Getur hver sem er sinnt besta starfi í heimi? Sveinlaug Sigurðardóttir skrifar 6. febrúar 2025 12:31 Í dag er dagur leikskólans og því ber að fagna. Því miður þó í skugga verkfalla þetta árið. Ég er leikskólakennari og hef alltaf verið stolt af því. Undanfarin ár hef ég sinnt útinámi gegnum ævintýraferðir út í náttúruna og ég hef hiklaust talað um starfið mitt sem besta starf í heimi. En gæti kannski hver sem er sinnt starfinu mínu? Skiptir einhverju máli að ég er kennaramenntuð? Getur ekki bara hver sem er farið út að leika með börnum? Þarf það að vera fagmenntaður aðili? Vissulega geta margir hugsað um börn og sinnt þeim vel. Fullt af fólki hefur gott lag á börnum og nær vel til þeirra. Margir geta sýnt börnum umhyggju, hlegið með þeim og huggað, hjálpað þeim að klæða sig og gætt að öryggi þeirra. Ásamt mörgu fleiru góðu og gagnlegu. En hvað hefur kennari fram að færa umfram alla þessa mikilvægu þætti? Hvaða máli skiptir kennari í uppeldi og menntun barna? Felst það ekki helst í fagmennskunni? En hvað er fagmennska og skiptir hún máli? Fagmennska er áhugavert fyrirbrigði og hún verður ekki til á einni nóttu. Fagmennska verður til úr blöndu af mörgu og eitt af því mikilvægasta er sérfræðiþekking. Sérfræðiþekking kennara verður að miklu leyti til í gegnum langt og strangt háskólanám. Reynsla úr skólastarfi er líka mikilvæg í þróun fagmennskunnar, sérstaklega samhliða öðru fagfólki. Símenntun í fjölbreyttu formi er líka mikilvægur þáttur í þróun fagmennsku kennara, enda megum við ekki staðna þegar kemur að sérþekkingu okkar. Því eru ótal námskeið, málþing og ráðstefnur, fundir og fyrirlestrar ásamt íhugun og ígrundun einnig mikilvæg í þróun fagmennskunnar. En hvernig birtist fagmennska í daglegu starfi með börnum og af hverju skiptir hún máli? Í starfi útikennara birtist hún m.a. í því hvernig við bjóðum upp á örvandi námsumhverfi sem ýtir undir fjölbreytt nám og merkingarbæra reynslu. Hún birtist í því hvernig við sjáum námstækifæri í hversdagslegu umhverfinu. Hvernig drullupollurinn á leiðinni getur verið uppspretta fjölbreytts náms, hvernig við getum notað skuggana frá sólinni til að læra, hvernig nýfallinn snjór getur verið efniviður til sköpunar og þekkingarleitar, hvernig rigningin og rokið bjóða upp á fjölbreytta skynjun og nám í gegnum leik, hvernig dáinn fugl getur verið kveikjan að mikilvægu námsferli eða hvernig brotin grein getur verið besta leikfang í heimi með ótakmarkaða möguleika. Fagmennska útikennara birtist í því hvernig við sköpum rými og tíma fyrir nám í gegnum samfelldan leik úti í náttúrunni og styðjum við þekkingarleit barna gegnum hvatningu og opnar spurningar. Hvernig við gefum þeim næði til að rannsaka og læra gegnum eigin uppgötvanir, hvernig við leiðbeinum án þess að stýra þegar upp koma vangaveltur og hugmyndir. Fagmennskan birtist líka í samskiptunum, hvernig við tölum við börnin, hvaða nálgun við notum og hvernig við sýnum umhyggju, aga og festu. Hvernig við veitum þeim öryggi en um leið frelsi til að þroskast og læra gegnum leik og samskipti. Hún birtist í því hvernig við notum hvatningu og stuðning á þann hátt sem eflir sjálfstraust og styrkir sjálfsmyndina. Hún birtist í því hvernig við styðjum og eflum félagsþroska með því að skapa uppbyggilegar aðstæður fyrir leik og samskipti, gefum börnunum rými til að æfa sig þegar upp koma árekstrar en erum tilbúin að leiðbeina og miðla málum þegar þess þarf. Fagmennska útikennara birtist í því hvernig við eflum alhliða þroska gegnum aðferðarfræði leikskólastigsins – að læra gegnum leik. Hvernig við styrkjum hljóðkerfisvitundina og eflum málþroska gegnum samtöl, söng, vísur og leiki. Hvernig við eflum hreyfiþroska, styrk, seiglu og þrautseigju gegnum gönguferðir, hlaup, klifur og slökun úti í náttúrunni. Hvernig við styðjum við sköpunargáfuna og hugmyndaflugið gegnum listsköpun og uppgötvunarnám. Fagmennskan birtist líka í því hvernig við eflum tilfinningaþroska og samkennd sem hópur og hluti af heild. Hvernig við styðjum hvert annað, huggum og hvetjum. Hvernig við eflum tengslin við náttúruna, mennskuna og hvort annað. Í stuttu máli styður kennari við nám barna gegnum þær faglegu aðferðir sem hann býr yfir. Með fagmennsku sinni sér kennari námstækifæri í umhverfinu og aðstæðunum sem ekki allir aðrir sjá. Í því felst sérstaða fagmennskunnar. Ég veit að við kennarar búum yfir mikilvægri sérfræðiþekkingu sem nýtist börnum á hverjum degi og ég sjálf fæ að njóta minnar fagmennsku gegnum útinámið og starf mitt sem leikskólakennari. Ég vona hins vegar að mikilvægi fagmennsku og sérfræðiþekkingar kennara verði metin að verðleikum hjá viðsemjendum okkar og samfélaginu sem fyrst, áður en fleiri kennarar hverfa úr skólakerfinu. Því hvað er skóli án fagmennsku? Hvað er skóli án kennara? Er það ekki bara bygging? Höfundur er leikskólakennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kennaraverkfall 2024-25 Leikskólar Skóla- og menntamál Mest lesið Lygin lekur niður á hökuna Jón Daníelsson Skoðun Ríkisfyrirtæki sem virðir ekki æðsta valdið Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Börnin bíða meðan lausnin stendur auð Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Hættum að bregðast íslensku hryssunni Rósa Líf Darradóttir Skoðun Áður en það verður of seint María Rut Kristinsdóttir Skoðun Líflínan Ingibjörg Isaksen Skoðun D-vítamín mín besta forvörn Auður Elisabet Jóhannsdóttir Skoðun Metnaður eða metnaðarleysi? Sumarrós Sigurðardóttir Skoðun Arðsemi og tilgangur - eitt útilokar ekki annað Elva Rakel Jónsdóttir,Erla Ósk Ásgeirsdottir Skoðun Neikvæðni í garð sjávarútvegs á Íslandi – orsakir og afleiðingar Kristín Þórarinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Helför Palestínumanna í beinni útsendingu – viljum við vera samsek? Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Byggð í Norðvesturkjördæmi: lífæð framtíðar Íslands Ragnar Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hverju hef ég stjórn á? Álfheiður Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Metnaður eða metnaðarleysi? Sumarrós Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Þetta er allt í vinnslu“ María Pétursdóttir skrifar Skoðun Arðsemi og tilgangur - eitt útilokar ekki annað Elva Rakel Jónsdóttir,Erla Ósk Ásgeirsdottir skrifar Skoðun Iðnaðarstefna – stökkpallur inn í næsta hagvaxtarskeið Sigurður Hannesson skrifar Skoðun Hættum að bregðast íslensku hryssunni Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Börnin bíða meðan lausnin stendur auð Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Áður en það verður of seint María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Lygin lekur niður á hökuna Jón Daníelsson skrifar Skoðun Líflínan Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Ríkisfyrirtæki sem virðir ekki æðsta valdið Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Neikvæðni í garð sjávarútvegs á Íslandi – orsakir og afleiðingar Kristín Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Við erum hafið Guillaume Bazard skrifar Skoðun Deja Vu Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Mun mannkynið lifa af gervigreindina? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun rassskellt Björn Ólafsson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar skólamáltíðir – margþættur ávinningur Ludvig Guðmundsson,Guðrún E. Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Orkuöflun á eyjaklösum - Vestmannaeyjar og Orkneyjar Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Hugrekki getur af sér hugrekki Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun D-vítamín mín besta forvörn Auður Elisabet Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Húmanisminn í kærleikanum og kærleikurinn í húmanismanum Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helför gyðinga gegn íbúum Palestínu Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Leiðréttingin leiðrétt Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson skrifar Skoðun Hvað skiptir okkur mestu máli? Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægt skref til sáttar Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Staðið með þjóðinni Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Við vitum alveg upphafið Guðný Níelsen skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 3/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Sjá meira
Í dag er dagur leikskólans og því ber að fagna. Því miður þó í skugga verkfalla þetta árið. Ég er leikskólakennari og hef alltaf verið stolt af því. Undanfarin ár hef ég sinnt útinámi gegnum ævintýraferðir út í náttúruna og ég hef hiklaust talað um starfið mitt sem besta starf í heimi. En gæti kannski hver sem er sinnt starfinu mínu? Skiptir einhverju máli að ég er kennaramenntuð? Getur ekki bara hver sem er farið út að leika með börnum? Þarf það að vera fagmenntaður aðili? Vissulega geta margir hugsað um börn og sinnt þeim vel. Fullt af fólki hefur gott lag á börnum og nær vel til þeirra. Margir geta sýnt börnum umhyggju, hlegið með þeim og huggað, hjálpað þeim að klæða sig og gætt að öryggi þeirra. Ásamt mörgu fleiru góðu og gagnlegu. En hvað hefur kennari fram að færa umfram alla þessa mikilvægu þætti? Hvaða máli skiptir kennari í uppeldi og menntun barna? Felst það ekki helst í fagmennskunni? En hvað er fagmennska og skiptir hún máli? Fagmennska er áhugavert fyrirbrigði og hún verður ekki til á einni nóttu. Fagmennska verður til úr blöndu af mörgu og eitt af því mikilvægasta er sérfræðiþekking. Sérfræðiþekking kennara verður að miklu leyti til í gegnum langt og strangt háskólanám. Reynsla úr skólastarfi er líka mikilvæg í þróun fagmennskunnar, sérstaklega samhliða öðru fagfólki. Símenntun í fjölbreyttu formi er líka mikilvægur þáttur í þróun fagmennsku kennara, enda megum við ekki staðna þegar kemur að sérþekkingu okkar. Því eru ótal námskeið, málþing og ráðstefnur, fundir og fyrirlestrar ásamt íhugun og ígrundun einnig mikilvæg í þróun fagmennskunnar. En hvernig birtist fagmennska í daglegu starfi með börnum og af hverju skiptir hún máli? Í starfi útikennara birtist hún m.a. í því hvernig við bjóðum upp á örvandi námsumhverfi sem ýtir undir fjölbreytt nám og merkingarbæra reynslu. Hún birtist í því hvernig við sjáum námstækifæri í hversdagslegu umhverfinu. Hvernig drullupollurinn á leiðinni getur verið uppspretta fjölbreytts náms, hvernig við getum notað skuggana frá sólinni til að læra, hvernig nýfallinn snjór getur verið efniviður til sköpunar og þekkingarleitar, hvernig rigningin og rokið bjóða upp á fjölbreytta skynjun og nám í gegnum leik, hvernig dáinn fugl getur verið kveikjan að mikilvægu námsferli eða hvernig brotin grein getur verið besta leikfang í heimi með ótakmarkaða möguleika. Fagmennska útikennara birtist í því hvernig við sköpum rými og tíma fyrir nám í gegnum samfelldan leik úti í náttúrunni og styðjum við þekkingarleit barna gegnum hvatningu og opnar spurningar. Hvernig við gefum þeim næði til að rannsaka og læra gegnum eigin uppgötvanir, hvernig við leiðbeinum án þess að stýra þegar upp koma vangaveltur og hugmyndir. Fagmennskan birtist líka í samskiptunum, hvernig við tölum við börnin, hvaða nálgun við notum og hvernig við sýnum umhyggju, aga og festu. Hvernig við veitum þeim öryggi en um leið frelsi til að þroskast og læra gegnum leik og samskipti. Hún birtist í því hvernig við notum hvatningu og stuðning á þann hátt sem eflir sjálfstraust og styrkir sjálfsmyndina. Hún birtist í því hvernig við styðjum og eflum félagsþroska með því að skapa uppbyggilegar aðstæður fyrir leik og samskipti, gefum börnunum rými til að æfa sig þegar upp koma árekstrar en erum tilbúin að leiðbeina og miðla málum þegar þess þarf. Fagmennska útikennara birtist í því hvernig við eflum alhliða þroska gegnum aðferðarfræði leikskólastigsins – að læra gegnum leik. Hvernig við styrkjum hljóðkerfisvitundina og eflum málþroska gegnum samtöl, söng, vísur og leiki. Hvernig við eflum hreyfiþroska, styrk, seiglu og þrautseigju gegnum gönguferðir, hlaup, klifur og slökun úti í náttúrunni. Hvernig við styðjum við sköpunargáfuna og hugmyndaflugið gegnum listsköpun og uppgötvunarnám. Fagmennskan birtist líka í því hvernig við eflum tilfinningaþroska og samkennd sem hópur og hluti af heild. Hvernig við styðjum hvert annað, huggum og hvetjum. Hvernig við eflum tengslin við náttúruna, mennskuna og hvort annað. Í stuttu máli styður kennari við nám barna gegnum þær faglegu aðferðir sem hann býr yfir. Með fagmennsku sinni sér kennari námstækifæri í umhverfinu og aðstæðunum sem ekki allir aðrir sjá. Í því felst sérstaða fagmennskunnar. Ég veit að við kennarar búum yfir mikilvægri sérfræðiþekkingu sem nýtist börnum á hverjum degi og ég sjálf fæ að njóta minnar fagmennsku gegnum útinámið og starf mitt sem leikskólakennari. Ég vona hins vegar að mikilvægi fagmennsku og sérfræðiþekkingar kennara verði metin að verðleikum hjá viðsemjendum okkar og samfélaginu sem fyrst, áður en fleiri kennarar hverfa úr skólakerfinu. Því hvað er skóli án fagmennsku? Hvað er skóli án kennara? Er það ekki bara bygging? Höfundur er leikskólakennari.
Arðsemi og tilgangur - eitt útilokar ekki annað Elva Rakel Jónsdóttir,Erla Ósk Ásgeirsdottir Skoðun
Skoðun Helför Palestínumanna í beinni útsendingu – viljum við vera samsek? Ólafur Ingólfsson skrifar
Skoðun Arðsemi og tilgangur - eitt útilokar ekki annað Elva Rakel Jónsdóttir,Erla Ósk Ásgeirsdottir skrifar
Skoðun Neikvæðni í garð sjávarútvegs á Íslandi – orsakir og afleiðingar Kristín Þórarinsdóttir skrifar
Skoðun Gjaldfrjálsar skólamáltíðir – margþættur ávinningur Ludvig Guðmundsson,Guðrún E. Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Húmanisminn í kærleikanum og kærleikurinn í húmanismanum Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Arðsemi og tilgangur - eitt útilokar ekki annað Elva Rakel Jónsdóttir,Erla Ósk Ásgeirsdottir Skoðun