Er blóðsykurinn þinn versti óvinur? Dögg Guðmundsdóttir skrifar 27. febrúar 2024 12:01 Undanfarið hefur ekki farið lítið fyrir blóðsykursumræðunni. Í stuttu máli sagt hækkar blóðsykur við neyslu kolvetna, insúlín er seytt frá brisi og virkar sem lykill inn í frumurnar, þar sem glúkósi er tekinn inn og umbreyttur í orku. Allt eðlileg viðbrögð líkamans. Hjá einstaklingum með sykursýki 1 er insúlínframleiðsla af skornum skammti. Þeir sem hafa sykursýki 2 er insúlínframleiðsla til staðar en virkni insúlínsins skert. Leitast er þá við að auka framleiðslu insúlíns enn frekar, þar til brisið gefur sig, framleiðsla lækkar og blóðsykur hækkar. Ákveðin matvæli hækka blóðsykur meira en önnur. Sé blóðsykur oft hár eykur það líkur á sykursýki 2. Hafir þú áhyggjur af blóðsykri er ráðlegt að leita ráða hjá lækni. Af hverju sílesandi blóðsykursmælar? Sala sílesandi blóðsykursmæla hefur aukist verulega enda með aukinni blóðsykurshræðslu er möguleiki á að græða. Mælarnir eru festir á húð, lesa magn blóðsykurs og sendir niðurstöðurnar í símann. Mikilvæg tæki fyrir þá sem hafa sykursýki. Undanfarið hafa mælarnir verið markaðssettir fyrir þá sem vilja efla heilsu, tækla orkuleysið, heilaþokuna, kveðja aukakílóin og auka afköst í íþróttum. Markhópurinn er hinn almenni einstaklingur sem er umhugað um heilsuna sem er á sama tíma sá hópur fólks sem almennt þykir ekki ástæða til að hafa áhyggjur af. Selja lausnina með að ala á ótta og hræðslu Til að selja lausnina þarf að skapa óttann. Hvert vandamálið á fætur öðru er talið upp. Sykurfíkn, síþreyta, snarlþörf, heilaþoka, krabbamein, alzheimer, hjartasjúkdómar og meira að segja kvef.Samkvæmt þessu er blóðsykurinn okkar helsta heilsufarsógn. Bækur hafa verið gefnar út þar sem settar eru fram byltingarkenndar lausnir sem eiga að bjarga öllu á nokkrum vikum með tíu hollráðum. Eina sem þú þarft að gera er bara að kaupa bækurnar, jú og kannski best að kaupa mæli líka, til að vera alveg viss. Jafnvel blóðsykurstillandi fæðubótarefni líka, þó vissulega sé engin vísindaleg sönnun fyrir virkni þess. En hvað vitum við í raun og veru? Staðaþekkingar í dag styður ekki við þessar gríðarlega stóru fullyrðingar sem settar hafa verið fram af hálfu þessara einstaklinga. Þær rannsóknir sem við höfum á blóðsykursmælingum eru byggðar á einstaklingum með sykursýki. Einstaklingar með sjúkdóma hafa oft allt aðrar næringarþarfir en heilbrigðir, enda starfsemi líkamans öðruvísi. Skoðum þetta nánar. Niðurstöður landskönnunar á mataræði Íslendinga 2019-2021 sýnir að heildarneysla kolvetna hefur farið úr 42% í 37% að meðaltali. Ráðlagt er að 45-60% heildarorku séu kolvetni. En líkaminn treystir á kolvetni sem sinn aðal orkugjafa. Það er því ekki skrítið að finna fyrir orkuleysi, síþreytu og naslþörf ef við gefum ekki líkamanum þá orku sem hann þarf. Þegar við nærum ekki líkamann kallar hann enn hærra. Það getur því valdið því að við sækjum í orkuríkari en næringasnauðari mat í meira magni sem hægt væri að rangtúlka sem sykurfíkn. Sama landskönnun sýndi að samanlögð grænmetis- og ávaxtaneysla var 213 g að meðaltali, en ráðlögð eru 500 g á dag, sem aðeins 2% þátttakenda náðu. Auk þess voru aðeins 27% þátttakenda sem náðu ráðlögðum 70 g af heilkornum á dag. En það eru næringarrík kolvetni sem rannsóknir hafa sýnt fram á heilsueflandi áhrif og minnki líkur á krabbameinum og sykursýki 2. Trefjaneysla hefur einnig farið niður í 16 g að meðaltali, en ráðlagt er að ná allavega 25 g á dag. Trefjar eru kolvetni sem eru ómeltanleg, en ekki síður mikilvæg. Rannsóknir hafa sýnt fram á að ráðlögð neysla trefja styður við örveruflóruna og dregur úr líkum á sykursýki 2 og hjarta- og æðasjúkdómum. Trefjar hafa marga fleiri kosti og auka má trefjaneyslu með auknu plöntufæði. Blessað kvefið er veirusjúkdómur, sem ekkert tengist blóðsykri en hinsvegar má efla ónæmiskerfið með góðu næringarástandi. Raunin er sú að eitt næringarefni er ekki yfir önnur hafin, þetta er fallegt samspil sem virkar best með fjölbreyttu mataræði. Ég legg hér áherslu á kolvetni aðeins vegna þeirrar áróðursherferðar sem það hefur orðið fyrir. Mataræði íslendinga er ekki í takt við ráðleggingar embætti landlæknis. Ráðleggingar sem eru vandlega settar saman af sérfræðingum og byggja á fjölda rannsókna og sterkum vísindalegum rökum. Skammtíma matarkúrar og áráttuhegðun á mat er fæstum hollt og getur haft í för með sér skaðlegar afleiðingar til lengdar. Vænlegra til árangurs er að reyna að auka fjölbreytni í mataræðinu og vera gagnrýnin á galdralausnir. Höfundur er mastersnemi í klínískri næringarfræði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilsa Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson Skoðun Skoðun Skoðun Eflum geðheilsu alla daga Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Skoðanagrein – Alþjóðlegi Gigtardaginn: Achieve Your Dreams Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Lordinn lýgur! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að þykjast með líf barnanna okkar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson skrifar Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Varasjóður eða hefðbundið styrkjakerfi? Birgitta Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Geðheilsa á tímum óvissu og áskorana María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir skrifar Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarið hefur ekki farið lítið fyrir blóðsykursumræðunni. Í stuttu máli sagt hækkar blóðsykur við neyslu kolvetna, insúlín er seytt frá brisi og virkar sem lykill inn í frumurnar, þar sem glúkósi er tekinn inn og umbreyttur í orku. Allt eðlileg viðbrögð líkamans. Hjá einstaklingum með sykursýki 1 er insúlínframleiðsla af skornum skammti. Þeir sem hafa sykursýki 2 er insúlínframleiðsla til staðar en virkni insúlínsins skert. Leitast er þá við að auka framleiðslu insúlíns enn frekar, þar til brisið gefur sig, framleiðsla lækkar og blóðsykur hækkar. Ákveðin matvæli hækka blóðsykur meira en önnur. Sé blóðsykur oft hár eykur það líkur á sykursýki 2. Hafir þú áhyggjur af blóðsykri er ráðlegt að leita ráða hjá lækni. Af hverju sílesandi blóðsykursmælar? Sala sílesandi blóðsykursmæla hefur aukist verulega enda með aukinni blóðsykurshræðslu er möguleiki á að græða. Mælarnir eru festir á húð, lesa magn blóðsykurs og sendir niðurstöðurnar í símann. Mikilvæg tæki fyrir þá sem hafa sykursýki. Undanfarið hafa mælarnir verið markaðssettir fyrir þá sem vilja efla heilsu, tækla orkuleysið, heilaþokuna, kveðja aukakílóin og auka afköst í íþróttum. Markhópurinn er hinn almenni einstaklingur sem er umhugað um heilsuna sem er á sama tíma sá hópur fólks sem almennt þykir ekki ástæða til að hafa áhyggjur af. Selja lausnina með að ala á ótta og hræðslu Til að selja lausnina þarf að skapa óttann. Hvert vandamálið á fætur öðru er talið upp. Sykurfíkn, síþreyta, snarlþörf, heilaþoka, krabbamein, alzheimer, hjartasjúkdómar og meira að segja kvef.Samkvæmt þessu er blóðsykurinn okkar helsta heilsufarsógn. Bækur hafa verið gefnar út þar sem settar eru fram byltingarkenndar lausnir sem eiga að bjarga öllu á nokkrum vikum með tíu hollráðum. Eina sem þú þarft að gera er bara að kaupa bækurnar, jú og kannski best að kaupa mæli líka, til að vera alveg viss. Jafnvel blóðsykurstillandi fæðubótarefni líka, þó vissulega sé engin vísindaleg sönnun fyrir virkni þess. En hvað vitum við í raun og veru? Staðaþekkingar í dag styður ekki við þessar gríðarlega stóru fullyrðingar sem settar hafa verið fram af hálfu þessara einstaklinga. Þær rannsóknir sem við höfum á blóðsykursmælingum eru byggðar á einstaklingum með sykursýki. Einstaklingar með sjúkdóma hafa oft allt aðrar næringarþarfir en heilbrigðir, enda starfsemi líkamans öðruvísi. Skoðum þetta nánar. Niðurstöður landskönnunar á mataræði Íslendinga 2019-2021 sýnir að heildarneysla kolvetna hefur farið úr 42% í 37% að meðaltali. Ráðlagt er að 45-60% heildarorku séu kolvetni. En líkaminn treystir á kolvetni sem sinn aðal orkugjafa. Það er því ekki skrítið að finna fyrir orkuleysi, síþreytu og naslþörf ef við gefum ekki líkamanum þá orku sem hann þarf. Þegar við nærum ekki líkamann kallar hann enn hærra. Það getur því valdið því að við sækjum í orkuríkari en næringasnauðari mat í meira magni sem hægt væri að rangtúlka sem sykurfíkn. Sama landskönnun sýndi að samanlögð grænmetis- og ávaxtaneysla var 213 g að meðaltali, en ráðlögð eru 500 g á dag, sem aðeins 2% þátttakenda náðu. Auk þess voru aðeins 27% þátttakenda sem náðu ráðlögðum 70 g af heilkornum á dag. En það eru næringarrík kolvetni sem rannsóknir hafa sýnt fram á heilsueflandi áhrif og minnki líkur á krabbameinum og sykursýki 2. Trefjaneysla hefur einnig farið niður í 16 g að meðaltali, en ráðlagt er að ná allavega 25 g á dag. Trefjar eru kolvetni sem eru ómeltanleg, en ekki síður mikilvæg. Rannsóknir hafa sýnt fram á að ráðlögð neysla trefja styður við örveruflóruna og dregur úr líkum á sykursýki 2 og hjarta- og æðasjúkdómum. Trefjar hafa marga fleiri kosti og auka má trefjaneyslu með auknu plöntufæði. Blessað kvefið er veirusjúkdómur, sem ekkert tengist blóðsykri en hinsvegar má efla ónæmiskerfið með góðu næringarástandi. Raunin er sú að eitt næringarefni er ekki yfir önnur hafin, þetta er fallegt samspil sem virkar best með fjölbreyttu mataræði. Ég legg hér áherslu á kolvetni aðeins vegna þeirrar áróðursherferðar sem það hefur orðið fyrir. Mataræði íslendinga er ekki í takt við ráðleggingar embætti landlæknis. Ráðleggingar sem eru vandlega settar saman af sérfræðingum og byggja á fjölda rannsókna og sterkum vísindalegum rökum. Skammtíma matarkúrar og áráttuhegðun á mat er fæstum hollt og getur haft í för með sér skaðlegar afleiðingar til lengdar. Vænlegra til árangurs er að reyna að auka fjölbreytni í mataræðinu og vera gagnrýnin á galdralausnir. Höfundur er mastersnemi í klínískri næringarfræði.
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun