Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar 7. ágúst 2025 08:30 Fordómar, sjálfsþroski og hinsegin dagar Nú eru Hinsegin dagar nýhafnir og sjaldan hefur þörfin á þeim verið meiri. Helst þyrftu allir dagar að vera hinsegin dagar, því það er sorglegt að verða vitni að því bakslagi sem orðið hefur í réttindabaráttu hinsegin fólks um allan heim. Ég er miðaldra, gagnkynhneigður karlmaður með kvíðaröskun og langar að deila með ykkur minni reynslu af fordómum gagnvart hinsegin samfélaginu Frá fordómum til skilnings Þegar ég var rúmlega tvítugur var ég mjög fordómafullur. Um leið var ég óöruggur í eigin skinni, hræddur og kvíðinn. Á þessum árum kom nákominn ættingi minn út úr skápnum og ég brást mjög illa við, sakaði viðkomandi um að vera að bulla og grínast í mér. Ég hafði fram að því ekki þekkt neinn sem var opinberlega samkynhneigður. Þetta kvöld bauð þessi ættingi minn mér og vinkonu minni út að borða á veitingastaðnum Ítalíu og síðan á barinn 22 til að hitta vini síni og kærustu/a. Með þessu var ætlunin að sýna fyrir mér að þetta væri ekkert grín, en ég afneitaði þessu öllu og vissi ekki einu sinni að barinn 22 væri yfirlýstur skemmtistaður samkynhneigðra á þessum tíma. Vá, hvað ég vildi að ég ætti tímavél og gæti farið aftur í tímann — faðmaðu þenna ættingja minn lengi og óskað honum innilega til hamingju með þetta hugrakka skref. En tíminn líður áfram og ég hef þroskast mikið á áratugunum sem liðin eru. Ég hef síðan þá bæði grátið og hlegið að þessum kjánalegu og fordómafullu viðbrögðum mínum með ættingja mínum. Einnig hef ég fengið þann heiður að fagna með vinum og ættingjum þegar þau hafa stigið fram sem hinsegin. Við eigum að fagna því þegar fólk þorir að stíga þetta mikilvæga skref. Ótti foreldra og samfélagslegir fordómar Sem foreldri skil ég vel að margir foreldrar sem bera ekki með sér fordóma gagnvart því að vera hinsegin — en þeir óttast fordóma samfélagsins og reyna því jafnvel að „fela“ hinseginleika barns síns. Þau spyrja sig: Hvernig mun barnið mitt bregðast við þegar einhver eys yfir það fúkyrðum og fordómum fyrir að vera hinsegin? Hvað þá ef barnið mitt er hán, trans, pan eða annað sem sumir sífellt hrista hausinn yfir? Í mínum huga snýst þessi ótti ekki um vanþóknun á barninu heldur um þá verndartilfinningu sem foreldrar bera . Sem betur fer hefur hin mikla barátta fyrir réttindum hinseginleikans í okkar samfélagi skilað okkur því að umræðan er opin og velkomin þrátt fyrir bakslag. En við verðum að muna að besta verndin sem við getum veitt fyrir börnin okkar er að skapa samfélag sem heldur áfram að taka umræðuna, upplýsa og taka öllum opnum örmum. Af hverju hræðumst við ástina? Hvers vegna reiðist fólk því að aðrir elska? Hvers vegna veldur það svona miklum viðbrögðum að fólk vilji vera það sjálft ? Er það ekki sameiginleg þrá flestra að elska og vera elskaður? Við sækjum flest í viðurkenningu, hlýju og tengsl. Það er því óskiljanlegt að einhverjir velji að bregðast við ást annarra með reiði og hatri. Kynnumst hinsegin manneskju Ég hvet alla sem finna fyrir fordómum gagnvart hinsegin fólki að reyna að eignast vin í hinsegin samfélaginu. Þegar þú kynnist manneskjunni á bak við skilgreininguna, breytist sjónarhornið. Þetta eru fólk af holdi og blóði — með drauma, vonir, breyskleika og styrk, rétt eins og þú. Af minni reynslu virðist meira að segja vera meiri kærleikur, hlýja og vinsemd í hinsegin samfélaginu en víða annars staðar í samfélaginu. Fræðsla og gleði sem mótvægi við hatur Ef þú berð fordóma, hvettu sjálfan þig til að stíga eitt skref í átt að skilningi. Heimsæktu samtök hinsegin fólks, fáðu fræðslu, mættu í viðburð og sjáðu manneskjurnar á bak við baráttuna og leyfðu þér að kynnast góðu fólki hvar sem það er í sveit sett. Og vonandi sjáumst við brosandi, full af ást og mannelskandi orku í Gleðigöngunni á laugardaginn. Um fordóma og von Það er ástæða fyrir því að fólk hatar. Fordómar spretta af óöryggi, ótta og oft vanlíðan. Enginn fæðist fordómafullur — en við lærum það af umhverfinu. En rétt eins og fordómar geta kviknað, þá er hægt að vinna bug á þeim. Með fræðslu, vináttu, opnu samtali og kærleika. Hinsegin fólk má líka ekki að láta hatrið sigra. Því hatrið er mannskemmandi tilfinning og ekki endurgjalda hatur með hatri, heldur með vorkunn, skilningi og þrautseigju. Vonum innilega að fólk sem hatar og sýnir mikla fordóma sjái ljósið einn daginn. Því sú manneskja sem ekki getur elskað, lifir innantómu lífi. Ástin á tímum haturs Í heimi þar sem gleðigöngur eru bannaðar og stríð geysa, þurfum við meira af ást, umhyggju og virðingu — ekki minna. Við þurfum fleiri þjóðarleiðtoga og stjórnmálamenn sem klæðast dragi í gleðigöngum og fagna fjölbreytileikanum. Það er von mín að þessi grein opni augu einhverra sem eru í skugganum og ástleysinu. Gleðilega og ástríka Hinsegin daga, kæra þjóð. Höfundur er næringarfræðingur, matvælafræðingur og einkaþjálfari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geir Gunnar Markússon Hinsegin Mest lesið Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Væri ekki hlaupið út aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Fordómar, sjálfsþroski og hinsegin dagar Nú eru Hinsegin dagar nýhafnir og sjaldan hefur þörfin á þeim verið meiri. Helst þyrftu allir dagar að vera hinsegin dagar, því það er sorglegt að verða vitni að því bakslagi sem orðið hefur í réttindabaráttu hinsegin fólks um allan heim. Ég er miðaldra, gagnkynhneigður karlmaður með kvíðaröskun og langar að deila með ykkur minni reynslu af fordómum gagnvart hinsegin samfélaginu Frá fordómum til skilnings Þegar ég var rúmlega tvítugur var ég mjög fordómafullur. Um leið var ég óöruggur í eigin skinni, hræddur og kvíðinn. Á þessum árum kom nákominn ættingi minn út úr skápnum og ég brást mjög illa við, sakaði viðkomandi um að vera að bulla og grínast í mér. Ég hafði fram að því ekki þekkt neinn sem var opinberlega samkynhneigður. Þetta kvöld bauð þessi ættingi minn mér og vinkonu minni út að borða á veitingastaðnum Ítalíu og síðan á barinn 22 til að hitta vini síni og kærustu/a. Með þessu var ætlunin að sýna fyrir mér að þetta væri ekkert grín, en ég afneitaði þessu öllu og vissi ekki einu sinni að barinn 22 væri yfirlýstur skemmtistaður samkynhneigðra á þessum tíma. Vá, hvað ég vildi að ég ætti tímavél og gæti farið aftur í tímann — faðmaðu þenna ættingja minn lengi og óskað honum innilega til hamingju með þetta hugrakka skref. En tíminn líður áfram og ég hef þroskast mikið á áratugunum sem liðin eru. Ég hef síðan þá bæði grátið og hlegið að þessum kjánalegu og fordómafullu viðbrögðum mínum með ættingja mínum. Einnig hef ég fengið þann heiður að fagna með vinum og ættingjum þegar þau hafa stigið fram sem hinsegin. Við eigum að fagna því þegar fólk þorir að stíga þetta mikilvæga skref. Ótti foreldra og samfélagslegir fordómar Sem foreldri skil ég vel að margir foreldrar sem bera ekki með sér fordóma gagnvart því að vera hinsegin — en þeir óttast fordóma samfélagsins og reyna því jafnvel að „fela“ hinseginleika barns síns. Þau spyrja sig: Hvernig mun barnið mitt bregðast við þegar einhver eys yfir það fúkyrðum og fordómum fyrir að vera hinsegin? Hvað þá ef barnið mitt er hán, trans, pan eða annað sem sumir sífellt hrista hausinn yfir? Í mínum huga snýst þessi ótti ekki um vanþóknun á barninu heldur um þá verndartilfinningu sem foreldrar bera . Sem betur fer hefur hin mikla barátta fyrir réttindum hinseginleikans í okkar samfélagi skilað okkur því að umræðan er opin og velkomin þrátt fyrir bakslag. En við verðum að muna að besta verndin sem við getum veitt fyrir börnin okkar er að skapa samfélag sem heldur áfram að taka umræðuna, upplýsa og taka öllum opnum örmum. Af hverju hræðumst við ástina? Hvers vegna reiðist fólk því að aðrir elska? Hvers vegna veldur það svona miklum viðbrögðum að fólk vilji vera það sjálft ? Er það ekki sameiginleg þrá flestra að elska og vera elskaður? Við sækjum flest í viðurkenningu, hlýju og tengsl. Það er því óskiljanlegt að einhverjir velji að bregðast við ást annarra með reiði og hatri. Kynnumst hinsegin manneskju Ég hvet alla sem finna fyrir fordómum gagnvart hinsegin fólki að reyna að eignast vin í hinsegin samfélaginu. Þegar þú kynnist manneskjunni á bak við skilgreininguna, breytist sjónarhornið. Þetta eru fólk af holdi og blóði — með drauma, vonir, breyskleika og styrk, rétt eins og þú. Af minni reynslu virðist meira að segja vera meiri kærleikur, hlýja og vinsemd í hinsegin samfélaginu en víða annars staðar í samfélaginu. Fræðsla og gleði sem mótvægi við hatur Ef þú berð fordóma, hvettu sjálfan þig til að stíga eitt skref í átt að skilningi. Heimsæktu samtök hinsegin fólks, fáðu fræðslu, mættu í viðburð og sjáðu manneskjurnar á bak við baráttuna og leyfðu þér að kynnast góðu fólki hvar sem það er í sveit sett. Og vonandi sjáumst við brosandi, full af ást og mannelskandi orku í Gleðigöngunni á laugardaginn. Um fordóma og von Það er ástæða fyrir því að fólk hatar. Fordómar spretta af óöryggi, ótta og oft vanlíðan. Enginn fæðist fordómafullur — en við lærum það af umhverfinu. En rétt eins og fordómar geta kviknað, þá er hægt að vinna bug á þeim. Með fræðslu, vináttu, opnu samtali og kærleika. Hinsegin fólk má líka ekki að láta hatrið sigra. Því hatrið er mannskemmandi tilfinning og ekki endurgjalda hatur með hatri, heldur með vorkunn, skilningi og þrautseigju. Vonum innilega að fólk sem hatar og sýnir mikla fordóma sjái ljósið einn daginn. Því sú manneskja sem ekki getur elskað, lifir innantómu lífi. Ástin á tímum haturs Í heimi þar sem gleðigöngur eru bannaðar og stríð geysa, þurfum við meira af ást, umhyggju og virðingu — ekki minna. Við þurfum fleiri þjóðarleiðtoga og stjórnmálamenn sem klæðast dragi í gleðigöngum og fagna fjölbreytileikanum. Það er von mín að þessi grein opni augu einhverra sem eru í skugganum og ástleysinu. Gleðilega og ástríka Hinsegin daga, kæra þjóð. Höfundur er næringarfræðingur, matvælafræðingur og einkaþjálfari.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar