Annarra manna peningar eru peningar okkar allra Davíð Þór Jónsson skrifar 25. nóvember 2024 13:20 Hægrimenn hafa óskaplega gaman af því að vitna í Margréti Thatcher sem einhvern tímann mun hafa sagt að gallinn við sósíalisma væri að á endanum verði maður uppiskroppa með annarra manna peninga til að sólunda. Þetta lýsir alveg einstaklega skaðlegu viðhorfi til þess hvernig umgangast beri sameiginlega sjóði landsmanna. Sameiginlegir sjóðir landsmanna eru ekki „annarra manna peningar“. Þeir eru peningar okkar allra. Þeim ber að verja í þágu okkar allra. Þrátt fyrir að þetta sé augljóst vex þeirri möntru jafnt og þétt fiskur um hrygg að „ríkisútgjöld“ séu einhver meinsemd í eðli sínu sem halda beri í algjöru lágmarki. Á Íslandi hefur óhemju mikill auður safnast á fárra hendur. Þessum auði fylgja völd, til að mynda ógnarvald yfir atvinnuöryggi heilla byggðarlaga. Þetta bitnar á lýðræðinu þar sem fólk óttast að styggja nútímalénsherrann með óvinsælum skoðunum eða jafnvel verða fyrir félagslegri útskúfun fyrir að vera ógn við afkomuöryggið á staðnum. Í krafti þessa auðs hefur líka verið seilst til valda í fjölmiðlum til að komast yfir dagskrárvaldið sem því fylgir. Auðvaldinu er sama þótt það tapi stórfé á fjölmiðlum í sinni eigu, valdið sem það fær yfir umræðunni er hverrar krónu virði. Og umræðan fer allt of oft í það far sem auðvaldinu hentar. Þannig er því nú þannig varið að hver sá sem tekur undir möntruna um hin illu „ríkisútgjöld“ er álitinn góður og gegn og enginn spyr hvar eigi að skera niður í velferðarkerfi sem þegar liggur í ræmum eftir niðurskurðaræði stjórnvalda. En segist einhver ætla að stórauka ríkisútgjöld er viðkomandi stillt upp við vegg og yfirheyrður í þaula um það hvar hann ætli að fá hverja krónu í þá ósvinnu, eins og hann sé að mæta spænska rannsóknarréttinum. Við sósíalistar höfum á hinn bóginn svör á reiðum höndum varðandi það hvernig við viljum stækka sameiginlega sjóði okkar. Við viljum lækka skatta á lægstu tekjur og millitekjur en stórauka þá á það sem aflögufærastir eru. Við tölum fyrir auðlegðarskatti sem leggjast mun á ríkasta 1% landsmanna. Spyrjum þá sem eru andvígir því hverjum þeir séu eiginlega að þjóna, almenningi eða auðvaldinu. Við tölum fyrir framfærsluviðmiði sem lægstu laun og bætur skuli aldrei fara niður fyrir. Við tölum fyrir því að fjármagnstekjur séu skattlagðar eins og hverjar aðrar tekjur (með sams konar frítekjumarki). Við tölum fyrir þrepaskiptum eignaskatti með eðlilegu frí-eignamarki og hækkandi álagi eftir því sem eignirnar verða fleiri og stærri. Og loks tölum við fyrir því að arðurinn af sameiginlegum auðlindum okkar, gæðum lands og sjávar, renni í sameiginlega sjóði okkar en ekki í vasa þeirra ríkustu. Undanfarna áratugi hafa stjórnvöld grímulaust gengið erinda auðvaldsins gagnvart almenningi. Skattar hafa lækkað á hæstu tekjur en stóraukist á þær lægstu með þeim afleiðingum að í Reykjavík alast 10.000 börn upp í fátækt, tæp 20% níu ára barna hafa reynslu af því að fara svöng í rúmið af því að það var ekki til matur á heimilinu og 15.000 eldri borgarar hafa um 100.000 krónum minna á mánuði en lágmarkslaun til ráðstöfunar til að halda sér á lífi. Þessu verður að breyta. Efist einhver um að ríkisvaldið sé í rassvasanum á auðvaldinu skulum við rifja upp viðbrögð þáverandi sjávarútvegsráðherra þegar upp komst um stórfelldar mútur Samherja í Namibíu. Þá hringdi hann ekki í namibísk stjórnvöld til að bjóða aðstoð íslenskra stjórnvalda við að upplýsa málið. Nei, hann hringdi í vin sinn hjá Samherja, þar sem hann sjálfur hafði gegnt stöðu stjórnarformanns, og spurði hvernig honum liði. Stjórnsýslulegt vanhæfi hans til að gegna embættinu vegna vinatengsla og skýrra hagsmunaárekstra er augljóslega hafið yfir allan vafa. En auðvaldið sér það hvorki né skilur. Bjarni Benediktsson lét einhvern tímann hafa það eftir sér að kakan væri ekki nógu stór og greip þar til myndlíkingar úr eftirlætis áhugamáli sínu; kökuskreytingum. Bakarinn veit hins vegar að ef kakan er ekki nógu stór til að allir fái nóg þá bakar maður aðra stærri. Hagsýna húsmóðirin áttar sig hins vegar á því að kakan er alveg nógu stór, henni er bara skipt með ranglátum hætti. Sósíalistar vilja baka nógu stóra köku til að allir fá nóg og skipta henni á réttlátan hátt. Við viljum stórauka það fjármagn varið er úr sameiginlegum sjóðum okkar í að byggja hér aftur upp öflugt velferðarkerfi eftir skemmdarverka- og eyðileggingarstarfsemi stjórnvalda sl. 30 ár eða þar um bil. Við teljum sameiginlegum fjármunum okkar allra betur varið í það en í að múta Namibíumönnum. Ríkisvaldið á að þjóna almenningi gagnvart auðvaldinu, ekki öfugt eins og nú er. Höfundur er oddviti Sósíalistaflokksins í Suðversturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Þór Jónsson Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Sósíalistaflokkurinn Mest lesið Halldór 09.08.2025 Halldór Ósýnilegur veruleiki – Alvarlegt ME og baráttan fyrir skilningi Helga Edwardsdóttir Skoðun Pride and Progress: Advancing Equality Through Unity Clara Ganslandt Skoðun Lagaleg réttindi skipta máli Kári Garðarsson Skoðun Baráttan um þjóðarsálina Alexandra Briem Skoðun Hver rödd skiptir máli! Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Til ritstjóra DV Ívar Halldórsson Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir Skoðun Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Skoðun Skoðun Ósýnilegur veruleiki – Alvarlegt ME og baráttan fyrir skilningi Helga Edwardsdóttir skrifar Skoðun Baráttan um þjóðarsálina Alexandra Briem skrifar Skoðun Lagaleg réttindi skipta máli Kári Garðarsson skrifar Skoðun Pride and Progress: Advancing Equality Through Unity Clara Ganslandt skrifar Skoðun Hver rödd skiptir máli! Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Sýnum þeim frelsið Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Endurhæfing skiptir öllu máli í Parkinson Helga G Halldórsdóttir skrifar Skoðun Hinsegin í vinnunni Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Við stöndum þeim næst en fáum ekki rödd Svava Bjarnadóttir skrifar Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Sjá meira
Hægrimenn hafa óskaplega gaman af því að vitna í Margréti Thatcher sem einhvern tímann mun hafa sagt að gallinn við sósíalisma væri að á endanum verði maður uppiskroppa með annarra manna peninga til að sólunda. Þetta lýsir alveg einstaklega skaðlegu viðhorfi til þess hvernig umgangast beri sameiginlega sjóði landsmanna. Sameiginlegir sjóðir landsmanna eru ekki „annarra manna peningar“. Þeir eru peningar okkar allra. Þeim ber að verja í þágu okkar allra. Þrátt fyrir að þetta sé augljóst vex þeirri möntru jafnt og þétt fiskur um hrygg að „ríkisútgjöld“ séu einhver meinsemd í eðli sínu sem halda beri í algjöru lágmarki. Á Íslandi hefur óhemju mikill auður safnast á fárra hendur. Þessum auði fylgja völd, til að mynda ógnarvald yfir atvinnuöryggi heilla byggðarlaga. Þetta bitnar á lýðræðinu þar sem fólk óttast að styggja nútímalénsherrann með óvinsælum skoðunum eða jafnvel verða fyrir félagslegri útskúfun fyrir að vera ógn við afkomuöryggið á staðnum. Í krafti þessa auðs hefur líka verið seilst til valda í fjölmiðlum til að komast yfir dagskrárvaldið sem því fylgir. Auðvaldinu er sama þótt það tapi stórfé á fjölmiðlum í sinni eigu, valdið sem það fær yfir umræðunni er hverrar krónu virði. Og umræðan fer allt of oft í það far sem auðvaldinu hentar. Þannig er því nú þannig varið að hver sá sem tekur undir möntruna um hin illu „ríkisútgjöld“ er álitinn góður og gegn og enginn spyr hvar eigi að skera niður í velferðarkerfi sem þegar liggur í ræmum eftir niðurskurðaræði stjórnvalda. En segist einhver ætla að stórauka ríkisútgjöld er viðkomandi stillt upp við vegg og yfirheyrður í þaula um það hvar hann ætli að fá hverja krónu í þá ósvinnu, eins og hann sé að mæta spænska rannsóknarréttinum. Við sósíalistar höfum á hinn bóginn svör á reiðum höndum varðandi það hvernig við viljum stækka sameiginlega sjóði okkar. Við viljum lækka skatta á lægstu tekjur og millitekjur en stórauka þá á það sem aflögufærastir eru. Við tölum fyrir auðlegðarskatti sem leggjast mun á ríkasta 1% landsmanna. Spyrjum þá sem eru andvígir því hverjum þeir séu eiginlega að þjóna, almenningi eða auðvaldinu. Við tölum fyrir framfærsluviðmiði sem lægstu laun og bætur skuli aldrei fara niður fyrir. Við tölum fyrir því að fjármagnstekjur séu skattlagðar eins og hverjar aðrar tekjur (með sams konar frítekjumarki). Við tölum fyrir þrepaskiptum eignaskatti með eðlilegu frí-eignamarki og hækkandi álagi eftir því sem eignirnar verða fleiri og stærri. Og loks tölum við fyrir því að arðurinn af sameiginlegum auðlindum okkar, gæðum lands og sjávar, renni í sameiginlega sjóði okkar en ekki í vasa þeirra ríkustu. Undanfarna áratugi hafa stjórnvöld grímulaust gengið erinda auðvaldsins gagnvart almenningi. Skattar hafa lækkað á hæstu tekjur en stóraukist á þær lægstu með þeim afleiðingum að í Reykjavík alast 10.000 börn upp í fátækt, tæp 20% níu ára barna hafa reynslu af því að fara svöng í rúmið af því að það var ekki til matur á heimilinu og 15.000 eldri borgarar hafa um 100.000 krónum minna á mánuði en lágmarkslaun til ráðstöfunar til að halda sér á lífi. Þessu verður að breyta. Efist einhver um að ríkisvaldið sé í rassvasanum á auðvaldinu skulum við rifja upp viðbrögð þáverandi sjávarútvegsráðherra þegar upp komst um stórfelldar mútur Samherja í Namibíu. Þá hringdi hann ekki í namibísk stjórnvöld til að bjóða aðstoð íslenskra stjórnvalda við að upplýsa málið. Nei, hann hringdi í vin sinn hjá Samherja, þar sem hann sjálfur hafði gegnt stöðu stjórnarformanns, og spurði hvernig honum liði. Stjórnsýslulegt vanhæfi hans til að gegna embættinu vegna vinatengsla og skýrra hagsmunaárekstra er augljóslega hafið yfir allan vafa. En auðvaldið sér það hvorki né skilur. Bjarni Benediktsson lét einhvern tímann hafa það eftir sér að kakan væri ekki nógu stór og greip þar til myndlíkingar úr eftirlætis áhugamáli sínu; kökuskreytingum. Bakarinn veit hins vegar að ef kakan er ekki nógu stór til að allir fái nóg þá bakar maður aðra stærri. Hagsýna húsmóðirin áttar sig hins vegar á því að kakan er alveg nógu stór, henni er bara skipt með ranglátum hætti. Sósíalistar vilja baka nógu stóra köku til að allir fá nóg og skipta henni á réttlátan hátt. Við viljum stórauka það fjármagn varið er úr sameiginlegum sjóðum okkar í að byggja hér aftur upp öflugt velferðarkerfi eftir skemmdarverka- og eyðileggingarstarfsemi stjórnvalda sl. 30 ár eða þar um bil. Við teljum sameiginlegum fjármunum okkar allra betur varið í það en í að múta Namibíumönnum. Ríkisvaldið á að þjóna almenningi gagnvart auðvaldinu, ekki öfugt eins og nú er. Höfundur er oddviti Sósíalistaflokksins í Suðversturkjördæmi.
Skoðun Ósýnilegur veruleiki – Alvarlegt ME og baráttan fyrir skilningi Helga Edwardsdóttir skrifar
Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir skrifar
Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar