem greina áhrif loftslagsaðgerða sem var einnig birt í dag kom fram að núverandi loforð sem ríki hafa sett fram gætu takmarkað hlýnun við 2,6°C og jafnvel 2,1°C standi þau við þau. Til þess að ná markmiðinu um 1,5°C hlýnun að hámarki segir Climate Action Tracker-hópurinn að skera þurfi niður framleiðslu á kolum, olíu og gasi um 6% á hverju árið fram til 2030. Þvert á móti benda áform átta þeirra landa sem eru umsvifamest í jarðefnaeldsneytisvinnslu til þess að framleiðslan aukist um 2% á ári. Hópurinn bendir á að G20-ríkin svonefndu hafi fram til þessa heitið meira fjármagni til að styðja jarðefnaeldsneytisiðnaðinn en til að þróa endurnýjanlega orkugjafa til að leysa hann af hólmi. „Við sjáum að í stað þess að ríkisstjórnir leyfi þessum jarðefnaeldsneytisverkefnum að deyja drottni sínum reyna þær að vekja þau upp frá dauðum,“ segir Ivetta Gerasimtsjúk, einn höfunda skýrslunnar, við AP-fréttastofuna. Kóralrifið mikla við strendur Ástralíu liggur undir skemmdum vegna hlýnunar og súrnunar sjávar.AP/Randy Bergman Loftslagsbreytingar helsta ógnin við náttúruheimsminjar Aðeins átta staðir á náttúruminjaskrá UNESCO eru taldir betur staddir nú en fyrir þremur árum í skýrslu IUCN en sextán hefur hnignað. Af 252 stöðum á heimsminjaskránni eru 83 nú taldir í hættu vegna áhrifa loftslagsbreytinga, bráðnunar jöklar, flóða, elda og þurrka. Um 63% staðanna eru nú í flokknum „góður“ eða „góður en með áhyggjuefnum“. Hátt í þriðjungur er nú í flokknum „verulegar áhyggjur“ og 7% í neyðarflokki. Nú telur stofnun loftslagsbreytingar af völdum manna í fyrsta skipti stærri ógn við náttúruminjarnar en ágengar aðkomutegundir. Kóralrifið mikla, eitt mikilvægasta vistkerfið á jörðinni, er nú talið í mikilli hættu, eitt fjögurra staða í Ástralíu. Hlýnun og súrnun sjávar sem hvoru tveggja stafar af losun manna á gróðurhúsalofttegundum ógna rifinu. Verndaðar eyjar í Mexíkóflóa er nú taldar í neyð. Garanojay-þjóðgarðurinn á Spáni, Ólympíuþjóðgarðurinn í Bandaríkjunum og verndarsvæði konungsfiðrilda í Mexíkó eru á meðal svæða sem nú eru skilgreind í „mikilli hættu“.
Umhverfismál Loftslagsmál Sameinuðu þjóðirnar Hamfarahlýnun Tengdar fréttir Mesta eyðing regnskóga í Brasilíu frá 2008 Eyðing regnskóganna í Brasilíu á þessu ári er meiri en hún hefur verið frá árinu 2008. Alls hafa rúmir 11 þúsund ferkílómetrar verið ruddir frá ágúst 2019 og fram í júlí á þessu ári og er það 9,5 prósenta aukning frá fyrra ári. 1. desember 2020 07:54 Önnur minnsta útbreiðsla hafíssins á norðurskautinu í sögunni Útbreiðsla hafíssins á norðurskautinu þegar hún var minnst í lok sumars var sú önnur minnsta frá því að mælingar hófust. Þau fjórtán ár sem útbreiðslan hefur mælst minnst hafa nú öll verið undanfarin fjórtán ár. 22. september 2020 12:09 Hafís við Síberíu mánuði á eftir áætlun eftir mikla sumarhita Aldrei áður hefur Norður-Íshafið við strendur Síberíu lagt eins seint og í haust frá því að gervihnattamælingar hófust fyrir meira en fjörutíu árum. Íslenskur veðurfræðingur rekur ísleysið til mikilla sumarhita og bráðnunar íss við Síberíu í sumar. 25. nóvember 2020 09:00 Faraldurinn stöðvar ekki loftslagsbreytingar Losun gróðurhúsalofttegunda stefnir í sama horf og áður en kórónuveiruheimsfaraldurinn hóf innreið sína fyrr á þessu ári þrátt fyrir metsamdrátt. 9. september 2020 11:00 Mest lesið Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Allt of margir með hugann annars staðar í umferðinni Innlent Óeirðir í Valensía og kallað eftir afsögn ráðamanna Erlent Baráttan hafin á TikTok: Traktor í skeifunni, kaldar kveðjur og endurkoma Innlent Missti stjórn á bílnum þegar klæðingin umvafði dekkin Innlent Hætta sem sáttasemjarar í deilu Ísraela og Hamas Fréttir Ætlar 1750 kílómetra á þrektækjum á einni viku í minningu vina Innlent Yazan og fjölskylda leita að nýju húsnæði Innlent Bjartsýn eftir fund í Virginíu vegna Söndru sem afplánar 37 ára dóm Innlent Lögreglan bannaði bjór á B5 Innlent Fleiri fréttir Óeirðir í Valensía og kallað eftir afsögn ráðamanna „Ég bjóst aldrei við að þetta myndi gerast“ Ákærður fyrir ráðabrugg um að ráða Trump af dögum Fundu morðingja puttaferðalangs fimmtíu árum síðar Samstaða í Færeyjum um að bjóða út Suðureyjargöng Hverfa aftur til fortíðar vegna gervihnattatruflana Rússa Pútín óskar Trump til hamingju Yfirmaður COP29 sagður hafa reynt að selja jarðefnaeldsneyti Ráðist á ísraelska stuðningsmenn í Amsterdam Trump velur starfsmannastjóra úr innstu röðum Spennuþrungin barátta um fulltrúadeildina Þrír handteknir vegna dauða Liam Payne Vilja banna 16 ára og yngri að nota samfélagsmiðla Fundu ellefu lík í yfirgefnum pallbíll Ávarp Bidens: „Þú getur ekki elskað nágranna þinn bara þegar þið eruð sammála“ Vill taka vantraustið fyrir strax Engin furða að verkafólk hafi snúið baki við Demókrataflokknum Ríkissjórn Scholz er sprungin Óskaði Trump til hamingju og ítrekaði friðsamleg valdaskipti Ríkisstjórn Scholz á barmi þess að springa Harris búin að hringja í Trump og undirbýr ávarp Óttast verulegt bakslag á mörgum vígstöðvum Baráttan um Bandaríkin: Donald Trump verður forseti, og hvað svo? Þjóðarleiðtogar kasta kveðju á Trump Trump lýsir yfir sigri: Guð hafi bjargað honum svo hann gæti bjargað Ameríku Andstæðingar þungunarrofs unnu í Flórída Donald Trump forseti á nýjan leik Mikill fögnuður hjá Trump-liðum Repúblikanar ná meirihluta í öldungadeildinni Gætum þurft að bíða í nokkra daga ef ekkert óvænt gerist Sjá meira
Mesta eyðing regnskóga í Brasilíu frá 2008 Eyðing regnskóganna í Brasilíu á þessu ári er meiri en hún hefur verið frá árinu 2008. Alls hafa rúmir 11 þúsund ferkílómetrar verið ruddir frá ágúst 2019 og fram í júlí á þessu ári og er það 9,5 prósenta aukning frá fyrra ári. 1. desember 2020 07:54
Önnur minnsta útbreiðsla hafíssins á norðurskautinu í sögunni Útbreiðsla hafíssins á norðurskautinu þegar hún var minnst í lok sumars var sú önnur minnsta frá því að mælingar hófust. Þau fjórtán ár sem útbreiðslan hefur mælst minnst hafa nú öll verið undanfarin fjórtán ár. 22. september 2020 12:09
Hafís við Síberíu mánuði á eftir áætlun eftir mikla sumarhita Aldrei áður hefur Norður-Íshafið við strendur Síberíu lagt eins seint og í haust frá því að gervihnattamælingar hófust fyrir meira en fjörutíu árum. Íslenskur veðurfræðingur rekur ísleysið til mikilla sumarhita og bráðnunar íss við Síberíu í sumar. 25. nóvember 2020 09:00
Faraldurinn stöðvar ekki loftslagsbreytingar Losun gróðurhúsalofttegunda stefnir í sama horf og áður en kórónuveiruheimsfaraldurinn hóf innreið sína fyrr á þessu ári þrátt fyrir metsamdrátt. 9. september 2020 11:00