Þetta þarf ekki að vera svona Hanna Katrín Friðriksson skrifar 23. febrúar 2022 07:31 Efnahagslegur stöðugleiki er eitt stærsta hagsmunamál almennings á Íslandi. Það er staðreynd að við búum ekki við slíkan stöðugleika í dag með vaxtastigið á fleygiferð og verðbólguna sömuleiðis. Eins og svo oft áður. Fyrirsjáanleikinn í heimilisbókhaldi landsmanna er enginn. Þetta þarf þó ekki endilega að vera svona. Efnahagslegur stöðugleiki er ekki útópískur draumur heldur markmið sem við í Viðreisn teljum að verði best náð með inngöngu Íslands í Evrópusambandið og upptöku evru í kjölfarið. Það er engum blöðum um það að fletta að margháttaður ávinningur er nú þegar af samstarfi við Evrópuþjóðir með EES-samningnum. Hins vegar bendir allt til þess að ávinningur bæði almennings og fyrirtækja í landinu yrði mun meiri með fullri aðild að ESB og upptöku evru þar sem efnahagslegur stöðugleiki yrði tryggður til frambúðar. Andstaða við að hér verði komið á stöðugri gjaldmiðli birtist fyrst og fremst í því að bera á borð sem staðreyndir gamalkunnar tuggur um að vextir muni bara ekkert lækka við það og að viðskiptafrelsi Íslands muni tapast. Tilgangurinn er sá einn að slá ryki í augu almennings. Og tuggurnar koma aldrei oftar en einmitt þegar almenningur er að sligast undan afleiðingum óstöðugleikans. Samanburðurinn er okkur ekki í hag Lítum á nokkrar staðreyndir í þessu samhengi, annars vegar um vaxtakjör í nokkrum löndum á evrusvæðinu og hins vegar um hagvöxt, og berum saman við Ísland. Þegar litið er til vaxta á húsnæðislánum eru óverðtryggðir vextir á Íslandi á bilinu 4,05% til 5,30%, allt eftir því hvar lántakinn tekur lán og hvort um sé að ræða breytilega vexti eða fasta. Í desember 2021 voru vextir á húsnæðislánum í Austurríki 0,94% til 1,38%, í Finnlandi voru þeir 0,78% til 1,40%, á Írlandi voru vextirnir 2,62% til 3,07%, á Spáni 1,31% til 3,13% og á Möltu voru vextir á húsnæðislánum 1,78% til 2,22%.[1] Þessir vextir komast auðvitað ekki með tærnar að hælum vaxtastigs hér á landi og myndin skánar ekki mikið þótt verðtryggðir vextir séu teknir með. Þeir eru nú á bilinu 1,20% til 3,60% hér á landi, sem er bæði hærra en óverðtryggðir vextir í flestum samanburðarlöndum auk þess sem verðtryggingin hefur í för með sér að höfuðstóll lánsins hækkar með verðbólgunni. Eitthvað sem þekkist ekki í löndum sem búa við stöðugra gengi. Við skulum síðan taka árið 2019 sem dæmi þegar við lítum á hagvöxtinn (tölur fyrir 2021 liggja ekki fyrir og árið 2020 var fordæmalaus samdráttur um allan heim). Árið 2019 var hagvöxtur á Íslandi 2,4%. Á öllu evrusvæðinu var hagvöxtur 1,6% en mismikill eftir löndum. Sem dæmi má nefna að á Írlandi var hagvöxturinn 4,9%, á Spáni var hann 2,1%, í Austurríki var hann 1,5%, á Möltu 5,9% og í Finnlandi 1,2%.[2] Það er því alls ekki hægt að halda því fram að aðild að evrunni sé áskrift að minni hagvexti en við búum við á Íslandi. Þvert á móti styður samanburður á hagvexti á evrusvæðinu og á Íslandi við málflutning aðildarsinna. Hagvöxtur í Noregi, sem er líkt og Ísland utan ESB og hluti af EES, var síðan 0,7% árið 2020--19 til frekari samanburðar. Hlægilegar fullyrðingar Það er vissulega svo að Ísland er útflutningsdrifið hagkerfi og útflutningsverðmætin eru meiri í dollurum talið en evrum. Það er hins vegar ekki aðalpunkturinn þegar litið er á heildarmyndina því almennt er evran stöðugri gagnvart dollaranum heldur en íslenska krónan. Þá reiðir íslenskt samfélag sig mikið á innflutning en samkvæmt tölum Hagstofunnar er innflutningur hingað til lands langtum meiri í evrum heldur en dollurum. Meirihluti viðskipta með vörur sem skipta almenning máli er þannig í evrum. Auk alls þessa er evran í eðli sínu samvinnuverkefni margra þjóða, sem dollarinn er ekki, og það vill svo til að við deilum innri markaði með þessum sömu þjóðum. Það er svo ekkert annað en hlægilegt þegar fullyrt er að með inngöngu Íslands í Evrópusambandið og upptöku evru muni viðskiptafrelsi okkar hverfa eins og dögg fyrir sólu. Þessi vitleysa er auðvitað bara tilraun til að slá ryki í augu fólks enda heldur enginn því fram í fullri alvöru að lönd á borð við Svíþjóð, Danmörku, Spán eða Þýskaland búi við skert viðskiptafrelsi vegna veru þeirra í ESB. Sér í lagi þar sem þessar þjóðir eru aðilar að töluvert fleiri fríverslunarsamningum á heimsvísu en Íslendingar. Allt bendir til þess að með inngöngu Íslands í Evrópusambandið og upptöku evru muni lífskjör hér á landi batna til muna. Vextir myndu lækka, vöruverð lækka, samheppnishæfni íslenskra fyrirtækja myndi aukast og fyrirsjáanleiki í bókhaldi bæði heimila og fyrirtækja myndi verða mun meiri en hann er í dag. Efnahagslegum stöðugleika yrði náð. Það er því ljóst að það er til mikils að vinna. Þau sem enn japla á gömlu tuggunum eru að gæta einhverra annarra hagsmuna. Höfundur er þingflokksformaður Viðreisnar. [1] Sjá samanburð á gengi: https://www.euro-area-statistics.org/bank-interest-rates-loans?cr=aut&lg=en&page=0&charts=M..B.A2C.P.R.A.2250.EUR.N+M..B.A2B.F.R.A.2250.EUR.N+M..B.A2B.I.R.A.2250.EUR.N&template=1) [2] Sjá samanburð á hagvexti: https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tec00115/default/table?lang=en&fbclid=IwAR1t0EfV6aJqyB5_8qry4FyGoizYi0WN7w__Hg70IkSa3xiCb0EnxoxgDuk) Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hanna Katrín Friðriksson Efnahagsmál Viðreisn Alþingi Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Að hjálpa fólki að standa á eigin fótum Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun „Heimferða- og fylgdadeild“ Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Til varnar mennsku kúgarans Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens skrifar Skoðun Engum til sóma Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Sjá meira
Efnahagslegur stöðugleiki er eitt stærsta hagsmunamál almennings á Íslandi. Það er staðreynd að við búum ekki við slíkan stöðugleika í dag með vaxtastigið á fleygiferð og verðbólguna sömuleiðis. Eins og svo oft áður. Fyrirsjáanleikinn í heimilisbókhaldi landsmanna er enginn. Þetta þarf þó ekki endilega að vera svona. Efnahagslegur stöðugleiki er ekki útópískur draumur heldur markmið sem við í Viðreisn teljum að verði best náð með inngöngu Íslands í Evrópusambandið og upptöku evru í kjölfarið. Það er engum blöðum um það að fletta að margháttaður ávinningur er nú þegar af samstarfi við Evrópuþjóðir með EES-samningnum. Hins vegar bendir allt til þess að ávinningur bæði almennings og fyrirtækja í landinu yrði mun meiri með fullri aðild að ESB og upptöku evru þar sem efnahagslegur stöðugleiki yrði tryggður til frambúðar. Andstaða við að hér verði komið á stöðugri gjaldmiðli birtist fyrst og fremst í því að bera á borð sem staðreyndir gamalkunnar tuggur um að vextir muni bara ekkert lækka við það og að viðskiptafrelsi Íslands muni tapast. Tilgangurinn er sá einn að slá ryki í augu almennings. Og tuggurnar koma aldrei oftar en einmitt þegar almenningur er að sligast undan afleiðingum óstöðugleikans. Samanburðurinn er okkur ekki í hag Lítum á nokkrar staðreyndir í þessu samhengi, annars vegar um vaxtakjör í nokkrum löndum á evrusvæðinu og hins vegar um hagvöxt, og berum saman við Ísland. Þegar litið er til vaxta á húsnæðislánum eru óverðtryggðir vextir á Íslandi á bilinu 4,05% til 5,30%, allt eftir því hvar lántakinn tekur lán og hvort um sé að ræða breytilega vexti eða fasta. Í desember 2021 voru vextir á húsnæðislánum í Austurríki 0,94% til 1,38%, í Finnlandi voru þeir 0,78% til 1,40%, á Írlandi voru vextirnir 2,62% til 3,07%, á Spáni 1,31% til 3,13% og á Möltu voru vextir á húsnæðislánum 1,78% til 2,22%.[1] Þessir vextir komast auðvitað ekki með tærnar að hælum vaxtastigs hér á landi og myndin skánar ekki mikið þótt verðtryggðir vextir séu teknir með. Þeir eru nú á bilinu 1,20% til 3,60% hér á landi, sem er bæði hærra en óverðtryggðir vextir í flestum samanburðarlöndum auk þess sem verðtryggingin hefur í för með sér að höfuðstóll lánsins hækkar með verðbólgunni. Eitthvað sem þekkist ekki í löndum sem búa við stöðugra gengi. Við skulum síðan taka árið 2019 sem dæmi þegar við lítum á hagvöxtinn (tölur fyrir 2021 liggja ekki fyrir og árið 2020 var fordæmalaus samdráttur um allan heim). Árið 2019 var hagvöxtur á Íslandi 2,4%. Á öllu evrusvæðinu var hagvöxtur 1,6% en mismikill eftir löndum. Sem dæmi má nefna að á Írlandi var hagvöxturinn 4,9%, á Spáni var hann 2,1%, í Austurríki var hann 1,5%, á Möltu 5,9% og í Finnlandi 1,2%.[2] Það er því alls ekki hægt að halda því fram að aðild að evrunni sé áskrift að minni hagvexti en við búum við á Íslandi. Þvert á móti styður samanburður á hagvexti á evrusvæðinu og á Íslandi við málflutning aðildarsinna. Hagvöxtur í Noregi, sem er líkt og Ísland utan ESB og hluti af EES, var síðan 0,7% árið 2020--19 til frekari samanburðar. Hlægilegar fullyrðingar Það er vissulega svo að Ísland er útflutningsdrifið hagkerfi og útflutningsverðmætin eru meiri í dollurum talið en evrum. Það er hins vegar ekki aðalpunkturinn þegar litið er á heildarmyndina því almennt er evran stöðugri gagnvart dollaranum heldur en íslenska krónan. Þá reiðir íslenskt samfélag sig mikið á innflutning en samkvæmt tölum Hagstofunnar er innflutningur hingað til lands langtum meiri í evrum heldur en dollurum. Meirihluti viðskipta með vörur sem skipta almenning máli er þannig í evrum. Auk alls þessa er evran í eðli sínu samvinnuverkefni margra þjóða, sem dollarinn er ekki, og það vill svo til að við deilum innri markaði með þessum sömu þjóðum. Það er svo ekkert annað en hlægilegt þegar fullyrt er að með inngöngu Íslands í Evrópusambandið og upptöku evru muni viðskiptafrelsi okkar hverfa eins og dögg fyrir sólu. Þessi vitleysa er auðvitað bara tilraun til að slá ryki í augu fólks enda heldur enginn því fram í fullri alvöru að lönd á borð við Svíþjóð, Danmörku, Spán eða Þýskaland búi við skert viðskiptafrelsi vegna veru þeirra í ESB. Sér í lagi þar sem þessar þjóðir eru aðilar að töluvert fleiri fríverslunarsamningum á heimsvísu en Íslendingar. Allt bendir til þess að með inngöngu Íslands í Evrópusambandið og upptöku evru muni lífskjör hér á landi batna til muna. Vextir myndu lækka, vöruverð lækka, samheppnishæfni íslenskra fyrirtækja myndi aukast og fyrirsjáanleiki í bókhaldi bæði heimila og fyrirtækja myndi verða mun meiri en hann er í dag. Efnahagslegum stöðugleika yrði náð. Það er því ljóst að það er til mikils að vinna. Þau sem enn japla á gömlu tuggunum eru að gæta einhverra annarra hagsmuna. Höfundur er þingflokksformaður Viðreisnar. [1] Sjá samanburð á gengi: https://www.euro-area-statistics.org/bank-interest-rates-loans?cr=aut&lg=en&page=0&charts=M..B.A2C.P.R.A.2250.EUR.N+M..B.A2B.F.R.A.2250.EUR.N+M..B.A2B.I.R.A.2250.EUR.N&template=1) [2] Sjá samanburð á hagvexti: https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tec00115/default/table?lang=en&fbclid=IwAR1t0EfV6aJqyB5_8qry4FyGoizYi0WN7w__Hg70IkSa3xiCb0EnxoxgDuk)
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar