Það sem er satt og rétt um kolefnisbindingu í hafi og Running Tide Kristinn Árni L. Hróbjartsson skrifar 19. júní 2024 18:00 Kolefnisbinding á hafi og landi eru mikilvæg tól í baráttunni við loftlagsvandann. Þær lausnir eiga að koma til viðbótar miklum og hröðum samdrætti í losun. En sökum þess hve hægt það gengur að draga úr losun, eykst nauðsyn fyrir kolefnisbindingu. Aðalritari Sameinuðu þjóðanna, Antonio Guterres, kallaði fyrr í þessum mánuði eftir því að vísindafólk og verkfræðingar einbeittu sér að þróun aðferða til varanlegrar bindingar kolefnis, og hvatti stjórnvöld heimsins til að styðja við þau verkefni. Kolefnisbinding í hafi er af mörgum - þar með talið milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsmál (IPCC) - talin vera ein af þeim leiðum sem náð getur mestum árangri þegar kemur að bindingu. En aðferðirnar sem vísindamenn hafa sett fram kenningar um þarf að rannsaka, þróa, og sannreyna, á sama tíma og möguleg umhverfisáhrif eru metin og rannsökuð vel, til að hægt sé að taka ákvarðanir síðar um hvort, hvenær, og hvernig eigi að skala upp varanlega kolefnisbindingu í hafi. Það sem er þó kristaltært, er að mikil varanleg binding er nauðsynlegt tól í verkfærakistu okkar í baráttunni við loftslagsvána. Vegna nýlegrar umræðu um kolefnisbindingu í hafi og rannsóknir okkar hjá Running Tide viljum við koma nokkrum staðreyndum á framfæri og leiðrétta eftirfarandi rangfærslur: a) Að aðferðir okkar leiði ekki til varanlegrar kolefnisbindingar. b) Að enginn óháður aðili eða vísindafólk hafi rýnt aðferðirnar. c) Að um einhverskonar óheiðarlega gróðastarfsemi sé að ræða. d) Að við höfum lagt okkur fram við að losna undan eftirliti. e) Að þær einingar sem við afhendum til styrktaraðila veiti heimild til aukinnar losunar. Ekkert af þessu er rétt. Gagnrýni á verkefnið byggir að miklu leyti á misskilningi um markmið þess. Markmið okkar var að þróa og rannsaka aðferð við kolefnisbindingu í hafi sem nýtir sér náttúrulegar aðferðir hafsins sem nú þegar binda kolefni í miklum mæli. Running Tide fékk leyfi til að fleyta samtals 50 þúsund tonnum í heild á fjögurra ára tímabili, og framkvæmdi síðasta sumar 15 tilraunafleytingar með samtals um 19 þús tonn af efni. Þessar tilraunir voru hluti af rannsóknaráætlun sem legið hefur fyrir hjá leyfisveitenda og stofnunum frá haustmánuðum 2022, sem og opinberlega á vefsvæði félagsins. Markmið tilraunanna var að rannsaka og þróa grunninn að aðferðinni og snerist um að spá fyrir um afdrif efnis, fleyta efni, fylgjast með efninu og hvar það endar, og þróa og prófa mælingar- og greiningaraðferðir til þess að meta og greina kolefnisbindingu. Fleytingunum var dreift yfir mismunandi svæði, á mismunandi tímum í mismunandi veðrum og gögnin nýtt til að rannsaka og þróa aðferðir til að spá fyrir um og skilja afdrif efnisins. Það er grundvöllur áframhaldandi rannsókna og þróunar að skilja hvernig efnið hagar sér og hvar það endar. Aldrei stóð til að sökkva 50 þúsund tonnum af kurli á þessu ári enda hefði það ekki rúmast innan leyfisins. Aðferðir okkar og fyrirætlanir voru rýndar af fjölmörgum, óháðum aðilum, og byggja á traustum vísindalegum grunni. Aðferðafræðin var rýnd af yfir 50 félögum og einstaklingum, þar með talið vísindafólki, óháðum rannsóknarsetrum, ráðgjafafyrirtækjum, sem og óháðu vísindaráðgjafaráði Running Tide. Þá framkvæmdu óháðir ráðgjafar yfirferð til samræmis við ISO-14064-2 sem er alþjóðlegur staðall um kolefnisbindingarverkefni. Óháð vísinda og tæknifólk yfirfór gögn um bindinguna fyrir hönd styrktaraðila félagsins áður en bindingin var samþykkt. Einn hópurinn komst þannig að orði: Running Tide provided sufficient, compelling evidence that they successfully removed 600 net tons at a durability between 250 and 700 years. Rannsóknin og aðferðin var hönnuð til að lágmarka umhverfisáhrif eftir ítarlega greiningu á mögulegum hliðaráhrifum. Greiningar á mögulegum áhrifum - sem hafa fengið yfirferð frá óháðum aðilum - lágu til grundvallar hönnunar aðferðarinnar. Litlar einingar og mikil dreifing efnis lágmarkar neikvæð áhrif en hámarkar jákvæð - bindinguna. Allt timbur sem var fleytt var vottað af þriðja aðila samkvæmt alþjóðlegum stöðlum. Þau basísku efni sem við notuðum voru annars vegar íslenskur mulinn skeljasandur, og hins vegar kalksteinsefni sem eru notuð í landbúnaði. Þá bendir óháð greining m.a. frá norsku hafrannsóknarstofnunni NIVA að það magn kolefnis sem sökkt var sé meira en 100-falt innan öryggismarka. Running Tide kærði ákvörðun Umhverfisstofnunar um að rannsóknir okkar teldust varp, til að fá rannsóknir, þróun og kolefnisbindingu í hafi viðurkennda sem lögmætan tilgang. Á engum tímapunkti snerist kæran um að losna undan eftirliti, og getum við heilshugar tekið undir að meira eftirlit hefði verið betra. Við gerðum það sem við gátum - deildum gögnum með stofnunum innanlands og á vefsvæði okkar, með það að markmiði að vera eins gagnsæ og hægt er. Þær rannsóknir sem við stunduðum á Íslandi og þeir styrkir sem við þáðum enduðu ekki í neinum hagnaði. Styrkirnir frá þeim sem fengu valkvæðar einingar náðu yfir einn þriðja kostnaðar við tilraunirnar, og var restin af uppbyggingunni, laununum, þjónustukaupunum og öðru, sem hleypur á nokkrum milljörðum króna, fjármögnuð með öðrum styrkjum og fjármagni frá loftslagsfjárfestum. Fyrirtækið Shopify fékk engar losunarheimildir út á sinn styrk. Markmiðið var að grósetja þörunga og nýta timbrið sem undirlag til vaxtar og viðgangs. Okkar rannsóknir og þróun á þörungarækt var á góðu skriði, og náðum við fyrst í fyrra og aftur nú í sumar að sýna fram á þörungavöxt á rúmsjó - sem margir hafa talið illmögulegt. Næsti fasi verkefnisins, sem áætlaður var sumarið 2025, var að grósetja timbur og fleyta á sjó. Þannig hefðum við náð þeim markmiðum sem fram komu í umsókn okkar um leyfið. En sökum ástæðna ótengdum okkar rannsóknar- og þróunarstarfi á Íslandi, náðist ekki að fjármagna áframhaldandi þróun, og þurfum við því að vinda ofan af starfseminni, sem við munum gera á sama heiðarlega og faglega hátt og við teljum okkur hafa unnið að þróuninni á aðferðum okkar. Ekkert er eðlilegra en upplýst og gagnrýnin umræða um mögulegar aðgerðir til mótvægis við loftslagsvána. Þegar kolefnisbinding, í hvaða formi sem hún er, verður sköluð upp þá mun það hafa áhrif á okkur öll. Við höfum gert okkar besta til að þróa slíka aðferð og þó svo að okkar starfi ljúki nú þá munu gögnin nýtast öðrum sem halda þessari vegferð áfram. Höfundur er framkvæmdastjóri Running Tide á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loftslagsmál Umhverfismál Mest lesið Halldór 28.06.2025 Halldór Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar Sjá meira
Kolefnisbinding á hafi og landi eru mikilvæg tól í baráttunni við loftlagsvandann. Þær lausnir eiga að koma til viðbótar miklum og hröðum samdrætti í losun. En sökum þess hve hægt það gengur að draga úr losun, eykst nauðsyn fyrir kolefnisbindingu. Aðalritari Sameinuðu þjóðanna, Antonio Guterres, kallaði fyrr í þessum mánuði eftir því að vísindafólk og verkfræðingar einbeittu sér að þróun aðferða til varanlegrar bindingar kolefnis, og hvatti stjórnvöld heimsins til að styðja við þau verkefni. Kolefnisbinding í hafi er af mörgum - þar með talið milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsmál (IPCC) - talin vera ein af þeim leiðum sem náð getur mestum árangri þegar kemur að bindingu. En aðferðirnar sem vísindamenn hafa sett fram kenningar um þarf að rannsaka, þróa, og sannreyna, á sama tíma og möguleg umhverfisáhrif eru metin og rannsökuð vel, til að hægt sé að taka ákvarðanir síðar um hvort, hvenær, og hvernig eigi að skala upp varanlega kolefnisbindingu í hafi. Það sem er þó kristaltært, er að mikil varanleg binding er nauðsynlegt tól í verkfærakistu okkar í baráttunni við loftslagsvána. Vegna nýlegrar umræðu um kolefnisbindingu í hafi og rannsóknir okkar hjá Running Tide viljum við koma nokkrum staðreyndum á framfæri og leiðrétta eftirfarandi rangfærslur: a) Að aðferðir okkar leiði ekki til varanlegrar kolefnisbindingar. b) Að enginn óháður aðili eða vísindafólk hafi rýnt aðferðirnar. c) Að um einhverskonar óheiðarlega gróðastarfsemi sé að ræða. d) Að við höfum lagt okkur fram við að losna undan eftirliti. e) Að þær einingar sem við afhendum til styrktaraðila veiti heimild til aukinnar losunar. Ekkert af þessu er rétt. Gagnrýni á verkefnið byggir að miklu leyti á misskilningi um markmið þess. Markmið okkar var að þróa og rannsaka aðferð við kolefnisbindingu í hafi sem nýtir sér náttúrulegar aðferðir hafsins sem nú þegar binda kolefni í miklum mæli. Running Tide fékk leyfi til að fleyta samtals 50 þúsund tonnum í heild á fjögurra ára tímabili, og framkvæmdi síðasta sumar 15 tilraunafleytingar með samtals um 19 þús tonn af efni. Þessar tilraunir voru hluti af rannsóknaráætlun sem legið hefur fyrir hjá leyfisveitenda og stofnunum frá haustmánuðum 2022, sem og opinberlega á vefsvæði félagsins. Markmið tilraunanna var að rannsaka og þróa grunninn að aðferðinni og snerist um að spá fyrir um afdrif efnis, fleyta efni, fylgjast með efninu og hvar það endar, og þróa og prófa mælingar- og greiningaraðferðir til þess að meta og greina kolefnisbindingu. Fleytingunum var dreift yfir mismunandi svæði, á mismunandi tímum í mismunandi veðrum og gögnin nýtt til að rannsaka og þróa aðferðir til að spá fyrir um og skilja afdrif efnisins. Það er grundvöllur áframhaldandi rannsókna og þróunar að skilja hvernig efnið hagar sér og hvar það endar. Aldrei stóð til að sökkva 50 þúsund tonnum af kurli á þessu ári enda hefði það ekki rúmast innan leyfisins. Aðferðir okkar og fyrirætlanir voru rýndar af fjölmörgum, óháðum aðilum, og byggja á traustum vísindalegum grunni. Aðferðafræðin var rýnd af yfir 50 félögum og einstaklingum, þar með talið vísindafólki, óháðum rannsóknarsetrum, ráðgjafafyrirtækjum, sem og óháðu vísindaráðgjafaráði Running Tide. Þá framkvæmdu óháðir ráðgjafar yfirferð til samræmis við ISO-14064-2 sem er alþjóðlegur staðall um kolefnisbindingarverkefni. Óháð vísinda og tæknifólk yfirfór gögn um bindinguna fyrir hönd styrktaraðila félagsins áður en bindingin var samþykkt. Einn hópurinn komst þannig að orði: Running Tide provided sufficient, compelling evidence that they successfully removed 600 net tons at a durability between 250 and 700 years. Rannsóknin og aðferðin var hönnuð til að lágmarka umhverfisáhrif eftir ítarlega greiningu á mögulegum hliðaráhrifum. Greiningar á mögulegum áhrifum - sem hafa fengið yfirferð frá óháðum aðilum - lágu til grundvallar hönnunar aðferðarinnar. Litlar einingar og mikil dreifing efnis lágmarkar neikvæð áhrif en hámarkar jákvæð - bindinguna. Allt timbur sem var fleytt var vottað af þriðja aðila samkvæmt alþjóðlegum stöðlum. Þau basísku efni sem við notuðum voru annars vegar íslenskur mulinn skeljasandur, og hins vegar kalksteinsefni sem eru notuð í landbúnaði. Þá bendir óháð greining m.a. frá norsku hafrannsóknarstofnunni NIVA að það magn kolefnis sem sökkt var sé meira en 100-falt innan öryggismarka. Running Tide kærði ákvörðun Umhverfisstofnunar um að rannsóknir okkar teldust varp, til að fá rannsóknir, þróun og kolefnisbindingu í hafi viðurkennda sem lögmætan tilgang. Á engum tímapunkti snerist kæran um að losna undan eftirliti, og getum við heilshugar tekið undir að meira eftirlit hefði verið betra. Við gerðum það sem við gátum - deildum gögnum með stofnunum innanlands og á vefsvæði okkar, með það að markmiði að vera eins gagnsæ og hægt er. Þær rannsóknir sem við stunduðum á Íslandi og þeir styrkir sem við þáðum enduðu ekki í neinum hagnaði. Styrkirnir frá þeim sem fengu valkvæðar einingar náðu yfir einn þriðja kostnaðar við tilraunirnar, og var restin af uppbyggingunni, laununum, þjónustukaupunum og öðru, sem hleypur á nokkrum milljörðum króna, fjármögnuð með öðrum styrkjum og fjármagni frá loftslagsfjárfestum. Fyrirtækið Shopify fékk engar losunarheimildir út á sinn styrk. Markmiðið var að grósetja þörunga og nýta timbrið sem undirlag til vaxtar og viðgangs. Okkar rannsóknir og þróun á þörungarækt var á góðu skriði, og náðum við fyrst í fyrra og aftur nú í sumar að sýna fram á þörungavöxt á rúmsjó - sem margir hafa talið illmögulegt. Næsti fasi verkefnisins, sem áætlaður var sumarið 2025, var að grósetja timbur og fleyta á sjó. Þannig hefðum við náð þeim markmiðum sem fram komu í umsókn okkar um leyfið. En sökum ástæðna ótengdum okkar rannsóknar- og þróunarstarfi á Íslandi, náðist ekki að fjármagna áframhaldandi þróun, og þurfum við því að vinda ofan af starfseminni, sem við munum gera á sama heiðarlega og faglega hátt og við teljum okkur hafa unnið að þróuninni á aðferðum okkar. Ekkert er eðlilegra en upplýst og gagnrýnin umræða um mögulegar aðgerðir til mótvægis við loftslagsvána. Þegar kolefnisbinding, í hvaða formi sem hún er, verður sköluð upp þá mun það hafa áhrif á okkur öll. Við höfum gert okkar besta til að þróa slíka aðferð og þó svo að okkar starfi ljúki nú þá munu gögnin nýtast öðrum sem halda þessari vegferð áfram. Höfundur er framkvæmdastjóri Running Tide á Íslandi.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar
Skoðun Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson skrifar