Kæra barn, hvernig líður þér? Matthías Freyr Matthíasson skrifar 25. ágúst 2021 16:01 Ég held að óhætt sé að segja að flestir foreldrar óska þess að börnum þeirra líði vel, gangi vel í hverju því sem þau taka sér fyrir hendur, séu heilbrigð og gangi vel félagslega. Rannsóknir sem Rannsókn og Greining gera reglulega sýna að líðan barna og ungmenna á Íslandi í dag mætti vera betri í heildina séð. Vissulega eru hlutir sem vel eru gerðir en samfélagið þarf að vera vakandi og á verði, til þess að bæta líðan og koma í veg fyrir að hún versni ekki. Íslenskt samfélag er sífellt að þróast í þá átt að virða réttindi barna í samræmi við Barnasáttmálann. Það sjáum við með því að sveitarfélög sækjast eftir vottun um að verða Barnvænt Sveitarfélag, stjórnvöld hafa lagt ríka áherslu á að bæta þjónustu og stöðu barna og ungmenna og fræðsla um réttindi þeirra hafa aukist á síðustu árum. Við sem tökum þátt í því að ala upp nýjar kynslóðir megum vera stolt og ánægð með börn og ungmenni dagsins í dag, það upplifum við sérstaklega sem höfum unnið með þeim. Baráttuandi nýrrar kynslóðar til þess að vilja bæta heiminn er áþreifanlegur. Það sjáum við best til að mynda í loftslagsverkföllum sem unga kynslóðin hefur skipulagt og tekið þátt í. Við sjáum það í því að börn og ungmenni eru ekki tilbúin til að horfa upp á vini og skólafélaga verða senda úr landi, samfélagsleg vitund þeirra er sífellt að verða meiri og þau gera sér grein fyrir því að einstaklingar hafa leyfi til að vera eins og þeir vilja vera og elska þá sem þeir vilja elska. Vilji ungu kynslóðarinnar til þess að ögra núverandi ástandi og bæta það er það sem knýr samfélagslegar breytingar áfram. Slíkan baráttuanda eigum við hinir fullorðnu að samþykkja og hvetja til, jafnvel þótt okkur geti fundist þær hugmyndir ekki alveg í samræmi við okkar eigin. Við megum ekki drepa þær niður, heldur ræða við ungmennin okkar, hlusta á skoðanir þeirra og vera móttækileg fyrir þeim. Í þessari viku eru börn og ungmenni að hefja grunnskólagöngu sína, sum í fyrsta sinn, önnur að halda áfram. Slíkum tímum fylgir eftirvænting og gleði en það getur líka valdið kvíða og óöryggi. Því þrátt fyrir miklar framfarir og samfélagslega vakningu um réttindi barna og ungmenna þá er það svo að hluti grunnskólabarna upplifir sig ekki örugg á meðal jafningja, hvort sem er innan veggja skólans, í frístundum eða á samfélagsmiðlum. Einelti og áreitni er og hefur verið óþolandi fylgifiskur skólagöngu um allan heim. Margir skólar hér á landi eru með eineltisáætlanir, svo samræmd viðbrögð eru við þeim eineltismálum sem upp koma. Og er það vel en því miður eru alltaf dæmi þess að einhverjir einstaklingar falla á milli skips og bryggju og upplifa mikla vanlíðan og kvíða við það að sækja skóla. Það fellur því á okkur öll – foreldra, kennara, tómstunda- og félagsmálafræðinga, annað starfsfólk sem vinnur með börnum og stjórnenda skólanna að tryggja það eftir fremsta megni að koma í veg fyrir að einelti eigi sér stað og að koma til aðstoðar þegar þörf er á. Það gerum við meðal annars með því að tryggja öllum börnum öruggt skólaumhverfi. Umhverfi þar sem öllum börnum er frjálst að fá að vera til með þeim fjölbreyttu eiginleikum sem þau búa yfir. Með því að tryggja og efla samkennd á meðal allra barna strax á fyrstu æviárunum og bjóða upp á námsefni og hugmyndafræði sem eflir þau í félags- og tilfinningaþroska getum við stuðlað að góðri líðan þeirra. Þegar óæskileg atvik eiga sér stað í samskiptum þeirra á milli er mikilvægt að stöðva þau strax í fæðingu en ekki samt með þeim hætti að refsa eða skamma, tryggja þarf að öll börn og ungmenni koma út úr aðstæðum með reisn en ekki sem sökudólgar eða fórnarlömb. Ef um alvarleg atvik eða síendurtekin atvik er að ræða þarf að sjálfsögðu að taka málin föstum tökum en alltaf á þeim forsendum að ekki sé verið að refsa eða skamma, því þá eykst vandinn en frekar. Draga þarf frekar fram styrkleika viðkomandi og aðstoða hann við að vinna með þá. Öllum þeim sem koma að velferð barna stendur til boða ýmis konar tæki og tól til þess að efla sig í slíkum aðstæðum. Barnaheill – Save the Children á Íslandi bjóða upp á námskeið og námsefnið Vinátta sem styður fagfólk við að vinna með góð samskipti á meðal barna, gagnreynt námsefni sem eflir samkennd og umburðarlyndi á meðal barna. Börnin okkar eru framtíðin og framtíðin er björt með þessi öflugu ungmenni sem eru meðvituð um réttindi sín og skyldur. Hvetjum þau áfram, styðjum þau og eflum. Með góðu utanumhaldi og kærleika munum við verða það heppin að sjá þau breyta heiminum til hins betra og það er okkar hlutverk að sjá til þess að það muni gerast. Kæru börn og ungmenni, njótið þess að vera að hefja grunnskólagönguna eftir gott sumarfrí. Farið inn í komandi vetur full af bjartsýni og eldmóð. Takið ykkar pláss og breytið heiminum. Við hjá Barnaheillum höfum fulla trú á ykkur! Höfundur er verkefnisstjóri innlendra verkefna hjá Barnaheillum – Save the Children á Íslandi Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Mest lesið Halldór 15.3.2025 Halldór Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Hegða sér eins og ofdekraðir unglingar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Gunnar Smári hvað er hann? Birgir Dýrfjörð Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson Skoðun Tryggjum framtíð endurnýjanlegrar orku á Íslandi Íris Lind Sæmundsdóttir Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland Skoðun Ísland er leiðandi ljós og hvatning til fjölmiðla Hrönn Egilsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Samstaðan er óstöðvandi afl Helga Þórey Júlíudóttir skrifar Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Hegða sér eins og ofdekraðir unglingar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer skrifar Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tryggjum framtíð endurnýjanlegrar orku á Íslandi Íris Lind Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar Skoðun Gunnar Smári hvað er hann? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar Skoðun Ísland er leiðandi ljós og hvatning til fjölmiðla Hrönn Egilsdóttir skrifar Skoðun Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Vertu meðbyr mannúðar Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Fegurð sem breytir skólum Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mataræði í stóra samhengi lífsins Birna Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvað varð um loftslagsmálin? Kamma Thordarson skrifar Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland skrifar Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson skrifar Skoðun Ég kýs Magnús Karl sem rektor Bylgja Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir sem næsti rektor HÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vitskert veröld Einar Helgason skrifar Skoðun Draumurinn um hið fullkomna öryggisnet Signý Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Sönnunarbyrði og hagsmunaárekstur Arnar Sigurðsson skrifar Sjá meira
Ég held að óhætt sé að segja að flestir foreldrar óska þess að börnum þeirra líði vel, gangi vel í hverju því sem þau taka sér fyrir hendur, séu heilbrigð og gangi vel félagslega. Rannsóknir sem Rannsókn og Greining gera reglulega sýna að líðan barna og ungmenna á Íslandi í dag mætti vera betri í heildina séð. Vissulega eru hlutir sem vel eru gerðir en samfélagið þarf að vera vakandi og á verði, til þess að bæta líðan og koma í veg fyrir að hún versni ekki. Íslenskt samfélag er sífellt að þróast í þá átt að virða réttindi barna í samræmi við Barnasáttmálann. Það sjáum við með því að sveitarfélög sækjast eftir vottun um að verða Barnvænt Sveitarfélag, stjórnvöld hafa lagt ríka áherslu á að bæta þjónustu og stöðu barna og ungmenna og fræðsla um réttindi þeirra hafa aukist á síðustu árum. Við sem tökum þátt í því að ala upp nýjar kynslóðir megum vera stolt og ánægð með börn og ungmenni dagsins í dag, það upplifum við sérstaklega sem höfum unnið með þeim. Baráttuandi nýrrar kynslóðar til þess að vilja bæta heiminn er áþreifanlegur. Það sjáum við best til að mynda í loftslagsverkföllum sem unga kynslóðin hefur skipulagt og tekið þátt í. Við sjáum það í því að börn og ungmenni eru ekki tilbúin til að horfa upp á vini og skólafélaga verða senda úr landi, samfélagsleg vitund þeirra er sífellt að verða meiri og þau gera sér grein fyrir því að einstaklingar hafa leyfi til að vera eins og þeir vilja vera og elska þá sem þeir vilja elska. Vilji ungu kynslóðarinnar til þess að ögra núverandi ástandi og bæta það er það sem knýr samfélagslegar breytingar áfram. Slíkan baráttuanda eigum við hinir fullorðnu að samþykkja og hvetja til, jafnvel þótt okkur geti fundist þær hugmyndir ekki alveg í samræmi við okkar eigin. Við megum ekki drepa þær niður, heldur ræða við ungmennin okkar, hlusta á skoðanir þeirra og vera móttækileg fyrir þeim. Í þessari viku eru börn og ungmenni að hefja grunnskólagöngu sína, sum í fyrsta sinn, önnur að halda áfram. Slíkum tímum fylgir eftirvænting og gleði en það getur líka valdið kvíða og óöryggi. Því þrátt fyrir miklar framfarir og samfélagslega vakningu um réttindi barna og ungmenna þá er það svo að hluti grunnskólabarna upplifir sig ekki örugg á meðal jafningja, hvort sem er innan veggja skólans, í frístundum eða á samfélagsmiðlum. Einelti og áreitni er og hefur verið óþolandi fylgifiskur skólagöngu um allan heim. Margir skólar hér á landi eru með eineltisáætlanir, svo samræmd viðbrögð eru við þeim eineltismálum sem upp koma. Og er það vel en því miður eru alltaf dæmi þess að einhverjir einstaklingar falla á milli skips og bryggju og upplifa mikla vanlíðan og kvíða við það að sækja skóla. Það fellur því á okkur öll – foreldra, kennara, tómstunda- og félagsmálafræðinga, annað starfsfólk sem vinnur með börnum og stjórnenda skólanna að tryggja það eftir fremsta megni að koma í veg fyrir að einelti eigi sér stað og að koma til aðstoðar þegar þörf er á. Það gerum við meðal annars með því að tryggja öllum börnum öruggt skólaumhverfi. Umhverfi þar sem öllum börnum er frjálst að fá að vera til með þeim fjölbreyttu eiginleikum sem þau búa yfir. Með því að tryggja og efla samkennd á meðal allra barna strax á fyrstu æviárunum og bjóða upp á námsefni og hugmyndafræði sem eflir þau í félags- og tilfinningaþroska getum við stuðlað að góðri líðan þeirra. Þegar óæskileg atvik eiga sér stað í samskiptum þeirra á milli er mikilvægt að stöðva þau strax í fæðingu en ekki samt með þeim hætti að refsa eða skamma, tryggja þarf að öll börn og ungmenni koma út úr aðstæðum með reisn en ekki sem sökudólgar eða fórnarlömb. Ef um alvarleg atvik eða síendurtekin atvik er að ræða þarf að sjálfsögðu að taka málin föstum tökum en alltaf á þeim forsendum að ekki sé verið að refsa eða skamma, því þá eykst vandinn en frekar. Draga þarf frekar fram styrkleika viðkomandi og aðstoða hann við að vinna með þá. Öllum þeim sem koma að velferð barna stendur til boða ýmis konar tæki og tól til þess að efla sig í slíkum aðstæðum. Barnaheill – Save the Children á Íslandi bjóða upp á námskeið og námsefnið Vinátta sem styður fagfólk við að vinna með góð samskipti á meðal barna, gagnreynt námsefni sem eflir samkennd og umburðarlyndi á meðal barna. Börnin okkar eru framtíðin og framtíðin er björt með þessi öflugu ungmenni sem eru meðvituð um réttindi sín og skyldur. Hvetjum þau áfram, styðjum þau og eflum. Með góðu utanumhaldi og kærleika munum við verða það heppin að sjá þau breyta heiminum til hins betra og það er okkar hlutverk að sjá til þess að það muni gerast. Kæru börn og ungmenni, njótið þess að vera að hefja grunnskólagönguna eftir gott sumarfrí. Farið inn í komandi vetur full af bjartsýni og eldmóð. Takið ykkar pláss og breytið heiminum. Við hjá Barnaheillum höfum fulla trú á ykkur! Höfundur er verkefnisstjóri innlendra verkefna hjá Barnaheillum – Save the Children á Íslandi
Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer Skoðun
Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer skrifar
Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar
Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar
Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar
Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar
Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer Skoðun