Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar 7. ágúst 2025 09:02 Við Íslendingar elskum frið. Næstum jafn mikið og við elskum að segja öðrum frá hvað við erum friðelskandi. Við erum svo friðsæl að okkur finnst aðrar þjóðir megi læra af okkur. (Sleppa samt Sturlungatímabilinu því við erum almennt hætt að höggva hvert annað.) Jafnvel að stríðin og spennan úti í heimi stafi af skorti á einhverju sem við búum yfir í okkar friðelskandi þjóðfélagi. Eru það genin? Uppeldið? Gildismatið? Vantar stríðandi fylkingar kannski bara vöfflur og kaffidreitil til að geta loksins sest niður og leyst málin? Friður er aldrei sjálfsagður Friður er þrotlaus vinna. Þó við tökum honum iðulega sem sjálfsögðum skapast hann ekki í tómarúmi. Friður er afleiðing samfelldrar samvinnu á viðskipta-, stjórnskipunar-, menningar- og lagalegum forsendum milli ríkja, sérstaklega þegar gildi þeirra eru ólík, landamæri þeirra skarast, eða auðlindir og lífsviðurværi eru ójöfn. Friður er valdajafnvægi sem myndast þegar það er of dýrt að fara í stríð við annað ríki, kannski því það býr yfir öflugum her eða á aðild að sterku varnarbandalagi. Friður er aldrei sjálfsagður. Því miður. Við erum heppin Við Íslendingar höfum verið heppin með landamæri og bandamenn. Við erum nú í þremur varnarbandalögum þar sem aðrar þjóðir segjast reiðubúnar að senda unga fólkið sitt til að verja okkur ef einhver ákveður að ráðast á Ísland. Samræmist það gildismati okkar að gera slíkt hið sama fyrir aðrar þjóðir, að fórna unglingunum okkar—framtíðinni —í erlendum skotgröfum? Friðarframlag Íslands Það hlýtur þó að vera sanngjarnt að leggja talsvert af mörkum til þeirra varnarbandalaga sem fæla burt árásaraðila, sérstaklega í þeirri skautun og ófriði sem við upplifum um þessar mundir. En hvað getur friðelskandi, herlaus og lítil þjóð borið fram? Færanleg neyðarsjúkrahús og þjálfun sprengjusérfræðinga er verðmætt framlag, en getum við lagt meira á vogarskálarnar? Öflugur netöryggisiðnaður Á Íslandi blómstrar netöryggisiðnaður og miðað við höfðatölu, okkar uppáhaldsmælikvarða, er fjöldi fyrirtækja í bransanum nú með þeim mesta í heiminum. Hér eru kröftug fyrirtæki sem sinna öryggisúttektum, fyrirtæki sem framleiða eftirlitsbúnað fyrir tölvuárásir, fyrirtæki sem sérhæfa sig í öryggisþjálfun, sem og vaxandi netvarnarfyrirtæki. Þá eru ónefnd mörg önnur fyrirtæki sem efla netöryggi með óbeinum hætti. Þá gerðu Íslendingar sér lítið fyrir árið 2023 og unnu í samvinnu við Svía hina gríðarstóru “Locked Shields” öryggiskeppni Nató; íslenskir háskólar og fyrirtæki hafa hlotið hundruð milljóna króna styrki frá Evrópusambandinu til að rækta öryggisiðnaðinn og nám honum tengdum, og fjölmargir Íslendingar vinna við að tryggja öryggi hjá stærstu fyrirtækjum heims, þ.m.t. Google. Þetta er sláandi gróska og makalaus árangur. Tækifæri í áskorunum Í áskorunum heimsins felast ávallt tækifæri. Út frá uppbyggingu hugverkaiðnaðar er netöryggi, ásamt gervigreind, einn af fáum vaxtarbroddum dagsins í dag. Ef ætlunin er að byggja fleiri stoðir undir útflutningsgreinar ættum við Íslendingar því að vökva þetta frjósama ræktarland í bakgarðinum okkar. Kalt stríð á netinu Út frá þjóðaröryggi er netið viðkvæmur, víðfeðmur og voveiflegur vígvöllur, því lykilinnviðirnir okkar eru fyrir löngu nettengdir. Ófriður í alþjóðasamfélaginu er nú þegar farinn að hafa mikil og afgerandi áhrif á fjölda og alvarleika netárása á lykilinnviði vestrænna ríkja. Árásirnar hafa þróast úr því að vera tilviljanakennt fálm einstakra hakkara yfir í einbeittar herferðir hakkarahópa sem eru fjármagnaðir af óvinveittum ríkjum á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran. Hæfni þessara aðila er allt önnur og meiri en hæfni sjálfstætt starfandi hakkara, enda eru þeir hluti af herjum viðkomandi ríkja. Netöryggi sem friðarframlag Íslands Vestrænar ríkisstjórnir og þjóðríki glíma nú þegar við alvarlegar áskoranir þegar kemur að netöryggi. Ef stríðsátök breiðast enn frekar út mun reyna gríðarlega á netöryggisvarnir allra þjóða. Með það í huga, er þá ekki verðugt og viðunandi framlag til varnarbandalaga okkar að flytja út ávexti þessa frjóa iðnaðar: netvarnir ræktaðar úr íslensku hugviti? Slík uppskera myndi hjálpa Íslandi og bandamönnum okkar að standa vörð um friðinn án þess að stangast á við gildi friðar í íslenskri þjóðarsál. Þriðjudaginn 19. ágúst stendur netöryggisfyrirtækið Keystrike fyrir morgunverðarfundi um einbeittar netárásir óvinveittra ríkja - á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran - á lykilinnviði Vesturlanda og hvernig auka megi netöryggi innviðanna sem við treystum á daglega. Við hlökkum til að hefja þetta mikilvæga samtal. Höfundur er doktor í tölvunarfræði og tæknistjóri Keystrike Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Netöryggi Mest lesið Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir Skoðun Hækka launin þín þegar fasteignamatið á íbúðinni þinni hækkar? Daði Freyr Ólafsson Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Hvað myndi Sesselja segja? Hallbjörn V. Fríðhólm Skoðun Þegar sannleikurinn verður fórnarlamb Davíð Bergmann Skoðun Velkomin til Helvítis Guðný Gústafsdóttir Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa Skoðun Skoðun Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvað myndi Sesselja segja? Hallbjörn V. Fríðhólm skrifar Skoðun Vaxtastefna Seðlabankans – á kostnað launafólks Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson skrifar Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar Skoðun Velkomin til Helvítis Guðný Gústafsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit við Ísland? Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Hækka launin þín þegar fasteignamatið á íbúðinni þinni hækkar? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir skrifar Skoðun Sótt að hagsmunum atvinnulausra Steinar Harðarson skrifar Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar Skoðun Launamunur kynjanna eykst – Hvar liggur ábyrgðin? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Þegar sannleikurinn verður fórnarlamb Davíð Bergmann skrifar Skoðun Gefum íslensku séns – að tala íslensku við alla Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Réttnefni: Viðbragð við upplýsingaóreiðu Jón Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Farsæl framfaraskref á Sólheimum Sigurjón Örn Þórsson skrifar Skoðun Austurland – þrælanýlenda Íslands Björn Ármann Ólafsson skrifar Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Frelsi, framtíð og vistvænar samgöngur: Hvers vegna Ísland þarf að hugsa stærra Sigurborg Ósk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Atvinnustefna er alvöru mál Jóhannes Þór Skúlason skrifar Skoðun 1984 og Hunger Games á sama sviðinu Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Mikilvægi aukinnar verndunar hafsvæða og leiðrétting Hrönn Egilsdóttir skrifar Skoðun Betri leið til einföldunar regluverks Pétur Halldórsson skrifar Skoðun Af Millet-úlpum og öldrunarmálum Þröstur V. Söring skrifar Skoðun Charlie og sjúkleikaverksmiðjan Guðjón Eggert Agnarsson skrifar Skoðun Nú þarf bæði sleggju og vélsög Trausti Hjálmarsson,Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Nútímaviðskipti og lögin sem gleymdist að uppfæra Fróði Steingrímsson skrifar Sjá meira
Við Íslendingar elskum frið. Næstum jafn mikið og við elskum að segja öðrum frá hvað við erum friðelskandi. Við erum svo friðsæl að okkur finnst aðrar þjóðir megi læra af okkur. (Sleppa samt Sturlungatímabilinu því við erum almennt hætt að höggva hvert annað.) Jafnvel að stríðin og spennan úti í heimi stafi af skorti á einhverju sem við búum yfir í okkar friðelskandi þjóðfélagi. Eru það genin? Uppeldið? Gildismatið? Vantar stríðandi fylkingar kannski bara vöfflur og kaffidreitil til að geta loksins sest niður og leyst málin? Friður er aldrei sjálfsagður Friður er þrotlaus vinna. Þó við tökum honum iðulega sem sjálfsögðum skapast hann ekki í tómarúmi. Friður er afleiðing samfelldrar samvinnu á viðskipta-, stjórnskipunar-, menningar- og lagalegum forsendum milli ríkja, sérstaklega þegar gildi þeirra eru ólík, landamæri þeirra skarast, eða auðlindir og lífsviðurværi eru ójöfn. Friður er valdajafnvægi sem myndast þegar það er of dýrt að fara í stríð við annað ríki, kannski því það býr yfir öflugum her eða á aðild að sterku varnarbandalagi. Friður er aldrei sjálfsagður. Því miður. Við erum heppin Við Íslendingar höfum verið heppin með landamæri og bandamenn. Við erum nú í þremur varnarbandalögum þar sem aðrar þjóðir segjast reiðubúnar að senda unga fólkið sitt til að verja okkur ef einhver ákveður að ráðast á Ísland. Samræmist það gildismati okkar að gera slíkt hið sama fyrir aðrar þjóðir, að fórna unglingunum okkar—framtíðinni —í erlendum skotgröfum? Friðarframlag Íslands Það hlýtur þó að vera sanngjarnt að leggja talsvert af mörkum til þeirra varnarbandalaga sem fæla burt árásaraðila, sérstaklega í þeirri skautun og ófriði sem við upplifum um þessar mundir. En hvað getur friðelskandi, herlaus og lítil þjóð borið fram? Færanleg neyðarsjúkrahús og þjálfun sprengjusérfræðinga er verðmætt framlag, en getum við lagt meira á vogarskálarnar? Öflugur netöryggisiðnaður Á Íslandi blómstrar netöryggisiðnaður og miðað við höfðatölu, okkar uppáhaldsmælikvarða, er fjöldi fyrirtækja í bransanum nú með þeim mesta í heiminum. Hér eru kröftug fyrirtæki sem sinna öryggisúttektum, fyrirtæki sem framleiða eftirlitsbúnað fyrir tölvuárásir, fyrirtæki sem sérhæfa sig í öryggisþjálfun, sem og vaxandi netvarnarfyrirtæki. Þá eru ónefnd mörg önnur fyrirtæki sem efla netöryggi með óbeinum hætti. Þá gerðu Íslendingar sér lítið fyrir árið 2023 og unnu í samvinnu við Svía hina gríðarstóru “Locked Shields” öryggiskeppni Nató; íslenskir háskólar og fyrirtæki hafa hlotið hundruð milljóna króna styrki frá Evrópusambandinu til að rækta öryggisiðnaðinn og nám honum tengdum, og fjölmargir Íslendingar vinna við að tryggja öryggi hjá stærstu fyrirtækjum heims, þ.m.t. Google. Þetta er sláandi gróska og makalaus árangur. Tækifæri í áskorunum Í áskorunum heimsins felast ávallt tækifæri. Út frá uppbyggingu hugverkaiðnaðar er netöryggi, ásamt gervigreind, einn af fáum vaxtarbroddum dagsins í dag. Ef ætlunin er að byggja fleiri stoðir undir útflutningsgreinar ættum við Íslendingar því að vökva þetta frjósama ræktarland í bakgarðinum okkar. Kalt stríð á netinu Út frá þjóðaröryggi er netið viðkvæmur, víðfeðmur og voveiflegur vígvöllur, því lykilinnviðirnir okkar eru fyrir löngu nettengdir. Ófriður í alþjóðasamfélaginu er nú þegar farinn að hafa mikil og afgerandi áhrif á fjölda og alvarleika netárása á lykilinnviði vestrænna ríkja. Árásirnar hafa þróast úr því að vera tilviljanakennt fálm einstakra hakkara yfir í einbeittar herferðir hakkarahópa sem eru fjármagnaðir af óvinveittum ríkjum á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran. Hæfni þessara aðila er allt önnur og meiri en hæfni sjálfstætt starfandi hakkara, enda eru þeir hluti af herjum viðkomandi ríkja. Netöryggi sem friðarframlag Íslands Vestrænar ríkisstjórnir og þjóðríki glíma nú þegar við alvarlegar áskoranir þegar kemur að netöryggi. Ef stríðsátök breiðast enn frekar út mun reyna gríðarlega á netöryggisvarnir allra þjóða. Með það í huga, er þá ekki verðugt og viðunandi framlag til varnarbandalaga okkar að flytja út ávexti þessa frjóa iðnaðar: netvarnir ræktaðar úr íslensku hugviti? Slík uppskera myndi hjálpa Íslandi og bandamönnum okkar að standa vörð um friðinn án þess að stangast á við gildi friðar í íslenskri þjóðarsál. Þriðjudaginn 19. ágúst stendur netöryggisfyrirtækið Keystrike fyrir morgunverðarfundi um einbeittar netárásir óvinveittra ríkja - á borð við Kína, Rússland, Norður-Kóreu og Íran - á lykilinnviði Vesturlanda og hvernig auka megi netöryggi innviðanna sem við treystum á daglega. Við hlökkum til að hefja þetta mikilvæga samtal. Höfundur er doktor í tölvunarfræði og tæknistjóri Keystrike
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa Skoðun
Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar
Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar
Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar
Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar
Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson skrifar
Skoðun Gervigreindin stöðluð - öryggisins vegna Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar
Skoðun Frelsi, framtíð og vistvænar samgöngur: Hvers vegna Ísland þarf að hugsa stærra Sigurborg Ósk Haraldsdóttir skrifar
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa Skoðun