Þetta eru niðurstöður starfshóps um álitaefni tengd tekjuöflun Happdrættis HÍ. Skýrslan er dagsett 28. júní 2021 en var ekki birt á vef Háskólans fyrr en í gær.
Í skýrslunni er meðal annars farið yfir nýjar rannsóknir á mögulegum áhættuþáttum spilavanda, sem hafa sýnt tengsl milli depurðar, kvíða og streitu annars vegar og spilavanda hins vegar.
Þá hafa rannsóknir sýnt að spilavandi hafi ekki eingöngu áhrif á einstaklinginn sjálfan heldur alla fjölskylduna en birtingamyndin sé til dæmis erfið samskipti, heilsufarsvandamál og fjárhagserfiðleikar.
„Almennt má segja að niðurstöður flestra rannsókna hér á landi sýni að spilakassar, póker og þátttaka í peningaspilum á erlendum vefsíðum hafi sterkari tengsl við spilavanda en aðrar gerðir peningaspila, bæði meðal unglinga og fullorðinna,“ segir í skýrslunni.
Þetta komi ekki á óvart þar sem erlendar rannsóknir bendi til þess að peningaspil sem byggjast á samfelldri spilamennsku með tiltölulega miklum spilahraða og tíðri endurgjöf vinninga séu frekar ánetjandi en önnur peningaspil.
„Þessir eiginleikar spila eru mest áberandi í spilakössum og sýna niðurstöður flestallra rannsókna á bæði fullorðnum og unglingum að spilakassar eru vinsælasta peningaspilið meðal þeirra sem eiga við spilafíkn/spilavanda að stríða hér á landi.“
Erlendar rannsóknir bendi til þess að sá hópur sem eigi við spilavanda að stríða standi undir allt að 60 prósent af tekjum spilakassa.
Snýst ekki bara um hvort heldur hvernig
Í skýrslunni er farið yfir sögu tekjuöflunar HHÍ og hvernig HHÍ hefur frá stofnun fjármagnað nær allar byggingar skólans. Ljós sé að tekjur HHÍ séu mikilvægar fyrir uppbyggingu innviða HÍ en einnig sé ljóst að viðhorf almennings til spilakassa sé neikvætt og ætla megi að gagnrýnisraddir verði háværari.
Þá er greint frá niðurstöðum könnunar Samtaka áhugafólks um spilafíkn frá 2020, þar sem í ljós kom að 86 prósent þjóðarinnar vildu banna rekstur spilakassa og 71 prósent sagðist vera ósátt við að starfsemi í almannaþágu væri fjármögnuð með rekstri spilakassa.
Starfshópurinn segir í skýrslunni að það sé erfitt að skera úr um það með afgerandi hætti hvort HÍ ætti að standa að rekstri spilakassa en það útiloki ekki að skólinn ræði hvernig sé réttlætanlegt að standa að rekstrinum.
„Þótt spurningin um það hvort reka eigi spilakassa sé torleyst, er þó óhætt að segja að ámælisvert væri að beita ekki öllum tiltækum ráðum til þess að tryggja ábyrga spilun og grípa tafarlaust til slíkra aðgerða. Vandséð er að samkeppnissjónarmið og mögulegt tekjutap dugi sem rök til að slá þeim á frest,“ segir í skýrslunni.
„Þótt enn séu uppi andstæð sjónarmið um hvort rekstur spilakassa falli ómögulega að hlutverki háskóla þá er það engum vafa undirorpið að þessi helsta menntastofnun þjóðarinnar getur ekki staðið að rekstrinum öðruvísi en að taka tillit til nýjustu rannsókna um áhrif spilakassa á tiltekna hópa samfélagsins og með því að taka upp allar mögulegar aðgerðir sem geta stuðlað að ábyrgri spilun og lágmarkað neikvæðar afleiðingar jafnt fyrir einstaklinga og samfélagið í heild.“
