Líf í skugga flugvallar – upplifun íbúa Haukur Magnússon, Margrét Manda Jónsdóttir og Martin Swift skrifa 18. nóvember 2024 14:45 Í hjarta Reykjavíkur, þar sem ævintýri borgarlífsins og náttúrunnar mætast, búa íbúar við lífsgæðaskerðingu vegna stóraukinnar starfsemi Reykjavíkurflugvallar. Þetta á sérstaklega við um íbúa í hverfum sem liggja í nágrenni flugvallarins, svo sem við Hlíðar, Miðbæ, Vesturbæ og Kópavog en einnig þau hverfi sem liggja undir fluglínum. Hverfi höfuðborgarsvæðisins hafa hvert um sig sína kosti og galla og jákvætt að þau hafi hvert sitt sérkenni svo íbúar geti valið sér bústað eftir því hvort þau meti lífsgæði sem nálægð við miðborgina og helstu stofnanir eða nálægð við stærri útivistarsvæði í jaðri þéttbýlisins. Eins er eðlilegt að borgin taki breytingum og þróist eftir því sem íbúum fjölgar og innviðir þróast. Við eigum þó að gera þá sjálfsögðu kröfu að byggðin þróist á forsendum aukinna lífsgæða. Aukin umsvif í flugi kemur niður á lífsgæðum íbúa í nágrenni flugvallarins og mikilvægt að vega ábata við umferðina í samhengi við skerðingu í lífsgæðum og heilsu íbúa. Hávaðamengun skerðir lífsgæði Flugumferðin skapar samfelldan hávaða sem truflar daglegt líf íbúa. Það er eðlilegt en óheppilegt að umferðin er mest á góðviðrisdögum og um helgar þegar fólk flykkist í útiveru heimavið eða á nálægum útivistarsvæðum. Nærri flugvellinum eru miklar náttúruperlur á við Ægissíðuna, Fossvogsdalinn, Nauthólsvík og Öskjuhlíðina en linnulítil umferð óþarfa flugumferðar skerðir gæði þeirra verulega. Drunur frá flugvélum og þyrlum við flugtak og lendingu — eða bara í útsýnisflugi yfir borginni eins og dæmi eru um — brjóta upp gæðastundir íbúa eins og að vera úti í fjöru, á róló, á fótboltaæfingu, í göngutúr með hundinn eða að ditta að húsinu. Hávaðinn er truflandi og stundum ærandi. Áhrifin eru ekki síst á börn sem eiga sum erfitt með að einbeita sér eða leika í friði á útileiksvæðum og ekki má gleyma að neikvæð áhrif hávaðamengunar hverfa ekki þótt börn taki ekki eftir áreitinu. Sumstaðar er vart hægt að láta börn sofa úti við vegna þess að þau eru reglulega vakin af dynjandi hávaða frá flugumferð, með neikvæðum áhrifum á heilsu og vellíðan bæði barna og fullorðinna. Loftmengun – ósýnilegur skaðvaldur Hávaðamengunin er þó ekki eina vandamálið. Flugumferð veldur loftmengun sem hefur áhrif á heilsu íbúa. Þessi mengun safnast saman yfir hverfin og dregur úr loftgæðum í borgarlandslaginu. Þetta er sérstaklega slæmt fyrir viðkvæma hópa eins og börn, aldraða, og þá sem eiga við heilsufarsvanda að stríða. Íbúar hafa áhyggjur af áhrifum loftmengunar á heilsu sína og umhverfi, en einnig á umhverfisáhrifin almennt þar sem flugið er stórtækur losunarvaldur gróðurhúsalofttegunda. Aðventan undir fluglínum Núna er aðventan handan við hornið þar sem íbúar vilja njóta gæðastunda með fjölskyldum og vinum. Samkvæmt nýjustu mælingum jarðfræðinga má einnig vænta nýs eldgos á Reykjanesskaganum. Í fyrri gosum hafa þyrlufyrirtæki keppst við að selja þyrluferðir að gosunum, þetta hefur verið hálfgerð vertíð og eftirspurnin svo mikil að Reykjavíkurflugvöllur hefur varla ráðið við þessa starfsemisaukningu. Íbúar hafa kvartað sáran og sést það vel á aðsendum kvörtunum til Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur. Jólasveinaskemmtanir og ýmsar uppákomur eins og tendrun ljósa á Oslóartrénu eru mikilvæg augnablik í lífi margra fjölskyldna. Íbúar eiga að geta haldið aðventuna hátíðlega án þess að þurfa að búast við viðvarandi slætti þyrluspaða. Þörf fyrir lausnir Það er ljóst að ástandið kallar á breyttar áherslur. Íbúar sem velja að búa í þessum hverfum gera það með þeim tilgangi að njóta borgarlífsins í sátt við umhverfi sitt. Þeir vilja ganga eða hjóla í stað þess að vera háðir bílum, en flugumferðin undirstrikar skort á samhæfðum lausnum sem stuðla að betri borgarumhverfi og lífsgæðum. Stjórnmálafólk og stjórn(endur) flugvallarins verða að taka tillit til þarfa og áhyggja íbúanna í stað þess að sniðganga þær í þágu annarra hagsmunahópa. Starfsemi flugvallarins verður að þróast í takt við daglegt líf íbúa, með það að markmiði að draga úr neikvæðum áhrifum á lífsgæði og lýðheilsu. Ráðafólk þarf að hlusta á raddir íbúa og íhuga hvernig höfuðborgarsvæðið getur orðið að mannvænna borgarumhverfi. Það krefst umræðu um að aðlaga starfsemi flugvallarins í samtali við íbúa. Reykjavíkurflugvöllur er sannarlega mikilvægur hluti innviða borgarinnar, en það má ekki koma niður á heilsu og lífsgæðum þeirra sem búa í nágrenni hans. Til að skapa betri framtíð fyrir alla þarf að tryggja opið samráð við íbúa sem búa í grennd við flugvöllinn. Höfundar eru meðlimir í samtökunum Hjóðmörk. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reykjavíkurflugvöllur Kópavogur Reykjavík Umhverfismál Fréttir af flugi Mest lesið Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Í hjarta Reykjavíkur, þar sem ævintýri borgarlífsins og náttúrunnar mætast, búa íbúar við lífsgæðaskerðingu vegna stóraukinnar starfsemi Reykjavíkurflugvallar. Þetta á sérstaklega við um íbúa í hverfum sem liggja í nágrenni flugvallarins, svo sem við Hlíðar, Miðbæ, Vesturbæ og Kópavog en einnig þau hverfi sem liggja undir fluglínum. Hverfi höfuðborgarsvæðisins hafa hvert um sig sína kosti og galla og jákvætt að þau hafi hvert sitt sérkenni svo íbúar geti valið sér bústað eftir því hvort þau meti lífsgæði sem nálægð við miðborgina og helstu stofnanir eða nálægð við stærri útivistarsvæði í jaðri þéttbýlisins. Eins er eðlilegt að borgin taki breytingum og þróist eftir því sem íbúum fjölgar og innviðir þróast. Við eigum þó að gera þá sjálfsögðu kröfu að byggðin þróist á forsendum aukinna lífsgæða. Aukin umsvif í flugi kemur niður á lífsgæðum íbúa í nágrenni flugvallarins og mikilvægt að vega ábata við umferðina í samhengi við skerðingu í lífsgæðum og heilsu íbúa. Hávaðamengun skerðir lífsgæði Flugumferðin skapar samfelldan hávaða sem truflar daglegt líf íbúa. Það er eðlilegt en óheppilegt að umferðin er mest á góðviðrisdögum og um helgar þegar fólk flykkist í útiveru heimavið eða á nálægum útivistarsvæðum. Nærri flugvellinum eru miklar náttúruperlur á við Ægissíðuna, Fossvogsdalinn, Nauthólsvík og Öskjuhlíðina en linnulítil umferð óþarfa flugumferðar skerðir gæði þeirra verulega. Drunur frá flugvélum og þyrlum við flugtak og lendingu — eða bara í útsýnisflugi yfir borginni eins og dæmi eru um — brjóta upp gæðastundir íbúa eins og að vera úti í fjöru, á róló, á fótboltaæfingu, í göngutúr með hundinn eða að ditta að húsinu. Hávaðinn er truflandi og stundum ærandi. Áhrifin eru ekki síst á börn sem eiga sum erfitt með að einbeita sér eða leika í friði á útileiksvæðum og ekki má gleyma að neikvæð áhrif hávaðamengunar hverfa ekki þótt börn taki ekki eftir áreitinu. Sumstaðar er vart hægt að láta börn sofa úti við vegna þess að þau eru reglulega vakin af dynjandi hávaða frá flugumferð, með neikvæðum áhrifum á heilsu og vellíðan bæði barna og fullorðinna. Loftmengun – ósýnilegur skaðvaldur Hávaðamengunin er þó ekki eina vandamálið. Flugumferð veldur loftmengun sem hefur áhrif á heilsu íbúa. Þessi mengun safnast saman yfir hverfin og dregur úr loftgæðum í borgarlandslaginu. Þetta er sérstaklega slæmt fyrir viðkvæma hópa eins og börn, aldraða, og þá sem eiga við heilsufarsvanda að stríða. Íbúar hafa áhyggjur af áhrifum loftmengunar á heilsu sína og umhverfi, en einnig á umhverfisáhrifin almennt þar sem flugið er stórtækur losunarvaldur gróðurhúsalofttegunda. Aðventan undir fluglínum Núna er aðventan handan við hornið þar sem íbúar vilja njóta gæðastunda með fjölskyldum og vinum. Samkvæmt nýjustu mælingum jarðfræðinga má einnig vænta nýs eldgos á Reykjanesskaganum. Í fyrri gosum hafa þyrlufyrirtæki keppst við að selja þyrluferðir að gosunum, þetta hefur verið hálfgerð vertíð og eftirspurnin svo mikil að Reykjavíkurflugvöllur hefur varla ráðið við þessa starfsemisaukningu. Íbúar hafa kvartað sáran og sést það vel á aðsendum kvörtunum til Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur. Jólasveinaskemmtanir og ýmsar uppákomur eins og tendrun ljósa á Oslóartrénu eru mikilvæg augnablik í lífi margra fjölskyldna. Íbúar eiga að geta haldið aðventuna hátíðlega án þess að þurfa að búast við viðvarandi slætti þyrluspaða. Þörf fyrir lausnir Það er ljóst að ástandið kallar á breyttar áherslur. Íbúar sem velja að búa í þessum hverfum gera það með þeim tilgangi að njóta borgarlífsins í sátt við umhverfi sitt. Þeir vilja ganga eða hjóla í stað þess að vera háðir bílum, en flugumferðin undirstrikar skort á samhæfðum lausnum sem stuðla að betri borgarumhverfi og lífsgæðum. Stjórnmálafólk og stjórn(endur) flugvallarins verða að taka tillit til þarfa og áhyggja íbúanna í stað þess að sniðganga þær í þágu annarra hagsmunahópa. Starfsemi flugvallarins verður að þróast í takt við daglegt líf íbúa, með það að markmiði að draga úr neikvæðum áhrifum á lífsgæði og lýðheilsu. Ráðafólk þarf að hlusta á raddir íbúa og íhuga hvernig höfuðborgarsvæðið getur orðið að mannvænna borgarumhverfi. Það krefst umræðu um að aðlaga starfsemi flugvallarins í samtali við íbúa. Reykjavíkurflugvöllur er sannarlega mikilvægur hluti innviða borgarinnar, en það má ekki koma niður á heilsu og lífsgæðum þeirra sem búa í nágrenni hans. Til að skapa betri framtíð fyrir alla þarf að tryggja opið samráð við íbúa sem búa í grennd við flugvöllinn. Höfundar eru meðlimir í samtökunum Hjóðmörk.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun