Alls eru átján sakborningar í málinu og mættu flestir í sal 101 í Héraðsdómi Reykjavíkur klukkan 14 í dag. Þrír boðuðu forföll og fjórir tóku afstöðu til málsins í gegnum fjarfundarbúnað.
Þessi átján eiga sameiginlegt að vera talin eiga aðild að skipulagðri glæpastarfsemi sem snerist um innflutning, sölu og dreifingu á fíkniefnum hér á landi auk peningaþvættis.
Karlmaður á fimmtugsaldri er talinn höfuðpaur í málinu og sagður hafa úthlutað öðrum sakborningum hlutverk og greitt fyrir þátttöku sína. Hann á ekki teljandi sakarferil að baki.
Málið, sem er afar umfangsmikið, hefur verið til rannsóknar hjá lögreglu um langt skeið. Skemmtiferðaskipið AIDAsol kom til landsins þann 11. apríl síðastliðinn. Tveir menn báru eldhúspotta úr málmi út úr skipinu í bláum Ikea-innkaupapokum en þriðji maður tók við pottunum. Um 2,2 kíló af kókaíni fundust falin í pottunum.
Í greinargerð lögreglu sem birtist í gæsluvarðhaldsúrskurði á dögunum kom fram að lögregla teldi uppbyggingu og hlutverkaskiptingu innan hópsins hafa verið þaulskipulagða. Meintur höfuðpaur hafi verið í spjallhóp ásamt sjö öðrum á samskiptaforritinu Signal. Allir hafi þar verið undir dulnefni.
Karlmaðurinn er talinn hafa verið yfir allri starfseminni í söluhópnum. Þar hafi hann rætt starfsemina eins og um fyrirtæki væri að ræða og rætt um hlutverk allra í hópnum. Nefnt er að þegar ein konan var handtekin sagðist hann ekki hafa undirbúið hana nægilega vel ef hún skildi verða handtekin.
Fíkniefni fundust meðal annars á heimilum foreldra fólks úr hópnum sem fyrir vikið er meðal sakborninga í málinu. Fólk komið á sjötugs og árræðisaldur. Þá kemur fram í greinargerð lögreglu að peningaþvætti hafi farið fram með því að láta poka troðfulla af peningum ganga á milli manna. Maður sem var tekinn með um tólf milljónir króna í poka sagðist við handtöku ekki hafa vitað hvað væri í pokanum.
Þá hefur annar sakborningur í málinu sem stöðvaður var á leið úr landi með um sextán milljónir króna í reiðufé í farangri sínum hafa ekkert kannast við peningana. Hann viðurkenndi síðar hafa fengið val að greiða tæplega milljón í fíkniefnaskuld eða fara með peningana úr landi.
Huldu höfuð sín
Sakborningarnir huldu allir höfuð sín þegar þeir mættu til þingfestingarinnar í dag. Margir voru með sólgleraugu á nefinu, hettu eða jafnvel sjal yfir andlitið. Höfðu engan áhuga á að þekkjast utan dómssalarins.
Barbara Björnsdóttir héraðsdómari spurði hvern á fætur öðrum út í afstöðu þeirra til ákærunnar. Sumir eru ákærðir í mörgum liðum, fyrir ólík brot og aðrir færri. Sakborningarnir neituðu allir sem einn sök varðandi þátt sinn í skipulagðri brotastarfsemi. Þeir mótmæltu margir upptökukröfum á farsíma eða peningum en játuðu margir brot sitt er varðaði að hafa haft á sér minni skammta af fíkniefnum við handtöku eða húsleit.
Fjórir sakborningar tóku afstöðu til ákærunnar í gegnum fjarfundarbúnað. Tveir þeirra eru í gæsluvarðhaldi en hin tvö ekki. Á einum tímapunkti í þinghaldinu skellti kona sem sætir ákæru og gaf skýrslu í fjarfundarbúnaði upp úr, að því er virtist upp úr þurru, sem fékk gesti í þingsal 101 til að brosa út í annað.
Bjóst við játningu
Þegar allir sakborningar höfðu tekið afstöðu til ákærunnar lá fyrir að það var þvert nei hjá öllu. Enginn væri því laus allra máli, allavega ekki enn þá eins og Barbara dómari komst að orði.
„Ég bjóst nú við játningu hérna,“ sagði Karl Ingi saksóknari og Barbara dómari tók undir að hún hefði átt von á játningu að einhverju leyti. Bæði voru því aðeins hissa á engri játningu í málinu.
Svo fór Barbara dómari að huga að tímasetningu fyrir aðalmeðferð og lagði áherslu á að koma því við sem fyrst enda fjórir sakborningar í gæsluvarðhaldi. Það reyndist þrautinni þyngri. Barbara lagði í fyrstu til fyrstu vikuna í september sem lagðist illa í verjendur sem töldu sig þurfa mun meiri tíma til að kynna sér gögn málsins.
Fá greiðari aðgang að gögnum
Verjendur hafa þegar fengið í hendur ýmiss rannsóknargögn en til að geta hlustað á upptökur af skýrslutökum eða hlerunaraðgerðum lögreglu hafa verjendur þurft að bóka tíma á skrifstofu héraðssaksóknara. Fóru þeir fram á það við Karl Inga Vilbergsson saksóknara í málinu að þeir fengju gögnin send á diskum, sér í lagi þar sem stuttur tími væri fram að aðalmeðferð.
Þorgils Þorgilsson, einn verjenda, var þar fremstur í flokki og tóku kollegar hans undir með honum þegar hann gerði athugasemdir við aðgang að gögnum. Barbara sagði ekki annað hægt og Karl Ingi tók undir það, ætlaði að greiða þá götu fyrir verjendunum.
Eftir mótbárur verjenda um alltof stuttan tíma til undirbúnings færi aðalmeðferðin stakk Barbara upp á annarri vikunni í september, svo þeirri þriðju og loks var ákveðið að aðalmeðferð færi fram síðustu vikuna í september.
Einn sakborninga er ákærður fyrir tilraun til manndráps. Fjallað var um þann anga málsins, sem ekki er talinn tengjast skipulögðu glæpastarfseminni, á Vísi fyrr í dag.
