Hvernig skipu­leggjum við út­gjöld heimilisins?

Heimilislífið er þannig: 2 fullorðnir og 2 leikskólabörn, íbúð í eigu, margir reikningar sem skiptast tilviljunarkennt á milli. Matarinnkaup og annar rekstur.

Markmið: Ferðalög, húsgögn, greiða niður skuldir. Bara þetta týpíska fjölskyldulíf.

Endilega. Heimilisbókhaldið er besti vinur okkar þegar við ætlum að freista þess að hafa það betra fjárhagslega. Það getur virst bæði yfirþyrmandi og flókið, en þarf ekki að vera svo erfitt ef við förum rétt að því.

Hver eru markmiðin?

Áður en haldið er af stað er mjög mikilvægt að þið séuð bæði á sömu blaðsíðu. Það er ekki nóg að vera sammála um að halda heimilisbókhald, þið þurfið að vilja sömu útkomuna. Því skuluð þið setja ykkur sameiginleg markmið og þau mega bæði vera almenn og nákvæm. Dæmi um almenn markmið er að þið viljið hætta að hafa hnút í maganum vegna peninga um hver mánaðamót, vinna í átt að því að geta komið ykkur í stærra húsnæði eða að hætta alfarið að taka neyslulán. Nákvæm, töluleg markmið gætu t.d. verið að verða að fullu skuldlaus fyrir fimmtugt og geta farið í eina sólarlandaferð á ári, sem kosta má fyrirfram ákveðna fjárhæð. Treystu mér, til að þetta gangi hjá ykkur þurfið þið bæði að vera sammála um markmiðin og virkilega vilja að þau náist.

Hvar byrjum við?

Það eru ýmsar leiðir færar við að halda heimilisbókhald og enginn skortur af dæmum og aðstoð á vefnum. Ég mæli þó með því að byrjað sé með gamla laginu.

Nú skuluð þið setjast upp í sófa, með blað og penna, þegar börnin eru sofnuð. Það má poppa og blanda malti í appelsín. Lykilatriði er að þið nennið þessu og hafið frið í amk. hálftíma. Annað ykkar er ritari, en markmið kvöldsins verður að hefja vinnuna við að rissa upp myndrænan vísi að heimilisbókhaldi. Þið teiknið nokkra reiti á blaðið og fyllið inn í þá samhliða því sem þið ræðið málin. Þið færið inn í reitina fjárhæð sem þið eruð sammála um að reyna við. Dæmi um slíka reiti gætu verið:

• Fastur kostnaður: Tryggingar, opinber gjöld, lyfjakostnaður, hiti, vatn, rafmagn, greiðslur af lánum... - x kr. á mánuði
• Reglulegur sparnaður: Jólin – 10.000 kr. á mánuði, viðhald á húsnæði – 15.000 kr. á mánuði, endurnýjun á bíl – 30.000 kr. á mánuði, ferðalög – 25.000 kr. á mánuði...
• Matur og hreinlætisvörur: 180.000 kr. á mánuði
• Skemmtanir og afþreying: Áskriftir að fjölmiðlum, út að borða, leikhús, bíó, tónlist, bækur, líkamsrækt... - 50.000 kr. á mánuði
• Önnur útjöld hvors um sig: Föt, skór, klipping, snyrtivörur... – 2 x 25.000 kr. á mánuði

Ekki fylla inn í það sem ég hef hér skrifað niður heldur útbúðu þína eigin reiti, sem henta þínum heimilisrekstri. Hafðu í huga að fjárhagslegt átak er ekki ósvipað líkamlegu átaki. Það endist ekki ef þú ert að pína þig og best er það sérsniðið. Því er gott að passa sérstaklega vel upp á að fara ekki að borða vondan mat og að daglegt líf verði ekki leiðinlegt. Allt annað á þó að vera uppi á borðum.

Gulrótin

Hvaða fjárhæð kemur út úr þessari vinnu? Hvað skilur hún eftir ef hún er dregin frá heildartekjum heimilisins? Mismunurinn gæti verið talsvert meiri en raunin hefur verið undanfarna mánuði, en það er oft afraksturinn af gerð heimilisbókhalds. En það er ekki nóg að vita þá tölu. Nú færið þið hana inn í lánareiknivél og sjáið hvað það getur búið til að greiða aukalega inn á lánin, eða í sparnaðarreiknivél og sjáið fjárhæðina vaxa.

Þetta ætti að færa ykkur gulrótina til að vilja láta bókhaldið ganga upp.

Hvernig útfærum við svo heimilisreksturinn?

Nú er komið að því að útfæra smáatriðin. Þið útbúið matseðil fyrir vikuna (eða mánuðinn) og sjáið til þess að markmið ykkar um matarútgjöld séu raunhæf. Vandlega gangið þið frá öðrum reitum með sama hætti og þetta getið þið loks fært inn í þar til gert skjal eða forrit. Dæmi um gagnlegt forrit er Meniga og þá býður Umboðsmaður skuldara upp á gott excel skjal á íslensku þar sem færa má heimilisbókhald.

Í sameiningu sjáið þið svo til þess að bókhaldið standist. Þið skiptið með ykkur verkum í innkaupum og greiðslu reikninga, styðjið hvort annað og verið dugleg við að endurmeta fjárhagsáætlunina, en slíkt getur verið nauðsynlegt fyrstu mánuðina. Ekki gefast upp, gerið frekar nauðsynlegar breytingar ef illa gengur.

Loks skuluð þið ákveða fyrirfram hvað gera skal ef árangurinn verður enn betri en þið áætlið. Verður það sem umfram er greitt inn á lánið? Eða lagt í ferðasjóð, sparnað fyrir börnin eða jafnvel langþráðar endurbætur á baðherberginu?

Er þetta nokkuð yfirþyrmandi?

Ég lofa þér að þetta mun ganga vel ef þið verðið samstíga, undirbúið ykkur vel og gefið ykkur nauðsynlegan tíma.Það er óvissan og hnúturinn í maganum vegna skipulagsleysis sem er yfirþyrmandi, en vel útfært heimilisbókhald er það síður en svo. Það auðveldar ykkur að skipuleggja framtíðina, gefur stórbætta yfirsýn yfir stöðuna í dag, dregur úr óvissu í heimilisrekstrinum og bætir fjárhag ykkar til skemmri og lengri tíma.