Gerum betur við upphaf og enda lífs Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar 1. maí 2022 15:31 Það er magnað að fylgjast með nýju lífi koma í heiminn, ótrúleg sköpun sem á 9 mánuðum vex og dafnar í móðurkviði, fæðist og tekur sinn fyrsta andardrátt. Flest börn fá sem betur fer góða umönnun á fyrstu mánuðum lífs síns. Brjóstamjólk, ást og umhyggju og allir reyna að gera sitt besta við að sinna nýja fjölskyldumeðlimnum. Við Íslendingar erum lánsöm að báðir foreldrar geta nú tekið virkan þátt í því en fæðingarorlof er mikilvægt fyrir bæði foreldra og barn. En hvað tekur svo við? Óvissa og aftur óvissa. Dagmæður eru ekki á lausu og kostnaður við að nýta sér þeirra þjónustu er mun meiri en niðurgreidd leikskólagjöld sveitarfélaganna. Í raun er kostnaður við daggæslu barna upp að 18 mánaða aldri allt að 100 þús. krónur à mánuði. Nàmsmenn hafa forgang í suma leikskóla og fà plàss fyrir börn sín þar fyrr en aðrir. Það er vel þekkt að sumir hafa skráð sig i nàm bara til að fá pláss fyrir barnið í dagvist. Hvers vegna er ekki öll þessi þjónusta á sama verði og niðurgreidd fyrir öll börn? Börnin eru sett í hendur ókunnugra í átta tíma á dag og oftast gengur það vel en munum að á þessum árum geta þau ekki tjáð sig. Þetta eru árin sem engin man og þessi ár móta þau fyrir lífstíð. Ómálga börn hafa ekki talsmann eða rödd sem berst fyrir þeirra réttindum. Að sjálfsögðu ættu leikskólar að standa öllum börnum opnir þegar fæðingarorlofi lýkur og vera foreldrum gjaldfrjálsir. Starfsfólk sem sinnir okkar dýrmætasta fólki ætti að vera betur launað og þau störf eftirsóknarverð þannig að hægt væri að velja besta fólkið til starfa. Hver passaði þig og skipti á þér þegar þú varst á öðru árinu? Þurrkaði tárin, kyssti á kinn og leiddi þig næstu skref? Það er magnað að fá að eldast sem við gerum flest. Sum okkar fá sjúkdóma sem við völdum ekki en valda því að við þurfum aðstoð sem okkar nánasta fólk getur ekki veitt okkur. Eigum við þá að bíða á bráðadeild eftir plássi sem er ekki til og skapa fràflæðisvanda á sjúkrahúsum landsins sem þegar ràða illa við sín verkefni? Aldraðir einstaklingar og aðrir sem þurfa aðstoð eiga betra skilið. Við þessi ríka þjóð sem gefum hlut í bönkum til auðmenna ættum að bera þetta fólk sem byggði upp þetta þjóðfélag à höndum okkar. Veikindi og hrumleiki spyr ekki um stétt né stöðu. Allir vilja halda virðingu sinni og reisn sem lengst og geta verið heima eins lengi og hægt er. Því er það þyngra en tárum taki að horfa à fréttir sem eru áratuga gamlar um þjónustu við heldri borgara þessa lands og sú þjónusta hefur ekkert batnað nema síður sé. Íslendingum er að fjölga og við lifum nú lengur en áður og því þarf að hugsa öldrunarþjónustu út frá því og bjóða uppá fleiri lausnir í þjónustu við þennan hóp. Við þurfum að efla forvarnir og þannig fækka lífsstílstengdum sjúkdómum sem herja á eldri borgara. Það þarf að auka virkni þeirra og hlúa að vitrænni getu og andlegri heilsu ekki síður en líkamlegri. Auka heimaþjónustu, dagvist og að sjálfsögðu fjölga hjúkrunarrýmum strax. Aldraðir sem sumir vita ekki hvar þeir búa eða þekkja ekki fólkið sitt eru ekki þrýstihópur sem beina orðum sínum til stjórnvalda. Því vil ég, amma með umhyggju fyrir barnabarni og áhyggjur af efri árum mínum, skora á stjórnvöld að standa í lappirnar og laga þessi mál sem fyrst. Við getum svo miklu betur við upphaf og enda lífs bara ef við viljum. Höfundur er fæðinga- og kvensjúkdómalæknir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Ebba Margrét Magnúsdóttir Mest lesið Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Það er magnað að fylgjast með nýju lífi koma í heiminn, ótrúleg sköpun sem á 9 mánuðum vex og dafnar í móðurkviði, fæðist og tekur sinn fyrsta andardrátt. Flest börn fá sem betur fer góða umönnun á fyrstu mánuðum lífs síns. Brjóstamjólk, ást og umhyggju og allir reyna að gera sitt besta við að sinna nýja fjölskyldumeðlimnum. Við Íslendingar erum lánsöm að báðir foreldrar geta nú tekið virkan þátt í því en fæðingarorlof er mikilvægt fyrir bæði foreldra og barn. En hvað tekur svo við? Óvissa og aftur óvissa. Dagmæður eru ekki á lausu og kostnaður við að nýta sér þeirra þjónustu er mun meiri en niðurgreidd leikskólagjöld sveitarfélaganna. Í raun er kostnaður við daggæslu barna upp að 18 mánaða aldri allt að 100 þús. krónur à mánuði. Nàmsmenn hafa forgang í suma leikskóla og fà plàss fyrir börn sín þar fyrr en aðrir. Það er vel þekkt að sumir hafa skráð sig i nàm bara til að fá pláss fyrir barnið í dagvist. Hvers vegna er ekki öll þessi þjónusta á sama verði og niðurgreidd fyrir öll börn? Börnin eru sett í hendur ókunnugra í átta tíma á dag og oftast gengur það vel en munum að á þessum árum geta þau ekki tjáð sig. Þetta eru árin sem engin man og þessi ár móta þau fyrir lífstíð. Ómálga börn hafa ekki talsmann eða rödd sem berst fyrir þeirra réttindum. Að sjálfsögðu ættu leikskólar að standa öllum börnum opnir þegar fæðingarorlofi lýkur og vera foreldrum gjaldfrjálsir. Starfsfólk sem sinnir okkar dýrmætasta fólki ætti að vera betur launað og þau störf eftirsóknarverð þannig að hægt væri að velja besta fólkið til starfa. Hver passaði þig og skipti á þér þegar þú varst á öðru árinu? Þurrkaði tárin, kyssti á kinn og leiddi þig næstu skref? Það er magnað að fá að eldast sem við gerum flest. Sum okkar fá sjúkdóma sem við völdum ekki en valda því að við þurfum aðstoð sem okkar nánasta fólk getur ekki veitt okkur. Eigum við þá að bíða á bráðadeild eftir plássi sem er ekki til og skapa fràflæðisvanda á sjúkrahúsum landsins sem þegar ràða illa við sín verkefni? Aldraðir einstaklingar og aðrir sem þurfa aðstoð eiga betra skilið. Við þessi ríka þjóð sem gefum hlut í bönkum til auðmenna ættum að bera þetta fólk sem byggði upp þetta þjóðfélag à höndum okkar. Veikindi og hrumleiki spyr ekki um stétt né stöðu. Allir vilja halda virðingu sinni og reisn sem lengst og geta verið heima eins lengi og hægt er. Því er það þyngra en tárum taki að horfa à fréttir sem eru áratuga gamlar um þjónustu við heldri borgara þessa lands og sú þjónusta hefur ekkert batnað nema síður sé. Íslendingum er að fjölga og við lifum nú lengur en áður og því þarf að hugsa öldrunarþjónustu út frá því og bjóða uppá fleiri lausnir í þjónustu við þennan hóp. Við þurfum að efla forvarnir og þannig fækka lífsstílstengdum sjúkdómum sem herja á eldri borgara. Það þarf að auka virkni þeirra og hlúa að vitrænni getu og andlegri heilsu ekki síður en líkamlegri. Auka heimaþjónustu, dagvist og að sjálfsögðu fjölga hjúkrunarrýmum strax. Aldraðir sem sumir vita ekki hvar þeir búa eða þekkja ekki fólkið sitt eru ekki þrýstihópur sem beina orðum sínum til stjórnvalda. Því vil ég, amma með umhyggju fyrir barnabarni og áhyggjur af efri árum mínum, skora á stjórnvöld að standa í lappirnar og laga þessi mál sem fyrst. Við getum svo miklu betur við upphaf og enda lífs bara ef við viljum. Höfundur er fæðinga- og kvensjúkdómalæknir
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun