Vekjum risann, tökum upp spjótin Birna Guðný Björnsdóttir skrifar 31. ágúst 2022 10:30 Það er stór risi sem sefur værum svefni í hjarta samfélagsins. Hann vaknar af og til og gleypir í sig mat í tonnatali. Hann þarf ekki að hafa fyrir neinu í lífinu. Maturinn rennur til hans í stöðugum straumi án nokkurrar fyrirhafnar af hans hendi. Og enginn þorir eða sér hag í því að vekja hann hann af værum blundi. Risinn hefur leyft sér að verða kvöð á okkar samfélagi. Hann neitar að sjá þá fallegu hluti sem hann getur áorkað með lítilli fyrirhöfn. Og hann heldur að hann geti leyft sér að halda áfram að vera byrði fyrir samfélagið, án þess að skila nokkru tilbaka. Það er smá ýkjur að setja upp þessa sögu og líkja lífeyrissjóðum við risann. Lífeyrissjóðirnir er lífæð í samfélaginu okkar, þeir ávaxta fé okkar og skila því tilbaka þegar við nálgumst elliárin. Þeir eru lang stærsta fjármálaaflið í íslensku þjóðfélagi. Þetta vitum við öll, er það ekki? Eignarstaða lífeyrissjóðanna stendur nú í rúmum 6.400 milljörðum króna. Hvað gera menn þegar svona miklir peningar þurfa að komast í umferð? Á undanförnum árum hefur 65% af eignarhlutdeild sjóðanna verið fjárfest í íslensku þjóðlífi. Restin hefur verið fjárfest erlendis. Það er svo mikill peningur í umferð að lífeyrissjóðirnir eiga í erfiðleikum með að finna ásættanlegar fjárfestingar. Forsvarsmenn Landssamtaka lífeyrissjóða tala nú eindregið fyrir því að engar hömlur séu settar á lífeyrissjóði varðandi erlendar fjárfestingar og þeir hafa ýtt eftir því að ríkið fjármagni í meira mæli stórar framkvæmdir í gegnum sig. Þegar svona mikil krafa er á forsvarsmenn lífeyrissjóða að koma öllum fjármunum í arðbæra ávöxtun þá er spurning hvort að kröfur séu gerðar um eitthvað annað? Ég á erfitt með að finna dæmi þar sem lífeyrissjóðirnir stefna að öðru í lánveitingum. Samt eiga þeir samkvæmt samþykktum Landssamtaka lífeyrissjóða að gæta hagsmuna sjóðfélaga sem eiga aðild að samtökunum. Getum við sem samfélag samþykkt að einu hagsmunir sjóðsfélaga sé há ávöxtun? Eru gamaldags karllæg gildi of mikið í hávegum höfð þegar kemur að svona þýðingarmikilli starfsemi? Eða viljum við fá meira hjarta í starf lífeyrissjóða. Megum við biðja um Yang til mótvegis við Yin-ið? Megum við biðja um að fá eitt stykki umhyggjusama mömmu inn í hugsunarganginn? Megum við biðja um að lífeyrissjóðir sýni meiri samfélagslega ábyrgð í sínum störfum? En þá hljótum við að spyrja, hvar geta lífeyrissjóðir sýnt meiri samfélagslega ábyrgð? Hvað með að við byrjum á því sem hefur valdið mikilli ólgu í samfélaginu að undanförnu. Lífeyrissjóðirnir eru nefnilega í frábærri stöðu til að draga úr ólgunni. Þeir geta neitað fyrirtækjum um lán og þeir geta neitað að fjárfesta í fyrirtækjum ef þeirra skilmálum er ekki mætt. Þeir geta sett kvaðir á laun stjórnenda og arðgreiðslur eigenda, þeir geta sett kvaðir á ofurálagningu fyrirtækja og þeir geta sett kvaðir á ofurhagnað fyrirtækja. Þeir geta sett kvaðir á leigufélögin um hámark hagnaðar og sett kvaðir á þá um álagningu á leiguverði. Þeir geta sett kvaðir á bankana, þeir geta sett kvaðir á olíufélögin. Þeir geta sett kvaðir á öll þessi stóru félög sem hafa gleymt sér smá í græðginni. Og lífeyrissjóðirnir geta gert meira. Þeir geta ákveðið að verða uppbyggilegt afl í þjóðfélaginu. Þeir geta gengið í það verk að hvetja til atvinnuþátttöku og uppbyggingu starfa. Þeir geta stuðlað að samfélagslegum verkefnum sem gætu dregið 7.500 manns af atvinnuleysisskrá. Þeir geta beitt sér í lánveitingum til lítilla fyrirtækja og stuðlað að sterku atvinnulífi hér á landi. Þeir geta ákveðið að fjárfesta í íslensku atvinnulífi í stað þess að leggja áherslu á að færa allan pening erlendis. Er ekki komið nóg af því að við gefum risanum leyfi til að éta okkur út á gaddinn? Er ekki orðið tímabært að við drögum lífeyrissjóðina til samfélagslegrar ábyrgðar? Og hvernig gerum við það má spyrja? Við drögum lífeyrissjóðina inn í komandi kjaraviðræður. Ef það er hægt að draga ríkissjóð inn í kjaraviðræðurnar þá er líka hægt að draga stærsta fjármálaaflið hér á landi að samningsborðinu. Við þurfum að vekja risann fyrir komandi kjaraviðræður. Ég get tekið upp stærsta spjótið sem ég finn og reynt að miða því upp í heilögu holuna á milli rasskinnanna á risanum en það mun ekki duga til. Risinn er stór og það verður erfitt að fá hann til að gera eitthvað meira en að rumska. Allt þorpið þarf að taka upp spjótin og byrja að pota í hann þar til hann tekur þá ákvörðun að kannski sé bara einfaldast að ganga til verka og sýna samfélagslega ábyrgð í gjörðum sínum. Höfundur er launþegi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kjaramál Birna Guðný Björnsdóttir Mest lesið Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Daði Pálmar Ragnarsson Bakþankar Skoðun Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Sjá meira
Það er stór risi sem sefur værum svefni í hjarta samfélagsins. Hann vaknar af og til og gleypir í sig mat í tonnatali. Hann þarf ekki að hafa fyrir neinu í lífinu. Maturinn rennur til hans í stöðugum straumi án nokkurrar fyrirhafnar af hans hendi. Og enginn þorir eða sér hag í því að vekja hann hann af værum blundi. Risinn hefur leyft sér að verða kvöð á okkar samfélagi. Hann neitar að sjá þá fallegu hluti sem hann getur áorkað með lítilli fyrirhöfn. Og hann heldur að hann geti leyft sér að halda áfram að vera byrði fyrir samfélagið, án þess að skila nokkru tilbaka. Það er smá ýkjur að setja upp þessa sögu og líkja lífeyrissjóðum við risann. Lífeyrissjóðirnir er lífæð í samfélaginu okkar, þeir ávaxta fé okkar og skila því tilbaka þegar við nálgumst elliárin. Þeir eru lang stærsta fjármálaaflið í íslensku þjóðfélagi. Þetta vitum við öll, er það ekki? Eignarstaða lífeyrissjóðanna stendur nú í rúmum 6.400 milljörðum króna. Hvað gera menn þegar svona miklir peningar þurfa að komast í umferð? Á undanförnum árum hefur 65% af eignarhlutdeild sjóðanna verið fjárfest í íslensku þjóðlífi. Restin hefur verið fjárfest erlendis. Það er svo mikill peningur í umferð að lífeyrissjóðirnir eiga í erfiðleikum með að finna ásættanlegar fjárfestingar. Forsvarsmenn Landssamtaka lífeyrissjóða tala nú eindregið fyrir því að engar hömlur séu settar á lífeyrissjóði varðandi erlendar fjárfestingar og þeir hafa ýtt eftir því að ríkið fjármagni í meira mæli stórar framkvæmdir í gegnum sig. Þegar svona mikil krafa er á forsvarsmenn lífeyrissjóða að koma öllum fjármunum í arðbæra ávöxtun þá er spurning hvort að kröfur séu gerðar um eitthvað annað? Ég á erfitt með að finna dæmi þar sem lífeyrissjóðirnir stefna að öðru í lánveitingum. Samt eiga þeir samkvæmt samþykktum Landssamtaka lífeyrissjóða að gæta hagsmuna sjóðfélaga sem eiga aðild að samtökunum. Getum við sem samfélag samþykkt að einu hagsmunir sjóðsfélaga sé há ávöxtun? Eru gamaldags karllæg gildi of mikið í hávegum höfð þegar kemur að svona þýðingarmikilli starfsemi? Eða viljum við fá meira hjarta í starf lífeyrissjóða. Megum við biðja um Yang til mótvegis við Yin-ið? Megum við biðja um að fá eitt stykki umhyggjusama mömmu inn í hugsunarganginn? Megum við biðja um að lífeyrissjóðir sýni meiri samfélagslega ábyrgð í sínum störfum? En þá hljótum við að spyrja, hvar geta lífeyrissjóðir sýnt meiri samfélagslega ábyrgð? Hvað með að við byrjum á því sem hefur valdið mikilli ólgu í samfélaginu að undanförnu. Lífeyrissjóðirnir eru nefnilega í frábærri stöðu til að draga úr ólgunni. Þeir geta neitað fyrirtækjum um lán og þeir geta neitað að fjárfesta í fyrirtækjum ef þeirra skilmálum er ekki mætt. Þeir geta sett kvaðir á laun stjórnenda og arðgreiðslur eigenda, þeir geta sett kvaðir á ofurálagningu fyrirtækja og þeir geta sett kvaðir á ofurhagnað fyrirtækja. Þeir geta sett kvaðir á leigufélögin um hámark hagnaðar og sett kvaðir á þá um álagningu á leiguverði. Þeir geta sett kvaðir á bankana, þeir geta sett kvaðir á olíufélögin. Þeir geta sett kvaðir á öll þessi stóru félög sem hafa gleymt sér smá í græðginni. Og lífeyrissjóðirnir geta gert meira. Þeir geta ákveðið að verða uppbyggilegt afl í þjóðfélaginu. Þeir geta gengið í það verk að hvetja til atvinnuþátttöku og uppbyggingu starfa. Þeir geta stuðlað að samfélagslegum verkefnum sem gætu dregið 7.500 manns af atvinnuleysisskrá. Þeir geta beitt sér í lánveitingum til lítilla fyrirtækja og stuðlað að sterku atvinnulífi hér á landi. Þeir geta ákveðið að fjárfesta í íslensku atvinnulífi í stað þess að leggja áherslu á að færa allan pening erlendis. Er ekki komið nóg af því að við gefum risanum leyfi til að éta okkur út á gaddinn? Er ekki orðið tímabært að við drögum lífeyrissjóðina til samfélagslegrar ábyrgðar? Og hvernig gerum við það má spyrja? Við drögum lífeyrissjóðina inn í komandi kjaraviðræður. Ef það er hægt að draga ríkissjóð inn í kjaraviðræðurnar þá er líka hægt að draga stærsta fjármálaaflið hér á landi að samningsborðinu. Við þurfum að vekja risann fyrir komandi kjaraviðræður. Ég get tekið upp stærsta spjótið sem ég finn og reynt að miða því upp í heilögu holuna á milli rasskinnanna á risanum en það mun ekki duga til. Risinn er stór og það verður erfitt að fá hann til að gera eitthvað meira en að rumska. Allt þorpið þarf að taka upp spjótin og byrja að pota í hann þar til hann tekur þá ákvörðun að kannski sé bara einfaldast að ganga til verka og sýna samfélagslega ábyrgð í gjörðum sínum. Höfundur er launþegi.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun