Auður í krafti karla Halla Tómasdóttir skrifar 30. maí 2024 11:30 Fyrir 25 árum fór ég fyrir verkefninu Auður í krafti kvenna, átaki til að valdefla konur og virkja frumkvæði þeirra og kraft til efnahags- og samfélagslegra framfara. Til urðu tugir fyrirtækja og hundruð nýrra starfa á meðan á átakinu stóð. Ávextir verkefnisins blómstra enn í dag í rekstri fyrirtækjanna sem urðu til, í tengslanetum kvenna frá þessum árum og síðast en ekki síst í krafti þeirra ungu stúlkna sem tóku þátt í FramtíðarAuðar hluta verkefnisins og deginum Dæturnar með í vinnuna. Mikilvægust finnst mér þó viðhorfsbreytingin sem varð með tilkomu þessa verkefnis. Fleiri áttuðu sig á því að virkjun kvenkraftsins er einfaldlega efnahagslegt framfaramál fyrir okkur öll. Ég trúi á kynjajafnvægi og tel að markmið okkar eigi að vera að virkja alla okkar krafta til gagns og góðra verka. Það er lykillinn að velsæld, friðsæld og sjálfbærri þróun samfélaga. Við eigum enn langt í land með að ná kynjajafnvægi í forystu fyrirtækja og þjóða, og megum ekki missa sjónar af því mikilvæga markmiði. En nú er jafnframt brýnt að beina sjónum að stöðu drengja og karla í okkar samfélagi þar sem ákveðinn vandi virðist vera kynbundinn. Rannsóknir sýna að 700-800 drengir ljúka grunnskólanámi á ári án þess að verða þokkalega læsir. Þeir geta jafnvel ekki parað saman myndir eða setningar. Þriðjungur fimmtán ára drengja er í þessari stöðu í dag, og er það tvöfalt hærra en hjá stúlkum í sama árgangi og hefur farið hækkandi síðustu ár. Brotthvarf ungra karla á aldrinum 18-24 ára úr námi og starfsþjálfun er mest hér á landi meðal Evrópuþjóða, eða um 22%. Þrír af hverjum tíu drengjum hætta í framhaldsskóla án þess að ljúka námi og einungis þriðjungur brautskrifaðra úr háskólum eru karlar. Sú staðreynd að brottfall úr framhaldsskólum á Íslandi sé 100% meira en að meðaltali í ESB ríkjum hefur þó ekki haft þau áhrif á að málið sé tekið föstum tökum. Við virðumst líka eiga Evrópumet í greiningum og notkun hegðunarlyfja og þriðjungur drengja og ungra karla horfir á klám á hverjum degi, 40% þeirra teljast stórneytendur. Áhyggjur af aukinni þátttöku ungra drengja í fjárhættuspilun hafa verið að koma fram, ekki síst hjá íþróttahreyfingunni. Hvað verður um þennan hóp drengja, hvar eru þeir og hver er staða þeirra? Ég tel mikilvægt að þessi mál séu krufinn til mergjar. Það gengur ekki að svo margir drengir finni sig ekki í þeim kerfum sem talið er að séu búin til og sniðin að þörfum þeirra. Það er hætta á að hluti þessa hóps muni upplifa sig jaðarsetta og finni ekki leiðina til þess að tilheyra íslensku samfélagi, leiti jafnvel í neyslu vímuefna, glæpa og vanvirkni. Því verður að afstýra. Margir ungir menn hafa á undanförnum árum látist um aldur fram vegna ofskömmtunar ýmissa vímuefna. Þar má minna á ópíóíðafaraldurinn, sem hefur ekki farið mjúkum höndum um íslenskt samfélag. Tölur sýna að 90% þeirra sem sitja í fangelsum á Íslandi eru karlmenn, um 70% þeirra sem fara í meðferð vegna áfengis og vímuefnavanda hjá SÁÁ eru karlmenn. Á Íslandi eru sjálfsvíg ungra karla tíð og þó nokkuð algengari en annars staðar á vesturlöndum. Hvers vegna eru svo margir ungir karlar svona illa staddir og hvað er til ráða? Slæm staða drengja veldur mér miklu hugarangri og gæti orðið eitt af stóru vandamálunum sem íslenskt samfélag þarf að takast á við á næstu árum. Hætt er við að mörg þúsund einstaklingar sem ljúka grunnskóla á næstu árum muni eiga erfitt uppdráttar í íslensku samfélagi. Afleiðingarnar eru alvarlegar og margvíslegar, fyrir drengina sjálfa, ástvini þeirra og samfélagið allt. Við þurfum að greina ástæður þess að drengirnir okkar virðast í vaxandi mæli hvorki finna sig innan né utan skólakerfisins. Við getum ekki beðið endalaust og nú skiptir mestu að horfast í augu við staðreyndir og koma saman til að ræða stöðuna og leita lausna. Forseti getur sett slíkt mál á dagskrá. Nái ég kjöri mun ég gera það. Andleg heilsa og velferð hvers og eins eru forsenda heilbrigðs samfélags. Það er mér hjartans mál og ég vil leggja mitt af mörkum. Höfundur er forsetaframbjóðandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Forsetakosningar 2024 Skoðun: Forsetakosningar 2024 Jafnréttismál Halla Tómasdóttir Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Fyrir 25 árum fór ég fyrir verkefninu Auður í krafti kvenna, átaki til að valdefla konur og virkja frumkvæði þeirra og kraft til efnahags- og samfélagslegra framfara. Til urðu tugir fyrirtækja og hundruð nýrra starfa á meðan á átakinu stóð. Ávextir verkefnisins blómstra enn í dag í rekstri fyrirtækjanna sem urðu til, í tengslanetum kvenna frá þessum árum og síðast en ekki síst í krafti þeirra ungu stúlkna sem tóku þátt í FramtíðarAuðar hluta verkefnisins og deginum Dæturnar með í vinnuna. Mikilvægust finnst mér þó viðhorfsbreytingin sem varð með tilkomu þessa verkefnis. Fleiri áttuðu sig á því að virkjun kvenkraftsins er einfaldlega efnahagslegt framfaramál fyrir okkur öll. Ég trúi á kynjajafnvægi og tel að markmið okkar eigi að vera að virkja alla okkar krafta til gagns og góðra verka. Það er lykillinn að velsæld, friðsæld og sjálfbærri þróun samfélaga. Við eigum enn langt í land með að ná kynjajafnvægi í forystu fyrirtækja og þjóða, og megum ekki missa sjónar af því mikilvæga markmiði. En nú er jafnframt brýnt að beina sjónum að stöðu drengja og karla í okkar samfélagi þar sem ákveðinn vandi virðist vera kynbundinn. Rannsóknir sýna að 700-800 drengir ljúka grunnskólanámi á ári án þess að verða þokkalega læsir. Þeir geta jafnvel ekki parað saman myndir eða setningar. Þriðjungur fimmtán ára drengja er í þessari stöðu í dag, og er það tvöfalt hærra en hjá stúlkum í sama árgangi og hefur farið hækkandi síðustu ár. Brotthvarf ungra karla á aldrinum 18-24 ára úr námi og starfsþjálfun er mest hér á landi meðal Evrópuþjóða, eða um 22%. Þrír af hverjum tíu drengjum hætta í framhaldsskóla án þess að ljúka námi og einungis þriðjungur brautskrifaðra úr háskólum eru karlar. Sú staðreynd að brottfall úr framhaldsskólum á Íslandi sé 100% meira en að meðaltali í ESB ríkjum hefur þó ekki haft þau áhrif á að málið sé tekið föstum tökum. Við virðumst líka eiga Evrópumet í greiningum og notkun hegðunarlyfja og þriðjungur drengja og ungra karla horfir á klám á hverjum degi, 40% þeirra teljast stórneytendur. Áhyggjur af aukinni þátttöku ungra drengja í fjárhættuspilun hafa verið að koma fram, ekki síst hjá íþróttahreyfingunni. Hvað verður um þennan hóp drengja, hvar eru þeir og hver er staða þeirra? Ég tel mikilvægt að þessi mál séu krufinn til mergjar. Það gengur ekki að svo margir drengir finni sig ekki í þeim kerfum sem talið er að séu búin til og sniðin að þörfum þeirra. Það er hætta á að hluti þessa hóps muni upplifa sig jaðarsetta og finni ekki leiðina til þess að tilheyra íslensku samfélagi, leiti jafnvel í neyslu vímuefna, glæpa og vanvirkni. Því verður að afstýra. Margir ungir menn hafa á undanförnum árum látist um aldur fram vegna ofskömmtunar ýmissa vímuefna. Þar má minna á ópíóíðafaraldurinn, sem hefur ekki farið mjúkum höndum um íslenskt samfélag. Tölur sýna að 90% þeirra sem sitja í fangelsum á Íslandi eru karlmenn, um 70% þeirra sem fara í meðferð vegna áfengis og vímuefnavanda hjá SÁÁ eru karlmenn. Á Íslandi eru sjálfsvíg ungra karla tíð og þó nokkuð algengari en annars staðar á vesturlöndum. Hvers vegna eru svo margir ungir karlar svona illa staddir og hvað er til ráða? Slæm staða drengja veldur mér miklu hugarangri og gæti orðið eitt af stóru vandamálunum sem íslenskt samfélag þarf að takast á við á næstu árum. Hætt er við að mörg þúsund einstaklingar sem ljúka grunnskóla á næstu árum muni eiga erfitt uppdráttar í íslensku samfélagi. Afleiðingarnar eru alvarlegar og margvíslegar, fyrir drengina sjálfa, ástvini þeirra og samfélagið allt. Við þurfum að greina ástæður þess að drengirnir okkar virðast í vaxandi mæli hvorki finna sig innan né utan skólakerfisins. Við getum ekki beðið endalaust og nú skiptir mestu að horfast í augu við staðreyndir og koma saman til að ræða stöðuna og leita lausna. Forseti getur sett slíkt mál á dagskrá. Nái ég kjöri mun ég gera það. Andleg heilsa og velferð hvers og eins eru forsenda heilbrigðs samfélags. Það er mér hjartans mál og ég vil leggja mitt af mörkum. Höfundur er forsetaframbjóðandi.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar