Tollastríð geti haft áhrif á vaxtalækkunarferli og íslenska ferðaþjónustu Magnús Jochum Pálsson skrifar 4. apríl 2025 09:31 Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir erfitt að segja nákvæmlega til um hver áhrif tollahækkanna verði á Ísland. Þær geti þó haft áhrif á komu bandarískra ferðamanna og þannig iðnaðinn í heild sinni. Vísir/Einar Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir tollahækkanir Trump geta haft áhrif á íslenska ferðaþjónustu og vaxtalækkunarferli Seðlabankans. Ísland hafi sloppið vel en erfitt sé að gera sér grein fyrir mögulegum tækifærum sem felist í aðgerðunum. Donald Trump boðaði stórfelldar tollahækkanir á flest ríki heims á miðvikudag og hefur áhrifanna gætt víða. Markaðir hafa tekið skell og óttast er að afleiðingarnar verði töluverður með tilheyrandi verðbólgu. Ásgeir sagði erfitt að gera sér grein fyrir áhrifum tollahækkanna á efnahag Íslands en miðað við önnur lönd kæmi Ísland þó nokkuð vel út úr aðgerðunum. Ásgeir ræddi stöðuna í samtali við umsjónarmenn Reykjavík síðdegis á Bylgjunni í gær. Eru einhver sambærileg dæmi um stjórnvöld sem hafa hækkað tolla svona heiftarlega? „Í upphafi Kreppunnar miklu eftir að hlutabréfaverð féll á Wall Street 1929 lögðu Bandaríkjamenn á tolla sem var svarað af öðrum löndum. Það leiddi til þess að tollar voru settir mjög víða,“ sagði Ásgeir. Bandaríkjamenn hafi þá verið að reyna að bregðast við kreppu með því að örva innlenda framleiðslu. „Þetta er aðeins öðruvísi núna. Ég held í sjálfu sér að þetta muni koma sér illa fyrir Bandaríkin sjálf,“ sagði Ásgeir. Trump vill efla bandarískan iðnað Deilt hafi verið um ágæti tolla í gegnum tíðina en Ásgeir segir ástæður fyrir tollum almennt vera tvær. „Hjá mörgum ríkjum sem eru ekki með gott skattkerfi þá eru tollar oft eina leiðin til þess að fá tekjur, í mörgum þriðjaheimsríkjum eru lágir tollar til þess að fjármagna ríkið. Hin ástæðan fyrir tollum er að það er verið að vernda einhverja atvinnugrein,“ sagði Ásgeir. Trump sé aðallega að horfa í seinni ástæðuna. „Þetta á að vera leið til að efla iðnað í Bandaríkjunum og að einhverju marki trúir hann að hann geti fjármagnað ríkið með þessu,“ sagði Ásgeir. Ásgeir segir reikningsaðferðir Trump-stjórnarinnar við ákvörðun tollana sérstakar. „Það skiptir máli fyrir okkur að við erum með viðskiptahalla við Bandaríkin. Það kann að einhverju marki að skýra það að við höfum fengið þennan lægsta tollflokk,“ sagði hann. Tækifæri kunni að liggja í því að Ísland falli í þann flokk en erfitt sé að gera sér grein fyrir því. „Það má velta fyrir sér að hversu miklu leyti fyrirtæki úti geti hækkað verðið úti og látið tollinn falla algjörlega á Bandaríkin sjálf,“ sagði hann. Verði dýrara fyrir Bandaríkjamenn að koma til landsins Ásgeir segir að þegar svona stórir atburðir gerist sé erfitt að sjá strax hver áhrifn verða. Tollastríðið gæti þó haft þónokkur áhrif á vaxtalækkunarferlið. „Ég myndi hafa áhyggjur af því að dollarinn hefur veikst mjög mikið og það er alveg fyrirsjáanlegt að það muni fylgja þessu verðbólga og sumir tala um samdrátt. Það geti haft áhrif á það að við séum að fá færri ferðamenn frá Bandaríkjunum,“ sagði Ásgeir. Ferðaþjónustan gæti því fundið fyrir áhrifunum. Gengi krónunnar helst tiltölulega stöðugt að sögn Ásgeirs en styrkist þó á móti lækkandi Bandaríkjadal. „Það er ódýrara fyrir okkur að fara til Bandaríkjanna en dýrara fyrir Bandaríkjamenn að koma hingað.“ „Vöxtur ferðaþjónustu undanfarið verið rekinn að miklu leyti undanfarið á Bandaríkjamönnum, Bandaríkjadollari hefur verið sterkur, það hefur verið mikill kaupmáttur í Bandaríkjunum, mikill hagvöxtur og hækkanir á hlutabréfaverði,“ sagði hann. Eftir aðgerðirnar hefur verð á gulli náð sögulegum hæðum. Ásgeir segir Ísland eiga gull sem sé geymt í Lundúnum. „Það hefur hækkað mikið en við hefðum svo sem alveg mátt eiga meira af því. En við höfum tekið ávinning af því,“ sagði hann. Staðan á Íslandi sé góð „Það hefur gengið mjög vel á Íslandi og á eiginlega alla mælikvarða er staða okkar mjög góð. Það hefur verið mikill hagvöxtur og kaupmáttur aukist,“ sagði Ásgeir spurður út í efnahagsstöðuna á Íslandi. Seðlabankinn hafi fylgt mjög strangri stefnu, haldið aftur af hagkerfinu og verið strangur á gjaldeyrismarkaði. „Við erum náttúrulega með háa vexti en ég myndi telja að staða okkar sé tiltölulega góð. Eftir að við lentum í þessu áfalli 2008 þá höfum við reynt að byggja upp kerfi sem getur staðist áföll,“ sagði Ásgeir. Það hefur tekist? „Já, við metum það þannig. Við erum með mjög stóran gjaldeyrisforða og miklar eiginfjárkvaðir á bankana. Þrátt fyrir allt eru hvorki fyrirtækin né heimilin í landinu mjög skuldsett að jafnaði þó auðvitað sé það mismunandi milli atvinnugreina og hópa í samfélaginu. Ásgeir segist enn þeirrar skoðunar að halda eigi í seðla, mikilvægt sé að hafa greiðslukerfi sem Íslendingar eigi og stjórni innanlands og er óháð því hvort landið sé tengt við umheiminn. Skattar og tollar Bandaríkin Efnahagsmál Seðlabankinn Reykjavík síðdegis Tengdar fréttir „Þetta kemur eins vel við okkur og hægt er“ Framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins segir það jákvætt að Bandaríkjastjórn hafi tekið ákvörðun um að leggja lægri toll á vörur frá Íslandi en mörgum öðrum ríkjum. Miklu máli skipti að áformin liggi nú fyrir og óvissu hafi verið eytt. 2. apríl 2025 21:58 Bæði vonbrigði og léttir Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir utanríkisráðherra lýsir bæði ákveðnum vonbrigðum og létti vegna ákvörðunar Donalds Trumps Bandaríkjaforseta að leggja tíu prósenta lágmarkstoll á innfluttar vörur frá öllum ríkjum. 2. apríl 2025 21:57 Mest lesið Skattakóngurinn flytur úr landi Viðskipti innlent Framkvæmdastjóri Smáríkisins ákærður Viðskipti innlent Melabúðarbræður með hálfan milljarð í fyrra Viðskipti innlent Samherjahjónin fyrrverandi langtekjuhæst Viðskipti innlent Pósturinn hættir að senda til Bandaríkjanna: Breytingarnar hafi „snúið öllu á hvolf“ Viðskipti innlent Pósturinn hættir að senda til Bandaríkjanna á mánudaginn Viðskipti innlent Komi á óvart hve lítið er keppt um lægsta verðið Neytendur Kannast ekki við „lífróður“ Heimildarinnar sem fækkar útgáfudögum Viðskipti innlent Þegar ástríðan slokknar: Eins og hljóðlát kulnun Atvinnulíf Hvað þurfum við að eiga mikið til að geta hætt að vinna? Viðskipti innlent Fleiri fréttir Pósturinn hættir að senda til Bandaríkjanna: Breytingarnar hafi „snúið öllu á hvolf“ Melabúðarbræður með hálfan milljarð í fyrra Framkvæmdastjóri Smáríkisins ákærður Pósturinn hættir að senda til Bandaríkjanna á mánudaginn Samherjahjónin fyrrverandi langtekjuhæst Kannast ekki við „lífróður“ Heimildarinnar sem fækkar útgáfudögum Skattakóngurinn flytur úr landi Setja tvo milljarða til í fiskeldið sem tapar hundruðum milljóna „Framboð á markaði er ekki það sem neytendur vilja kaupa“ Móðurfélag útgefanda Moggans tapaði hundruðum milljóna Segir háa stýrivexti bitna á ákveðnum hópi og boðar aðhald í fjárlagafrumvarpi Keyra á orkudrykkjamarkaðinn Kaupa Gompute „Ég bið almenning að hafa þolinmæði með okkur“ Ósáttir með ákvörðun peningastefnunefndar Muni ekki hika við að hækka vexti Sektað fyrir að auglýsa of mikið fyrir Áramótaskaupið Kristján og Leó kaupa fyrrverandi höfuðstöðvar Landsvirkjunar Endurbættur Kaffivagn opnar aftur í dag Gleðiefni að fjármálaráðherri tali um aðhald í ríkisfjármálum Bein útsending: Rökstyðja stýrivaxtaákvörðunina Seðlabankinn heldur stýrivöxtunum óbreyttum Ráðin til Fossa fjárfestingarbanka Birta nýja ákvörðun um stýrivexti í dag Hvað þurfum við að eiga mikið til að geta hætt að vinna? Herra Hnetusmjör tekjuhæstur í Iceguys Sante fer í hart við Heinemann Davíð trónir enn og aftur á toppnum Runólfur á toppi tekjulistans yfir launahæstu embættismennina og forstjórana Ólafur Ragnar með rúma milljón meira en næsti maður Sjá meira
Donald Trump boðaði stórfelldar tollahækkanir á flest ríki heims á miðvikudag og hefur áhrifanna gætt víða. Markaðir hafa tekið skell og óttast er að afleiðingarnar verði töluverður með tilheyrandi verðbólgu. Ásgeir sagði erfitt að gera sér grein fyrir áhrifum tollahækkanna á efnahag Íslands en miðað við önnur lönd kæmi Ísland þó nokkuð vel út úr aðgerðunum. Ásgeir ræddi stöðuna í samtali við umsjónarmenn Reykjavík síðdegis á Bylgjunni í gær. Eru einhver sambærileg dæmi um stjórnvöld sem hafa hækkað tolla svona heiftarlega? „Í upphafi Kreppunnar miklu eftir að hlutabréfaverð féll á Wall Street 1929 lögðu Bandaríkjamenn á tolla sem var svarað af öðrum löndum. Það leiddi til þess að tollar voru settir mjög víða,“ sagði Ásgeir. Bandaríkjamenn hafi þá verið að reyna að bregðast við kreppu með því að örva innlenda framleiðslu. „Þetta er aðeins öðruvísi núna. Ég held í sjálfu sér að þetta muni koma sér illa fyrir Bandaríkin sjálf,“ sagði Ásgeir. Trump vill efla bandarískan iðnað Deilt hafi verið um ágæti tolla í gegnum tíðina en Ásgeir segir ástæður fyrir tollum almennt vera tvær. „Hjá mörgum ríkjum sem eru ekki með gott skattkerfi þá eru tollar oft eina leiðin til þess að fá tekjur, í mörgum þriðjaheimsríkjum eru lágir tollar til þess að fjármagna ríkið. Hin ástæðan fyrir tollum er að það er verið að vernda einhverja atvinnugrein,“ sagði Ásgeir. Trump sé aðallega að horfa í seinni ástæðuna. „Þetta á að vera leið til að efla iðnað í Bandaríkjunum og að einhverju marki trúir hann að hann geti fjármagnað ríkið með þessu,“ sagði Ásgeir. Ásgeir segir reikningsaðferðir Trump-stjórnarinnar við ákvörðun tollana sérstakar. „Það skiptir máli fyrir okkur að við erum með viðskiptahalla við Bandaríkin. Það kann að einhverju marki að skýra það að við höfum fengið þennan lægsta tollflokk,“ sagði hann. Tækifæri kunni að liggja í því að Ísland falli í þann flokk en erfitt sé að gera sér grein fyrir því. „Það má velta fyrir sér að hversu miklu leyti fyrirtæki úti geti hækkað verðið úti og látið tollinn falla algjörlega á Bandaríkin sjálf,“ sagði hann. Verði dýrara fyrir Bandaríkjamenn að koma til landsins Ásgeir segir að þegar svona stórir atburðir gerist sé erfitt að sjá strax hver áhrifn verða. Tollastríðið gæti þó haft þónokkur áhrif á vaxtalækkunarferlið. „Ég myndi hafa áhyggjur af því að dollarinn hefur veikst mjög mikið og það er alveg fyrirsjáanlegt að það muni fylgja þessu verðbólga og sumir tala um samdrátt. Það geti haft áhrif á það að við séum að fá færri ferðamenn frá Bandaríkjunum,“ sagði Ásgeir. Ferðaþjónustan gæti því fundið fyrir áhrifunum. Gengi krónunnar helst tiltölulega stöðugt að sögn Ásgeirs en styrkist þó á móti lækkandi Bandaríkjadal. „Það er ódýrara fyrir okkur að fara til Bandaríkjanna en dýrara fyrir Bandaríkjamenn að koma hingað.“ „Vöxtur ferðaþjónustu undanfarið verið rekinn að miklu leyti undanfarið á Bandaríkjamönnum, Bandaríkjadollari hefur verið sterkur, það hefur verið mikill kaupmáttur í Bandaríkjunum, mikill hagvöxtur og hækkanir á hlutabréfaverði,“ sagði hann. Eftir aðgerðirnar hefur verð á gulli náð sögulegum hæðum. Ásgeir segir Ísland eiga gull sem sé geymt í Lundúnum. „Það hefur hækkað mikið en við hefðum svo sem alveg mátt eiga meira af því. En við höfum tekið ávinning af því,“ sagði hann. Staðan á Íslandi sé góð „Það hefur gengið mjög vel á Íslandi og á eiginlega alla mælikvarða er staða okkar mjög góð. Það hefur verið mikill hagvöxtur og kaupmáttur aukist,“ sagði Ásgeir spurður út í efnahagsstöðuna á Íslandi. Seðlabankinn hafi fylgt mjög strangri stefnu, haldið aftur af hagkerfinu og verið strangur á gjaldeyrismarkaði. „Við erum náttúrulega með háa vexti en ég myndi telja að staða okkar sé tiltölulega góð. Eftir að við lentum í þessu áfalli 2008 þá höfum við reynt að byggja upp kerfi sem getur staðist áföll,“ sagði Ásgeir. Það hefur tekist? „Já, við metum það þannig. Við erum með mjög stóran gjaldeyrisforða og miklar eiginfjárkvaðir á bankana. Þrátt fyrir allt eru hvorki fyrirtækin né heimilin í landinu mjög skuldsett að jafnaði þó auðvitað sé það mismunandi milli atvinnugreina og hópa í samfélaginu. Ásgeir segist enn þeirrar skoðunar að halda eigi í seðla, mikilvægt sé að hafa greiðslukerfi sem Íslendingar eigi og stjórni innanlands og er óháð því hvort landið sé tengt við umheiminn.
Skattar og tollar Bandaríkin Efnahagsmál Seðlabankinn Reykjavík síðdegis Tengdar fréttir „Þetta kemur eins vel við okkur og hægt er“ Framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins segir það jákvætt að Bandaríkjastjórn hafi tekið ákvörðun um að leggja lægri toll á vörur frá Íslandi en mörgum öðrum ríkjum. Miklu máli skipti að áformin liggi nú fyrir og óvissu hafi verið eytt. 2. apríl 2025 21:58 Bæði vonbrigði og léttir Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir utanríkisráðherra lýsir bæði ákveðnum vonbrigðum og létti vegna ákvörðunar Donalds Trumps Bandaríkjaforseta að leggja tíu prósenta lágmarkstoll á innfluttar vörur frá öllum ríkjum. 2. apríl 2025 21:57 Mest lesið Skattakóngurinn flytur úr landi Viðskipti innlent Framkvæmdastjóri Smáríkisins ákærður Viðskipti innlent Melabúðarbræður með hálfan milljarð í fyrra Viðskipti innlent Samherjahjónin fyrrverandi langtekjuhæst Viðskipti innlent Pósturinn hættir að senda til Bandaríkjanna: Breytingarnar hafi „snúið öllu á hvolf“ Viðskipti innlent Pósturinn hættir að senda til Bandaríkjanna á mánudaginn Viðskipti innlent Komi á óvart hve lítið er keppt um lægsta verðið Neytendur Kannast ekki við „lífróður“ Heimildarinnar sem fækkar útgáfudögum Viðskipti innlent Þegar ástríðan slokknar: Eins og hljóðlát kulnun Atvinnulíf Hvað þurfum við að eiga mikið til að geta hætt að vinna? Viðskipti innlent Fleiri fréttir Pósturinn hættir að senda til Bandaríkjanna: Breytingarnar hafi „snúið öllu á hvolf“ Melabúðarbræður með hálfan milljarð í fyrra Framkvæmdastjóri Smáríkisins ákærður Pósturinn hættir að senda til Bandaríkjanna á mánudaginn Samherjahjónin fyrrverandi langtekjuhæst Kannast ekki við „lífróður“ Heimildarinnar sem fækkar útgáfudögum Skattakóngurinn flytur úr landi Setja tvo milljarða til í fiskeldið sem tapar hundruðum milljóna „Framboð á markaði er ekki það sem neytendur vilja kaupa“ Móðurfélag útgefanda Moggans tapaði hundruðum milljóna Segir háa stýrivexti bitna á ákveðnum hópi og boðar aðhald í fjárlagafrumvarpi Keyra á orkudrykkjamarkaðinn Kaupa Gompute „Ég bið almenning að hafa þolinmæði með okkur“ Ósáttir með ákvörðun peningastefnunefndar Muni ekki hika við að hækka vexti Sektað fyrir að auglýsa of mikið fyrir Áramótaskaupið Kristján og Leó kaupa fyrrverandi höfuðstöðvar Landsvirkjunar Endurbættur Kaffivagn opnar aftur í dag Gleðiefni að fjármálaráðherri tali um aðhald í ríkisfjármálum Bein útsending: Rökstyðja stýrivaxtaákvörðunina Seðlabankinn heldur stýrivöxtunum óbreyttum Ráðin til Fossa fjárfestingarbanka Birta nýja ákvörðun um stýrivexti í dag Hvað þurfum við að eiga mikið til að geta hætt að vinna? Herra Hnetusmjör tekjuhæstur í Iceguys Sante fer í hart við Heinemann Davíð trónir enn og aftur á toppnum Runólfur á toppi tekjulistans yfir launahæstu embættismennina og forstjórana Ólafur Ragnar með rúma milljón meira en næsti maður Sjá meira
„Þetta kemur eins vel við okkur og hægt er“ Framkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins segir það jákvætt að Bandaríkjastjórn hafi tekið ákvörðun um að leggja lægri toll á vörur frá Íslandi en mörgum öðrum ríkjum. Miklu máli skipti að áformin liggi nú fyrir og óvissu hafi verið eytt. 2. apríl 2025 21:58
Bæði vonbrigði og léttir Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir utanríkisráðherra lýsir bæði ákveðnum vonbrigðum og létti vegna ákvörðunar Donalds Trumps Bandaríkjaforseta að leggja tíu prósenta lágmarkstoll á innfluttar vörur frá öllum ríkjum. 2. apríl 2025 21:57
Pósturinn hættir að senda til Bandaríkjanna: Breytingarnar hafi „snúið öllu á hvolf“ Viðskipti innlent
Pósturinn hættir að senda til Bandaríkjanna: Breytingarnar hafi „snúið öllu á hvolf“ Viðskipti innlent