Hlustið á fólkið í skólunum? Dóra Þorleifsdóttir skrifar 2. desember 2024 11:02 Þá eru kosningar yfirstaðnar og greinilegt er að fólk vill breytingar. Í eldhússpjalli á Youtube síðu Framsóknarflokksins þann 21. nóvember sagði mennta- og barnamálaráðherra Ásmundur Einar Daðason að það að vera með sérskóla fyrir börn með erlendan bakgrunn og sérskóla fyrir börn með þroskaröskun væri ekki skóli sem er hugsaður til þess að byggja upp samfélag fyrir alla. Einnig sagði hann að rétta svarið við áskorunum sem fylgja fjölbreytni samfélagsins sé ekki að flokka það niður eftir styrkleika eða veikleika heldur sé rétta leiðin að hlusta á fólkið inni í skólunum, búa til verkfærin til að aðstoða þau við að takast á við verkefnin. Það er margt til í þessu en stöldrum aðeins við það, að rétta leiðin sé að „hlusta á fólkið inni í skólunum“. Ég kenni við Framhaldsskólann í Mosfellsbæ. FMOS er lítill skóli og byggir hugmyndafræði skólans á leiðsagnarnámi (formative assessment). Í stuttu máli sagt þá snýst leiðsagnarnám um að veita nemendum leiðsögn og endurgjöf sem hjálpar þeim að ná markmiðum sínum og niðurstöður námsmatsins verða eins konar vegvísar sem beina námi nemendanna fram á við. Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ hefur verið leiðandi er kemur að leiðsagnarnámi og á síðasta ári hlaut skólinn íslensku menntaverðlaunin í flokknum framúrskarandi skólastarf og menntaumbætur fyrir þróun verkefnamiðaðra kennsluhátta og leiðsagnarnáms. Hönnun skólabyggingarinnar spilar einnig stórt hlutverk og tekur mið af hugmyndafræði skólans. Aðeins örfáum mánuðum eftir að við fengum íslensku menntaverðlaunin fengum við fréttir af því að fara ætti í miklar breytingar á skólanum. Mikil fjölgun er á nemendum með sértækar áskoranir og auðvitað þarf að finna hentugan stað fyrir þá nemendur. Mennta- og barnamálaráðuneyti fór á fullt í þá vinnu að undirbúa nýja sérnámsdeild við Framhaldsskólann í Mosfellsbæ með nýju farsældarlögin að leiðarljósi. Skólastjórnendur reyndu að koma því á framfæri að þetta væri ekki heppileg lausn, hvorki fyrir nemendurna sem kæmu á nýju sérnámsdeildina né skólaumhverfi þessa litla skóla. Ekki virtist vera hljómgrunnur fyrir neinar gagnrýnisraddir. Að mínu mati var þetta skrítin ákvörðun, þessi nýja sérnámsdeild fengi sér inngang og eina útivistasvæðið við deildina er í raun bílastæði við skólann. Skv. þeim upplýsingum sem við fengum yrði þetta lokuð deild því áskoranir þessa nemenda væru þess eðlis, að þeir gætu ekki verið hluti af skólastarfi annarra nemenda í FMOS. Í 33. grein framhaldsskólalaganna stendur: „Framhaldsskóli er vinnustaður nemenda. Allir nemendur framhaldsskóla eiga rétt á kennslu við sitt hæfi í hvetjandi námsumhverfi í viðeigandi húsnæði sem tekur mið af þörfum þeirra og almennri vellíðan. Framhaldsskóli skal í hvívetna haga störfum sínum þannig að nemendur finni til öryggis og njóti hæfileika sinna. Þess skal gætt við skipulag skólastarfs að virt séu almenn vinnuverndarsjónarmið. Nemendur eiga rétt á því að koma á framfæri sjónarmiðum sínum varðandi námsumhverfi, námstilhögun, fyrirkomulag skólastarfs og aðrar ákvarðanir sem snerta þá. Taka skal tillit til sjónarmiða þeirra eins og unnt er.“ Ekki fengu nemendur okkar tækifæri til að koma sínum athugasemdum á framfæri, breytingarnar voru bara keyrðar í gegn á miklum hraða og án þess að leyfa okkur, fólkinu í skólanum og nemendum, að koma með athugasemdir. Trompa nýju farsældarlögin þau framhaldsskólalög sem eru fyrir? Þurfum við ekki að bera hag allra nemenda fyrir brjósti og ekki bara einblína á nýju farsældarlögin og þær miklu áskoranir sem við erum að horfa á í samfélaginu okkar? Og ef við erum að horfa á þessi lög, hvernig erum við þá að bera hag allra nemenda fyrir brjósti, ekki einungis þeim nemendum sem stunda nám við skólann fyrir heldur einnig þeim nemendum sem fara á nýju sérnámsdeildina? Ég geri mér fulla grein fyrir því að þetta snýst einnig um fjármagn og erfiðara er kannski að réttlæta rekstur lítils skóla og það hefur vegið þungt í þessari ákvörðun. En ég set spurningamerki við framkvæmdina í heild sinni og kostnaðinn sem henni fylgir. Þær upplýsingar sem við kennarar fengum á vorönn 2024 voru að ekki yrði farið í neinar breytingar strax á haustönn því svona breytingar krefðust undirbúnings. Skemmst er frá því að segja að þegar við mættum til vinnu í ágúst sl. var búið að brjóta niður veggi og við unnum fyrstu mánuði annarinnar í hringiðu mikilla framkvæmda. Eins og áður sagði, þetta var bara keyrt í gegn án þess að hlusta á hvað við, fólkið í skólanum, höfðum að segja. Þess vegna skýtur það einstaklega skökku við þegar hæstvirtur ráðherra kemur fram í myndbandi með þetta þvaður um að hlusta á fólkið í skólunum. Við þetta má bæta að ítrekað sagðist ráðherra ætla að koma á fund með okkur starfsfólki skólans en alltaf afboðaði hann komu sína. En við erum orðin svo vön þessu í íslensku samfélagi, því miður. Ráðamenn þjóðarinnar koma fram hér og þar og halda langar og innantómar ræður. Segja eitt og gera svo annað. Ákvarðanir eru teknar án nauðsynlegs undirbúnings með tilheyrandi óafturkræfum aðgerðum og á þetta við hin ýmsu svið í samfélaginu okkar. Það sem þau virðast ekki alltaf átta sig á er að við erum hér. Við erum að hlusta. Við erum að lesa. Við erum að fylgjast með. Höfundur er framhaldsskólakennari í FMOS. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Framhaldsskólar Skóla- og menntamál Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Sjá meira
Þá eru kosningar yfirstaðnar og greinilegt er að fólk vill breytingar. Í eldhússpjalli á Youtube síðu Framsóknarflokksins þann 21. nóvember sagði mennta- og barnamálaráðherra Ásmundur Einar Daðason að það að vera með sérskóla fyrir börn með erlendan bakgrunn og sérskóla fyrir börn með þroskaröskun væri ekki skóli sem er hugsaður til þess að byggja upp samfélag fyrir alla. Einnig sagði hann að rétta svarið við áskorunum sem fylgja fjölbreytni samfélagsins sé ekki að flokka það niður eftir styrkleika eða veikleika heldur sé rétta leiðin að hlusta á fólkið inni í skólunum, búa til verkfærin til að aðstoða þau við að takast á við verkefnin. Það er margt til í þessu en stöldrum aðeins við það, að rétta leiðin sé að „hlusta á fólkið inni í skólunum“. Ég kenni við Framhaldsskólann í Mosfellsbæ. FMOS er lítill skóli og byggir hugmyndafræði skólans á leiðsagnarnámi (formative assessment). Í stuttu máli sagt þá snýst leiðsagnarnám um að veita nemendum leiðsögn og endurgjöf sem hjálpar þeim að ná markmiðum sínum og niðurstöður námsmatsins verða eins konar vegvísar sem beina námi nemendanna fram á við. Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ hefur verið leiðandi er kemur að leiðsagnarnámi og á síðasta ári hlaut skólinn íslensku menntaverðlaunin í flokknum framúrskarandi skólastarf og menntaumbætur fyrir þróun verkefnamiðaðra kennsluhátta og leiðsagnarnáms. Hönnun skólabyggingarinnar spilar einnig stórt hlutverk og tekur mið af hugmyndafræði skólans. Aðeins örfáum mánuðum eftir að við fengum íslensku menntaverðlaunin fengum við fréttir af því að fara ætti í miklar breytingar á skólanum. Mikil fjölgun er á nemendum með sértækar áskoranir og auðvitað þarf að finna hentugan stað fyrir þá nemendur. Mennta- og barnamálaráðuneyti fór á fullt í þá vinnu að undirbúa nýja sérnámsdeild við Framhaldsskólann í Mosfellsbæ með nýju farsældarlögin að leiðarljósi. Skólastjórnendur reyndu að koma því á framfæri að þetta væri ekki heppileg lausn, hvorki fyrir nemendurna sem kæmu á nýju sérnámsdeildina né skólaumhverfi þessa litla skóla. Ekki virtist vera hljómgrunnur fyrir neinar gagnrýnisraddir. Að mínu mati var þetta skrítin ákvörðun, þessi nýja sérnámsdeild fengi sér inngang og eina útivistasvæðið við deildina er í raun bílastæði við skólann. Skv. þeim upplýsingum sem við fengum yrði þetta lokuð deild því áskoranir þessa nemenda væru þess eðlis, að þeir gætu ekki verið hluti af skólastarfi annarra nemenda í FMOS. Í 33. grein framhaldsskólalaganna stendur: „Framhaldsskóli er vinnustaður nemenda. Allir nemendur framhaldsskóla eiga rétt á kennslu við sitt hæfi í hvetjandi námsumhverfi í viðeigandi húsnæði sem tekur mið af þörfum þeirra og almennri vellíðan. Framhaldsskóli skal í hvívetna haga störfum sínum þannig að nemendur finni til öryggis og njóti hæfileika sinna. Þess skal gætt við skipulag skólastarfs að virt séu almenn vinnuverndarsjónarmið. Nemendur eiga rétt á því að koma á framfæri sjónarmiðum sínum varðandi námsumhverfi, námstilhögun, fyrirkomulag skólastarfs og aðrar ákvarðanir sem snerta þá. Taka skal tillit til sjónarmiða þeirra eins og unnt er.“ Ekki fengu nemendur okkar tækifæri til að koma sínum athugasemdum á framfæri, breytingarnar voru bara keyrðar í gegn á miklum hraða og án þess að leyfa okkur, fólkinu í skólanum og nemendum, að koma með athugasemdir. Trompa nýju farsældarlögin þau framhaldsskólalög sem eru fyrir? Þurfum við ekki að bera hag allra nemenda fyrir brjósti og ekki bara einblína á nýju farsældarlögin og þær miklu áskoranir sem við erum að horfa á í samfélaginu okkar? Og ef við erum að horfa á þessi lög, hvernig erum við þá að bera hag allra nemenda fyrir brjósti, ekki einungis þeim nemendum sem stunda nám við skólann fyrir heldur einnig þeim nemendum sem fara á nýju sérnámsdeildina? Ég geri mér fulla grein fyrir því að þetta snýst einnig um fjármagn og erfiðara er kannski að réttlæta rekstur lítils skóla og það hefur vegið þungt í þessari ákvörðun. En ég set spurningamerki við framkvæmdina í heild sinni og kostnaðinn sem henni fylgir. Þær upplýsingar sem við kennarar fengum á vorönn 2024 voru að ekki yrði farið í neinar breytingar strax á haustönn því svona breytingar krefðust undirbúnings. Skemmst er frá því að segja að þegar við mættum til vinnu í ágúst sl. var búið að brjóta niður veggi og við unnum fyrstu mánuði annarinnar í hringiðu mikilla framkvæmda. Eins og áður sagði, þetta var bara keyrt í gegn án þess að hlusta á hvað við, fólkið í skólanum, höfðum að segja. Þess vegna skýtur það einstaklega skökku við þegar hæstvirtur ráðherra kemur fram í myndbandi með þetta þvaður um að hlusta á fólkið í skólunum. Við þetta má bæta að ítrekað sagðist ráðherra ætla að koma á fund með okkur starfsfólki skólans en alltaf afboðaði hann komu sína. En við erum orðin svo vön þessu í íslensku samfélagi, því miður. Ráðamenn þjóðarinnar koma fram hér og þar og halda langar og innantómar ræður. Segja eitt og gera svo annað. Ákvarðanir eru teknar án nauðsynlegs undirbúnings með tilheyrandi óafturkræfum aðgerðum og á þetta við hin ýmsu svið í samfélaginu okkar. Það sem þau virðast ekki alltaf átta sig á er að við erum hér. Við erum að hlusta. Við erum að lesa. Við erum að fylgjast með. Höfundur er framhaldsskólakennari í FMOS.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun